کرونا در ایران؛ از ترس همه‌گیری تا فرصتی که برای خانواده‌ها ایجاد شد/با چالش "در خانه بمانیم" چه کنیم؟

به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، موقعیت‌های اضطراری در دوره‌های مختلف در تمامی جوامع پیش می‌آید، اما باید توجه داشت که همه افراد جامعه که ناظر این موقعیت‌ها هستند، نباید به عنوان تماشاچی در این صحنه‌ها باشند و باید هر فرد در کنار پایبندی به ضرورت‌ها به عنوان یک تصمیم‌گیرنده در جامعه، عمل کند.

به تعبیری اکنون که وضعیت جدی در کشور اعلام و از مردم خواسته شده تا حدالامکان و غیر از موارد ضروری، حتما در خانه‌های خود بمانند، مردم می‌توانند در عین قرنطینه خانگی خود و اعضای خانواده با هدف خودمحافظتی، اوقات فراغت خود را به بطالت نگذرانده و ساعات بیشتری را به باهم بودن اختصاص دهند.

با اذعان به اینکه قرنطینه خانگی به مدت زیاد سبک و روال عادی زندگی مردم را با اختلالاتی مواجه می‌‌کند، اما می‌شود که در همین حالت هم شرایطی را به وجود آورد که هم خود و هم خانواده‌هایمان به دور از کلافه‌گی و افسردگی اوقات خوشی را داشته باشیم.

نگران احساس ترس و کلافه‌گی نباشید

احساس ترس، نگرانی، استرس و کلافه بودن ناشی از فشار روانی از جمله احساساتی هستند که در زمان وقوع بحران در یک جامعه از سوی مردم قابل انتظار است، اما برای کنترل این احساسات طبیعتا روش‌های روان‌شناختی هم وجود دارد که مردم نباید از این روش‌ها غافل بمانند.

بهنام نیرومند روانشناس و مشاور در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص فشار روانی روزمره مردم کشور ناشی از وضعیت پیش آمده گفت: در حال‌حاضر خانواده‌ها و افراد جامعه تحت فشار و استرس روانی شدیدی بوده و در واقع همه مردم کشور در حال عبور از یک وضعیت بحرانی جدی هستند.

او با اشاره به اینکه احساس ترس، نگرانی، غم، کلافگی و عصبی شدن در چنین شرایطی کاملا طبیعی است، افزود: با شیوع ویروس کرونا در کشور واکنش‌های مردم از حالت طبیعی به حالت غیرطبیعی تغییر شکل داده، که این موضوع کاملا قابل انتظار و عادی است و نباید از بابت این نوع احساسات در وجود خود نگران بود.

این روانشناس تاکید کرد: مردم باید به خوبی بدانند که این احساسات زمانی بر آنها غلبه می‌کند، که مطالبات و درخواست‌های انسان‌ها متناسب با امکانات و توانایی آنها برای پاسخگویی به مطالبات و پشت سر نهادن مشکل پیش آمده نباشد و همین موضوع باعث ازدیاد تنش و فشار روانی می‌شود.

نیرومند در تشریح این مسئله از بعد روان‌شناختی اظهار کرد: معمولا در این زمان‌ها دو نوع مقابله پیش روی ماست، یکی به صورت مقابله با مسئله (تلاش در جهت حل مسئله یا کاهش بار آن)‌ و دیگری مقابله با هیجانات (تلاش در راستای کنترل هیجانات و احساسات مثل ترس و پریشانی) است، که می‌تواند در براندازی راحت مشکلات به ما کمک کند.

او ادامه داد: روش‌های مقابله‌ای با مسئله پیش آمده می‌تواند شکل‌های متفاوتی از قبیل فکر کردن در مورد مسئله، تلاش در جهت حل آن، برنامه‌ریزی برای کارهای شخصی، خانوادگی و شغلی و در چنین شرایطی مقابله با همه‌گیری، جستجو و به دست آوردن اطلاعات در راستای کاهش نگرانی، فراگیری روش‌های درمان از منابع معتبر، پرسش در مورد ابعاد مختلف مشکل، داشته باشد.

