بررسی ارتباط بیماری‌های اندوکراین و متابولیک با کووید ۱۹

به گزارش حوزه بهداشت و درمانگروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان،، دیابت نوع دو و پرفشاری خون از شایع‌ترین کوموربیتی‌ها در افراد مبتلا به کرونا هستند و در گذشته هم نشانه‌هایی از ابتلا به مرس و سارس در افراد دیده شده است. متخصصان عقیده دارند که دیابت نوع ۲ یکی از مهم‌ترین ریسک‌های ابتلا به ویروس خطرناک کروناست و باید دانست که شانس ابتلا به کرونا را تا ۲ برابر افزایش می‌دهند.

دیابت نوع ۲ و هایپر گلایسمی مستقل از هم بر مورتالیتی و موربیدیتی سارس اثر داشتند به همین علت؛ در کووید ۱۹ هم احتمال می‌رود که افراد مبتلا به سندروم متابولیک دچار افزایش ترشحات سایتوکان‌ها شده باشند که این وضعیت یا طوفان سایتوکانی در بیماران شدید نارسایی چند ارگانی به وضوح دیده می‌شود.

باید در نظر داشت که سندرم متابولیک می‌تواند ایمنی را تحت تاثیر قرار دهد و مانع مقابله با کرونا شود و از طرفی هم با ایجاد نقص ترمیم دوران نقاهت را طولانی‌تر خواهد کرد. در یک مدل حیوانی دچار کوموربیدیتی دیابت نشان داده شد که ایمنی ضعیف شده و بیماری شدیدتر شده است.

در این پژوهش، موش دیابتی گیرنده انسانی DPP۴ را بروز داده بود که موش را به مرس حساس می‌کرد و دیده شده بود که پس از ابتلا پروفایل سایتوکاینی متفاوتی بروز داده بود که در آن IL۱۷_a به همراه عفونت افزایش یافته بود. از این داده‌ها می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که کویید ۱۹ و دیابت در کنار هم سبب تداخل در سیستم ایمنی بدن و بروز مشکلات شدید ریوی خواهند شد.

ارتباط مستقیم اندوکرینی

کووید ۱۹ و سارس از طریق خار گلیکوپروتئینی غشایی وارد سلول‌های انسانی می‌شوند و از همین راه سبب انتقال ویروس از انسانی به انسان دیگر خواهند شد. این گلیکوپروتئین ویروس جهت ورود به سلول انسانی باید به گیرنده ACE۲ متصل شوند و توسط سرین پروتئاز TMPRSS۲ آماده سازی شوند.

وظیفه ACE۲ در سیستم تنفسی، تجزیه آنژیوتانسین ۲ به ۷_۱ است و نقش بسیار مهمی در سیستم آنژیوتانسین ایفا خواهد کرد. هنگامی که فعالیت ACE۱ افزایش می‌یابد و فعالیت ACE۲ نابود می‌شود. ACE۲‌های دست نخورده از طریق گیرنده آنژیوتانسین ۱ (AT۱) یا AT۲R عمل کرده و باعث القای پاسخ التهابی می‌شود و ترشح آلدوسترون را بیشتر خواهند کرد، البته این تغییرات نه تنها باعث افزایش فشارخون و هیپوکالمی می‌شوند بلکه با افزایش نفوذپذیری عروق ریسک سندروم دیسترس تنفسی را افزایش می‌دهند و بالا خواهند برد.

بیشتر بخوانید: عارضه چشم صورتی می‌تواند از نشانه‌های ابتلا به کرونا باشد؟

برخلاف این مسیر آنژیوتانسین ۱_۷ از طریق مسیر رسپتور MAS عمل کرده و سبب القای پاسخ ضد التهابی و ضد فیبروتیک می‌شود و احتمال دارد گزینه مناسبی برای درمان بیماری کرونا باشد. می‌توان مدعی بود، فردی که بیماری شدیدتری بروز داده احتمالا دارد دچار عدم تعادل این مسیر‌ها باشد. به طوری که AT۱R و AT۲R بیشتر فعال شده اند که این حالت در T۲DM و HTN و مقاومت به انسولین سندروم متابولیک بیشتر دیده می‌شود.

ارتباط مستقیم متابولیک

علاوه بر وجود ارتباط مستقیم بین HTN و کرونا به نظر می‌رسد ارتباط مستقیم بین کرونا و T۲DM هم وجود داشته باشد، باید توجه داشت که ویروس با اتصال به گیرنده خود (ACE۲) در پانکراس سبب تخریب جزایر لانگرهانس و کاهش ترشح انسولین می‌شود.

