سمنان در انتظار حیات دوباره/ انتقال آب دریای خزر درست یا غلط؟/ شاید راه های دیگری هم باشد

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان، کمبود آب بحرانی است که سال ها تمامی ساکنان زمین را درگیر خود کرده است و نمی‌توان هیچ قشر و گروه خاصی را جدا از عواقب آن دانست. آب، نعمت با ارزشی است که حیات و زندگی از آن سرچشمه می‌گیرد، اما  گاهی به دلیل سهل انگاری و عدم استفاده درست از آن زنگ خطرش به صدا در می‌آید.

شتاب روزافزون زندگی‌های شهری و صنعتی در کنار تمام مزایای که داراست، آثار مخرب بسیاری هم دارد که کاهش این آثار مستلزم بهره مندی از مهارت، برنامه و مدیریت درست منابع مختلف طبیعی است. منابعی که جبران خسارت‌های وارد بر آن به زمان زیادی نیاز دارد و گاهی نیز غیرقابل جبران هستند.

کاهش منابع آبی بزرگترین و غیرقابل جبران‌ترین پیامد مصرف نادرست است. کم آبی، ساکنان مناطق کویری کشور را در سال‌های اخیر با دغدغه‌های زیادی روبه رو کرده و موجب بروز اختلال بزرگی در کشاورزی، صنعت و از همه مهمتر زندگی مردم شده است.

استان سمنان هفتمین استان پهناور کشور است که ۸۰ درصد آن کویری و خشک است. برای حل این مشکل مدت هاست" طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان" مطرح شد و در سال ۱۳۸۴، این طرح در کارگروه بررسی تامین آب استان سمنان تصویب و ۱۳۸۹ این مصوبه به وزارت نیرو ابلاغ و در نهایت سال ۱۳۹۱، به شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به عنوان مجری ابلاغ گردید. راه حلی که با موافقان و مخالفان بسیاری روبه رو شد.

طرح انتقال آب دریای خزر که با هدف نمک‌زدایی و تصفیه ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب در سال و انتقال آن به شهر‌های فلات مرکزی در استان سمنان، برای مصرف شرب و صنعت طراحی شد، درسال‌های اخیر به علت  نداشتن مجوز از سوی سازمان محیط زیست اجرای این طرح به تاخیر افتاد. فعالان محیط زیست، مردم، کارشناسان مختلف و مدیران و نمایندگان شهر‌های شمالی کشور و استان سمنان مدت هاست بر سر درست یا غلط بودن این طرح کشمکش دارند.

دغدغه‌های محیط زیستی

برخی فعالان محیط زیست مخالفان سرسخت این طرح هستند و معتقدند اجرای این طرح موجب خشک‌شدن بزرگترین دریاچه جهان می‌شود و با توجه به اینکه دریای خزر یک دریای بسته است دخالت و هرگونه دست درازی به آن سبب آسیب رساندن به اکوسیستم‌های محیطی است. همچنین مسئله اصلی دیگری که مخالفان مطرح می‌کنند شیرین کردن آب دریاست.

آنها معتقدند شیرین کردن آب دریا اگر در مبدا صورت گیرد باعث افزایش آلایندگی بیشتر دریای خزر می‌شود و از طرفی شیرین کردن آب در مقصد هم مشکلاتی را درپی دارد؛ اگر در اثر زلزله یا بر اثر فرآیند‌های شیمیایی و یا هر دلیل دیگری لوله آسیب ببیند و این حجم بزرگ آب شور در کوهستان‌های حاصلخیز و جنگل‌های هیرکانی ما رها شود، فاجعه‌بزرگی رخ خواهد داد.

از بین رفتن حدود ۱۰۰ هزار هکتار جنگل و آسیب جدی به آبزیان، دیگر پیامد‌های اجرای این طرح است. مخالفان بر این باورند که بهتر است به جای اجرای چنین طرحی، مدیریت مصرف مورد توجه قرار گیرد و برنامه‌ای برای آن تهیه شود.همچنین باید به چالش‌های امروز دریای خزر مانند گرم‌تر شدن هوای ساحل، گرم شدن آب سطحی خزر در ۳۰ سال گذشته، برداشت شن و ماسه و صید بی رویه، افزایش مواد مغذی ناشی از ورود فاضلاب و تخریب رودخانه‌ها و ... را در اجرای هر طرحی مورد توجه قرار داد.