این روانشناس اضافه کرد: اما به هنگام مقابله با هیجانات چه باید کرد؟ علم روانشناسی در مورد این گونه مشکلات می‌گوید، گریه کردن و سبک شدن در مواقع لازم تاثیر بسزایی در کنترل هیجانات دارد، آرام سازی خود، ورزش‌های خانگی مثل نرمش، یوگا و پیاده‌روی در حیاط منزل، صحبت کردن با بقیه به ویژه با کودکان در خصوص مشکل البته متناسب با سهم کودکان، ارتباط با خانواده و دوستان به صورت غیرحضوری در جهت حمایت گرفتن و حمایت کردن آنها از طریق ایمیل، چت کردن، دنبال کردن اطلاعات برای اطلاع از آخرین تغییرات وضعیت به صورت روزانه، گوش کردن به نگرانی و احساسات افراد به خصوص کودکان، پذیرش نگرانی و دغدغه‌های اطرافیان و نه انکار یا رد کردن آنها از دیگر مواردی است که می‌تواند نقش مهمی را در آرام کردن مردم در شرایط بحرانی داشته باشد.

نیرومند تشریح کرد: این روزها اطلاعات اشتباه زیادی به مردم ارائه می‌شود که به طور مثال ویروس کرونا خیلی خطرناک است، یا این بیماری در کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای ندارند هرگز موجب فوت نمی‌شود و بسیاری دیگر از باورهای اشتباه که مردم نباید به هیچ یک از این موارد اعتنایی داشته و فقط از طریق منابع موثق و وزارت بهداشت پیگیر آخرین اطلاعات در خصوص ویروس کرونا باشند.

حفظ سلامت اجتماعی بر هر چیزی ارجع است

به عقیده مسعود زبردست، کارشناس جامعه‌شناسی، "سلامت اجتماعی" عامل مهمی در مقابله با ویروس کروناست که نه تنها سلامت تک تک افراد برای ماندگاری جامعه حیاتی است، بلکه برای تداوم فعالیت‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نیز لازم است.

او در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، تاکید کرد: وقتی موقعیت اضطراری پیش می‌آید افراد عکس‌العمل‌های یکسانی نسبت به شرایط پیش آمده نخواهند داشت و این در علم روانشناسی یک حالت طبیعی است، اما باید سعی کرد تا با سوق دادن جامعه به سمت آرامش عمومی عکس‌العمل‌های مردم نسبت به این موضوع را در یک سمت و سوی بهینه قرار داد.

این جامعه‌شناس افزود: برای مثال برای اینکه این شرایط برای خود افراد و خانواده‌ها مفید باشد، باید به این شرایط در کنار اینکه به عنوان یک موقعیت اضطراری توجه دارند، به عنوان یک فرصت نیز به آن نگاه کنند و برای وارد عمل شدن و کسب دانش و مهارت لازم خودشان را مسئول بدانند.

زبردست تصریح کرد: در کنار این موضوع، قرنطینه شدن هر یک از هم‌وطنان در خانه‌های خود می‌تواند فرصت بزرگی برای اتمام کارهای ناتمامی‌ باشد که شاید هیچ وقت زمان مناسبی برای انجام آن نداشتند.

این کارشناس با اشاره به اینکه وضعیت پیش آمده یک مشکل جدی عمومی است و باید همه مردم به جزئیات و ابلاغیه‌ها توجه داشته باشند، گفت: سعی کنیم کارهای روزانه خود را بیشتر به فضای داخل خانه انتقال دهیم و کارهای بیرون از خانه را به صورت برنامه‌ریزی شده هر چند روز یکبار انجام دهیم تا بدین گونه هم سلامت خانواده خود و هم سلامت مردم را تضمین کرده باشیم.

"چرا من؟" را برای مدتی کنار بگذاریم

این محقق و جامعه‌شناس با اشاره به اینکه هر یک از افراد در قبال این مشکل مسئول هستند، گفت: متاسفانه در بیشتر مواقع مردم در مواجهه با مشکلات یا وضعیت بحرانی، خود را عاری از هرگونه تاثیر مستقیم در تشدید مشکلات می‌دانند و می‌گویند "چرا باید فقط من رعایت کنم؟" که این احساس به کلی اشتباه است.

