تموکن، شهر هخامنشی بر کرانه خلیج فارس

به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، غلامحسین نظامی مدرس دانشگاه در سخنرانی خود با عنوان «تموکن، کهن شهر هخامنشی بر دریابار دریای پارس» که در دانشکده هنر و معماری دانشگاه خلیج فارس برگزار شد، با اشاره به اهمیت دریای پارس و نقش آن در ایجاد تمدن‌های مستقر در جنوب ایران گفت: نخستین حاکمیت پیش از آریایی، عیلام است که شریهوم یعنی ایالت ساحلی آن بر دریا بار پارس از حوالی دیلم تا جنوب لیان و از شرق به دامنه‌های زاگرس با مرکزیت لیان (بوشهر کنونی)، از لحاظ مقابله با تهاجم‌های خارجی، تجارت دریایی و موقعیت مذهبی دارای اهمیت بود.

او افزود: کهن شهر تموکن که مستندات جدید تاریخی گواه اهمیت فوق العاده آن در دوره هخامنشیان، به ویژه داریوش اول هخامنشی است، از موقعیت سوق الجیشی با نواحی ساحلی و پی کرانه‌ها برخوردار بوده و از طرف دیگر با پارسه، مرکز سیاسی- اداری هخامنشیان، در ارتباط بوده است.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: مدارک نویافته و پژوهش‌های جدید تاریخی نشان می‌دهد که هم پادشاهان و هم دیوانیان توجه خاصی به تموکن داشته‌اند و دلیل این توجه علاوه بر موقعیت استراتژیک، (امنیتی، دفاعی و تجاری) وجود چند کاخ و بناهای هخامنشی در این شهر و حوالی آن بود که زمان ساخت و ساز آن به زمان پس از کورش می‌رسد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به گور دختر در بخش ارم دشتستان، کاخ چرخاب برازجان، کاخ بردک سیاه دشتستان و کاخ سنگ سیاه دشتستان اشاره کرد.

نظامی عنوان کرد: اسناد تاریخی نشان می‌دهد داریوش اول در «تااوکه» (حدود برازجان کنونی) در حوالی سال بیستم تا بیست و سوم پادشاهی خود، مشغول ساختن کاخی در این شهر بوده است و احتمالاً این دومین کاخ او بوده است. همچنین بسیار محتمل است که چند صباحی را در این منطقه گذرانیده باشد. در شهر پررونق تااوکه بنا بر اسناد چند هزار نفر به کار ساخت و ساز ساختمانی و کشاورزی اشتغال داشته‌اند.

او گفت: اسناد تخت جمشید فقط در یک مورد نشان می‌دهد که صد‌ها کارگر به عنوان نیروی کار از تراکیا، لیکیا، کاپادوکیه و مصر در آن جا مشغول به کار بوده‌اند و در سند دیگری آمده است که ۵۴۷ کارگر مصری به تااوکه گسیل می‌شوند و نیز در سند دیگری ۲۹ نفر به تااوکه فرستاده می‌شوند تا بنا‌هایی در خور پادشاه هخامنشیان در آن جا ایجاد کنند و محصولات کشاورزی را برداشت کنند.

این مدرس دانشگاه بیان کرد: تااوکه پس از سقوط هخامنشیان نیز به حیات خود ادامه داد و حکم انبار تدارکاتی بنادر ساحلی را داشت که بنادر کرسونئوس (بوشهر) در دوره‌ سلوکیان و انطاکیه پارس (بوشهر) دوره اشکانی را تقویت می‌کرد.

نظامی گفت» این شهر در دوره ساسانیان به «توز» یا «توج» (توه) تغییر نام داد و دوباره به اوج خود رسید، به طوری که کمتر مورخی و جغرافی نویسی است که به این نکته اشاره نکرده باشد. این درخشش، حتی پس از سقوط ساسانیان، قرون اولیه اسلامی نیز ادامه یافت و آوازه توّج یا توّز و پارچه‌ متانی آن مرز‌های ایران و جهان اسلام را در نوردید.

انتهای پیام/ک