موافقان اجرای این طرح، اما از جبران کم آبی موجود در استان سمنان سخن می‌گویند و بر این باورند که مشکلات ناشی از این طرح بسیار کم خواهد بود و مزایای آن سهم بیشتری را داراست. بررسی و تحقیق گسترده‌ای در این خصوص صورت گرفته است که بسیاری از عواقب آن را به حداقل می‌رساند.

کم آبی سدی بر راه توسعه

علیرضا آشناگر استاندار سمنان در خصوص انتقال آب دریای خزر عنوان کرد: یکی از محدودیت‌های استان در مسیر توسعه کمبود آب و نزولات جوی می‌باشد. استان سمنان بمنظور پیشرفت و توسعه چاره‌ای جز بهره مندی از منابع آبی نامتعارف ندارد که یکی از آنها بهره مندی فلات مرکزی ایران از منابع آبی دریای خزر می‌باشد.

علیرضا آشناگر افزود: اگر آب در استان تامین نشود، توسعه استان انجام نخواهد شد. کم آبی، مانع جدی توسعه در استان است. منابع آبی زیرزمینی استان کاهش زیادی داشته و لذا در امر تامین آب با مشکل جدی مواجه هستیم.

وی تصریح کرد: پیگیری‌های دقیق و مستند، منجر به حصول نتیجه در خصوص تصویب طرح انتقال آب از خزر به فلات مرکزی شد و ۸۱ درصد آرای نمایندگان مجلس و تایید آنها بر اجرای این طرح نشان داد که این پروژه یک طرح ملی و درخواست عمومی می‌باشد.

استاندار سمنان در خصوص دغدغه‌های فعالان محیط زیستی خاطرنشان کرد: بر اساس شواهد موجود و تحقیقات انجام شده منشاء آلودگی دریای خزر برداشت بی رویه‌ گاز و نفت به وسیله برخی کشور‌های مجاور این دریا است. همچنین روش شیرین سازی ecro مورد تایید کارشناسان کشوری و وزارت نیرو بوده و جای هیچ نگرانی در این خصوص نیست.

آشناگر ادامه داد: مطمئن هستم که مجموعه‌ اقدامات انجام شده و لحاظ نمودن تمامی راهکار‌های مناسب جهت اجرای این طرح، بی تردید دغدغه‌های زیست محیطی فعالان اجتماعی را بشدت کاهش خواهد داد.

وی افزود: در حال حاضر بدنبال تامین منابع مالی جهت اجرای طرح انتقال آب هستیم و به این منظور جلسات مختلفی را در سطح ملی و استانی برگزار کرده ایم.

خرید ۵۰ میلیون متر مکعب از میزان ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب انتقالی از خزر به فلات مرکزی توسط وزارت نیرو تضمین شده است.

درست مصرف کنیم

پیشگیری بهتر از درمان، تنها یک شعار یا یک رهنمود پزشکی نیست بلکه یک اصل مهم است که می‌توان درمسائل مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و همچنین در سطوح مختلف از آن بهره برد. قطعا اگر مصرف بهینه و مناسب تری از منابع آبی صورت می گرفت و مدیریت جامع تری اتفاق می‌افتاد حالا با خشکی دریاچه ارومیه یا زاینده رود مواجهه نبودیم و امروز مجبور به اجرای طرح پرهزینه و دشوار انتقال آب دریای خزر نمی‌شدیم. اجرای هر پروژه چه در سطح ملی چه در سطح استانی و چه در سطح شهری نیازمند بررسی همه جانبه و به کارگیری کارشناسان و صاحب نظران خبره است.

استان سمنان در حال حاضر با مشکل جدی در خصوص تامین آب شرب مواجه نیست و مشکل اصلی کمبود آب در بخش صنعت و کشاورزی است. شاید به جای اجرای طرح پرهزینه و دشوار انتقال آب از دریا بهتر باشد به دنبال تغییر الگوی مصرف و مدیریت منابع آبی موجود باشیم، کاری که سایر کشور‌ها در مقابل این بحران انجام داده اند.

کشمش‌های مختلف در خصوص اجرای پروژه انتقال آب دریاخزر انجام آن را مدت‌ها به تعویق انداخت و امروز در ابتدای راه اجرای آن قرار داریم و منتظر جذب سرمایه هستیم. این طرح مثل هر طرح دیگری عواقب مثبت و منفی دارد. مدیریت درست، به کارگیری نیروی متخصص و بررسی همه جانبه این طرح لازمه اجرای موفق آن است.

گزارش از جمشیدی

انتهای پیام/ب