زبردست از ارشاد مردم توسط یکدیگر به عنوان عامل اصلی در حل مشکل پیش آمده یاد و تصریح کرد: اگر برای خرید از خانه بیرون می‌رویم و در مکان‌های سربسته قرار می‌گیریم در صورت مشاهده هرگونه کار اشتباهی از سوی سایر افراد،‌ موظف به ارشاد او هستیم، ‌چرا که اشتباه هر فرد می‌تواند سلامتی بسیاری از افراد جامعه را به خطر بیاندازد.

او گفت: هنگام وقوع موقعیت اضطراری در جامعه همانند سیل، زلزله یا مشکلات بهداشتی همچون کرونا، هر یک از افراد حقیقی و حقوقی در جامعه و خانواده‌ها یا در نهادها و سازمان‌ها مسئولیت‌هایی را عهده‌دار خواهند بود.

این کارشناس تشریح کرد: در درجه نخست در چنین مواقعی نکته‌ای که مطرح بوده و افراد در موقعیت‌های عادی زندگی هم به این مهم توجه دارند این است که مکان کنترل سلامت هر فرد به چه شکلی است؟

زبردست ادامه داد: ما در حالت کلی دو نوع مکان کنترل سلامت فردی داریم، "مکان کنترل سلامت بیرونی" و "مکان کنترل سلامت درونی". افرادی که مکان کنترل سلامت آنها درونی است، معمولا به این مسائل بیشتر توجه دارند و بیشتر به فکر سلامت خود بوده و رعایت نکات بهداشتی را مدنظر دارند و حتی در زمان‌های معین نسبت به چکاپ بدن خود اقدام می‌نمایند و در اینگونه شرایط بحرانی و شایع دچار مشکل خاصی از نظر جسمانی و روانی نمی‌شوند.

کارشناس و محقق علوم اجتماعی تصریح کرد: اما افرادی که مکان کنترل سلامت‌شان بیرونی است، این‌ها عوامل را خارج از خودشان احساس می‌کنند و معمولا کمتر به سلامت و بهداشت فردی یا پیگیری بیماری و بیماری‌های خود اهمیت قائل هستند.

او با بیان اینکه باتوجه به شرایط حال حاضر ما باید به افراد این موضوع را القا کنیم که مکان کنترل سلامت خود را بیشتر درونی کنند، ‌اضافه کرد: این مسئله به راحتی قابل فهم بوده و می‌توان با رعایت چند نکته ساده و با روشهای مختلف به این موضوع اهمیت داد.

با چالش "در خانه بمانیم" چه کنیم؟

همانطور که گفته شد، شیوع ویروس کرونا در کشور می‌تواند یک جنبه مثبتی برای تمام مردم داشته باشد، که در کنار اختصاص زمان بیشتر به کارهایی همچون مطالعه کتاب، کسب یک مهارت و دانش خاص در مدت کوتاه، فراگیری آموزش‌های لازم در زمینه‌های مختلف و ... خانواده‌ها هم می‌توانند زمان بیشتری را به بودن با هم، گفت‌وگوی صمیمی، رسیدگی به امور فرزندان، تلاش در راستای یکپارچه ساختن اتحاد خانوادگی و محبت بیشتر به اعضای خانواده داشته باشند.

فارغ از اینکه این موضوع می‌تواند تا حد قابل توجهی بر تحمل سختی‌ها و تمرین صبر و شکیبایی ما نیز بیافزاید.

یکی از شهروندان با اشاره به اینکه قرنطینه بودن و در خانه ماندن می‌تواند فرصتی برای انجام کارهایی باشد که به دلیل مشغله زندگی تا به امروز فرصت انجام آن را نداشته‌ایم،‌ افزود: از زمانی که به تمام خانواده‌ها ابلاغ شده که در خانه بمانند ما به شخصه با خانواده خود اوقات بسیار شیرینی را گذرانده‌ایم.