دو گروه از بیماران با هم طی یک مطالعه مقایسه شدند که گروه اول مبتلایان به SARS بدون هیچ سابقه T۲DM طی درمان خود، کورتیکواستروئید دریافت نکردند گروه دوم گروه شاهد خواهر یا برادران سالم این افراد بودند این افراد طی ۳ سال پیگیری شدند، حین بستری بیش از ۵۰ درصد بیماران SARS دیابتی شدند و پس از ۳ سال همچنان ۵ درصد آن‌ها دیابتی ماندند؛ چرا که ویروس از طریق گیرنده ACE۲ در پانکراس بیان می‌شود وارد سلول‌های بدن شده و با تخریب آن‌ها سبب هایپرگلایسمی حاد و T۲DM گذرا می‌شود.

اما نکته مهم تر شواهد در موش‌های دیابتی نشان می‌دهد که در آن‌ها بیان ACE۲ افزایش یافته است، از این رو بیماران T۲DM بیشتر در معرض خطر COVID-۱۹ هستند، علاوه بر این T۲DM سبب افزایش بیان ACE۲ در سایر ارگان‌ها نیز می‌شود و احتمالاً به همین دلیل سبب نارسایی چند ارگانی به دنبال SARS می‌شود.

عواقب پزشکی فوری

با توجه به موارد بالا کنترل متابولیک T۲DM و پارامتر‌های آن در بیمارران COVID-۱۹ الزامی است نه تنها به دلیل هم بارزی سخت این دو بیماری در کنار هم بلکه جهت درمان همه بیماران COVID-۱۹ است.

دارو‌های ضد دیابتی از قبیل آگونیست GLP-۱ که سبب بهبود عملکرد متابولیک شده و سبب القای فعالیت محافظتی ACE۲ و مسیر رسپتور MAS می‌شوند ممکن است بتوانند متابولیسم گلوکز و فشارخون را بهتر کنند و همچنین به دنبال رقابت اتصالی با ACE۲ مانع ورود COVID-۱۹ به سلول‌ها شوند این اثر می‌تواند ریه را حفظ و بازتوانی کند. همچنین درمان با بلاکر رسپتور ACE۲ (لوزارتان یا تلمیزارتان) و یا حتی ACE۲ نوترکیب ممکن است با تقویت مسیر ACE۲ و MAS سبب برتری آن بر مسیر‌های گیرنده آنژیوتانسین شود.

این اپروچ احتمالاً همزمان دارو‌های ضد دیابتی ضد ویروسی و ضد التهابی را بیان می‌کند و در نهایت CAMUSTAT مهارکننده پروتئاز سنتیک که سرین پروتئاز TMPRSS۲ لازم جهت ورود ویروس به سرور را بلاک می‌کند و همچنین باعث بهبود دیس لیپیدمی و هایپرگلایسمی خواهد شد.

ارتباط جالب COVID-۱۹ با این مسیر‌های متابولیک می‌تواند اثر مهمی بر مدیریت سیر درمانی COVID-۱۹ شدید داشته باشد گلوکوکورتیکوئید‌ها اگرچه در درمان ARDS مفید بودند، ولی در درمان COVID-۱۹ توصیه نمی‌شوند چرا که نه تنها کنترل متابولیسم را بدتر خواهند کرد، بلکه بیان آنژیوتانسین ۱_۷ و رسپتور MAS را هم تضعیف می‌کنند؛ به همین علت نقشو تاثیر محدودی در درمان COVID-۱۹ ایفا می‌کنند.

بیشتر بخوانید: ویروس کرونا؛ چگونه بدون تب سنج بفهمیم تب داریم؟

ولی برخلاف تمام آن‌ها داروی ضد روماتیک هیدروکسی کلروکین که به صورت گسترده در مراکز درمانی کرونا استفاده می‌شود به عنوان یک مداخله درمانی احتمالی در T۲DM مورد توجه قرار می‌گیرند. ولی تا کنون معلوم نیست که آیا ترکیب هیدروکسی کلروکین با دارو‌های ضد دیابتی و ضد التهابی بتواند مستقیماً در مسیر کرونا-ACE۲ دخالت کند.

نتیجه گیری

شاید COVID-۱۹ در ابتدا یک بیماری متابولیک نباشد، ولی کنترل دقیق گلوکز لیپید و فشار خون در این بیماری بسیار مهم بوده و همین عامل به ویژه جهت عوارض قلبی- عروقی و متابولیک مفید خواهد بود. علاوه بر این کنترل دقیق این پارامتر‌ها احتمال دارد باعث پیشگیری و تضعیف آثار حاد این ویروس به وسیله کاهش پاسخ‌های التهابی محیطی و جلوگیری از ورود ویروس به سلول‌ها شود.

انتهای پیام /