او تصریح کرد: در کنار اینکه ما به لحاظ معنوی همدیگر را حمایت و آرام کرده‌ایم، ساعات مشخصی از روز را هم به در کنار هم بودن و گفت‌وگو در مورد آداب و سنن زمان گذشته اختصاص داده‌ایم که این موضوع برای فرزندان من بسیار جذاب بوده است.

این شهروند بیان کرد: به عنوان یک شهروند ایرانی به تمام مردم پیشنهاد می‌کنم از این فرصت خوب استفاده کرده و کارهای خاطره‌انگیزی را در کنار خانواده‌های خود انجام دهند، ‌به طور مثال آلبوم عکس‌های قدیمی را کنار هم مشاهده کرده یا دسته‌جمعی یک بازی محلی انجام دهند، یک کتاب مشخص را یکی از اعضای خانواده برای بقیه بخواند، دسته‌جمعی فیلم تماشا کنند و با روش‌ها و کارهای مختلف خود و اعضای خانواده را سرگرم کنند.

یکی از دانشجویان جوان هم با اشاره به راه‌اندازی یک گروه در بستر شبکه‌های اجتماعی برای گپ و گفت باهم، بیان کرد: ما به همراه چهار تن از دوستان خود، اعضای خانواده، دوستان و آشنایانی که تمایل به شرکت در گفت‌وگوهای ما در حوزه‌های مختلف آموزشی دارند را به گروه اضافه کرده و روزانه در ساعت مشخصی از شب،‌ که همه به گوشی همراه و اینترنت دسترسی داشته باشند، باهم به گفت‌وگو و ارائه نظر می‌پردازیم.

این جوان ۲۷ ساله افزود: در کنار بودن همراه با خانواده، این قدم موثر در راستای افزایش آگاهی و تبادل اطلاعات بین افراد است که قصد داریم بعد از بازگشت وضعیت عادی به کشور و خروج از قرنطینه خانگی فعالیت این گروه در شبکه اجتماعی را همچنان ادامه دهیم.

یکی از کسبه‌های بازار نیز درباره این وضعیت گفت: با اینکه ما کسبه و اصناف همه ساله نزدیک عید با مراجعه زیاد مردم مواجه می‌شدیم اما امسال به دلیل کرونا مردم مجبور به ماندن در خانه هستند، گرچه این وضعیت برای ما مناسب نیست اما سلامتی عموم مردم و خود ما از هرچیزی باارزش‌تر است.

این شهروند در توصیه‌ای به مردم کشور گفت: مردم حتما هشدارهای لازم را جدی بگیرند و با یک کار اشتباه مثلا در خانه‌تکانی، خرید در بازار، حضور در اماکن عمومی، رفتن به مجالس هرچند خصوصی و ... سلامت خود و سایر مردم را به خطر نیاندازند، چرا که کرونا به هر اندازه‌ای که ترسناک نیست اما بسیار جدی هست.

کلام آخر؛

باتوجه به بیماری شایع در کشور، مردم نباید با فاجعه‌سازی سلامت روانی خود و سایر افراد را به خطر انداخته و زمینه ترس، استرس و افسردگی را در جامعه تشدید کنند.

خانواده‌ها می‌توانند در این شرایط فعلی با خیال راحت و به دور از هرگونه تنش فکری که زمینه آموزش دروس کودکان و دانش‌آموزان هم در خانه و از طریق تلویزیون یا شبکه‌های اجتماعی فراهم شده، با رعایت حقوق متقابل اعضای خانواده کنار هم لحظات خوشی را سپری کنند، با لذت کنار هم غذا بخورند، با هم در مورد مسائل روز صحبت کنند، خاطره‌گویی دسته‌جمعی را تجربه کنند، کتاب و مجلات مختلف را مطالعه کنند، بازی‌ها و سرگرمی‌های گوناگونی را کنار هم داشته باشند، برای حل مشکلات فرزندان خود زمان بیشتری را اختصاص دهند و نهایتا با امید برای بعد از کرونا و آینده خود و فرزندان‌شان برنامه‌‌ریزی کنند.

گزارش از نوشین سلامت

انتهای پیام/س