عیارسنجی تاریخی سریال جذاب و خاطره‌انگیز «بوعلی سینا»
سریال «بوعلی سینا»، بیش از آن‌که یک سریال تاریخی باشد، روایتی است خیالی و دلچسب از زندگی شخصیتی محبوب که ایرانیان دوستش دارند و همواره یاد او را گرامی می‌دارند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، امروز در تقویم ما، روز بزرگداشت بوعلی‌سینا و روز پزشک است. هرچند که تقدیر از پزشکانی که در خط نخست مبارزه با کرونا، حماسه‌ای جاویدان آفریدند، در انحصار روز خاصی نیست؛ اما می‌شود از مناسبت‌ها، محملی ساخت برای اظهارتشکر و قدردانی از مردان و زنانی که نمایشی بزرگ از انسانیت و شرافت را پیش روی بشریت قرار دادند.
در میان دانشمندان پرشمار ایرانی که در پرتو فرهنگ و تمدن اسلامی بالیدند و منشأ خدمات فراوان شدند، شیخ‌الرئیس، شرف‌الملک و امیر پزشکان، حسین بن عبدا... بن سینا، مشهور به ابن‌سینا (۴۱۶-۳۵۹ هـ. ش)، جایگاهی بی‌بدیل و یگانه دارد. هوش شگفت‌انگیز و تبحر وی در علوم متعدد، از پورِسینا، شخصیتی افسانه‌ای در تاریخ ایران و جهان ساخته‌است.
پرتره‌ای خیالی از وی را بر سردر دانشکده طب پاریس آویخته‌اند و همه‌ساله در روز بزرگداشت او، مراسم احترام، به یاد پزشک و حکیم عالی‌قدر ایرانی، در سراسر دنیا برگزار می‌شود. بدون اغراق باید ابن‌سینا را یکی از وجوه ممتاز ایرانیان در طول تاریخ بدانیم. با این‌حال، تلاش ما برای شناختن و شناساندن وی، چنگی به دل نمی‌زند و حتی دیگران را به طمع مصادره‌کردن پزشک جلیل‌القدر ایرانی انداخته‌است.
بیشتر بخوانید
سال ۱۳۶۴ بود که شبکه دو تلویزیون ایران، سریال «بوعلی سینا» را در جدول پخش خود قرار داد و کار ارزشمند کیهان رهگذر، با ایفای نقش استادانه و جذاب امین تارخ، در کسوت ابن‌سینا، به دل بسیاری از مردم ایران نشست؛ آن‌گونه که بازپخش‌های متعدد آن در سال‌های متمادی و از جمله سالیان اخیر، همواره با استقبال مردم روبه‌رو شده‌است.
با این حال، این سریال ماندگار، تصویری از ابن‌سینا را در ذهن مخاطبان خود ثبت کرد که سازگاری چندانی با شواهد تاریخی نداشت؛ در واقع، بینندگان سریال، ابن‌سینا را آن‌گونه دیدند که خیال لطیف کیهان رهگذر می‌دید و در این بین، آن‌چه مغفول واقع شد، شناساندن وجوه مختلف زندگی پورِسینا، به هموطنانش بود.
غیبت بوعلی فیلسوف
ابن‌سینا تنها به دلیل مهارتش در طبابت، شهرت ندارد؛ در واقع نباید او را فقط در کسوت یک دانشمند طبیعی‌دان نگریست. بخش مهمی از زندگی او، به اشتغالات علمی مربوط به علوم انسانی گذشت. بوعلی در منطق و فلسفه، مقامی بس بلند داشته و دارد و کتاب «شفا»ی او، هنوز هم در زمره گنجینه‌های ذی‌قیمتی است که در این عرصه، محل مراجعه اهل فضل است. بااین‌حال، اثری از بوعلی فیلسوف در سریال کیهان رهگذر نیست؛ تو گویی وی تمام عمر را یکسره در پی یافتن شیوه‌های درمانی و آزمایش‌های تجربی گذرانده است!
تنها در قسمتی از سریال، زمانی که بوعلی به خواندن کتاب «مابعدالطبیعه» ارسطو مشغول است و با ابوعبید جوزجانی روبه‌رو می‌شود و کتاب «اغراض» فارابی، درباره اثر ارسطو را از وی خریداری می‌کند، مخاطب درمی‌یابد که بوعلی در فضای فلسفه نیز تنفس می‌کرده‌است؛ اما این‌که او را در قله یکی از مکاتب بزرگ فلسفی، یعنی «مشّاء» بینگارد، محال است!
سیاستمدار فراموش‌شده
یکی دیگر از نکاتی که باید درباره بوعلی‌سینا موردتوجه قرار گیرد، تکاپو‌های وی در عرصه سیاسی است. او مدت‌ها وزارت شمس الدوله دیلمی، امیر آل‌بویه در همدان را برعهده داشت. کافی است بدانیم که این زمان، یعنی اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری قمری، مقارن با ایام اضمحلال آل‌بویه در غرب ایران و قدرت‌گرفتن غزنویان در شرق بود و دو حکومت، در نواحی مرکزی ایران، مشغول کشمکش سیاسی و نظامی با یکدیگر بودند.
بوعلی سینا، به عنوان وزیری کاردان، امور سیاسی دربار امیر بویه‌ای را رتق‌وفتق می‌کرد. حتی نقل است که در شب وفاتش، با وجود اصرار شاگردان مبنی بر استراحت در منزل، حضور در دربار و مشاوره دادن به امیر را بر درمان خود ترجیح داد و حتی ابوعبید جوزجانی، یکی از دلایل درگذشت بوعلی را همین کوتاهی در درمان و اهتمام به امور سیاسی دانسته‌است. با این حال، در سریال جذاب و دیدنی «بوعلی سینا»، تنها در قسمت آخر و آن هم به صورتی بسیار موجز، نیم‌نگاهی به بوعلی سیاستمدار انداخته می‌شود و اصولاً درباره توانایی او در این عرصه، سخنی به میان نمی‌آید.
شاگردانم کو؟!
بوعلی شاگردان مبرزی را تربیت کرد که ابوالحسن بهمنیار و ابوعبید جوزجانی از آن جمله هستند. برخی از این شاگردان خود دارای نبوغ فوق‌العاده‌ای بودند؛ مثلا برخی از مورخان، عبدالرحمن بن علی نیشابوری، مشهور به «ابن ابی‌صادق» را، برجسته‌ترین شاگرد ابن‌سینا می‌دانند، چرا که هم در پزشکی و هم در علوم انسانی، مطالب فراوانی از استاد خود فراگرفت و با نوشتن شرح‌های متعدد بر آثار بوعلی، فهم آن‌ها را برای دیگران ساده کرد یا ابومنصور، حسین بن طاهر اصفهانی که در ریاضیات شاگرد شیخ‌الرئیس بود و پس از وی، از ستون‌های استوار این علم در جهان اسلام به‌شمار می‌رفت.
شایسته است از ابن‌زیله، شاگرد دیگر ابن‌سینا هم یاد کنیم که رساله‌ای بسیار مهم در علم موسیقی نوشت و در فلسفه و ریاضیات، از شاگردان برجسته ابن‌سینا محسوب می‌شد. تمام این شاگردان، ایرانی بودند. بااین‌حال، در سریال «بوعلی سینا»، خبری از آن‌ها نیست و ما تنها در قسمت‌های پایانی، ابوعبید جوزجانی را که نقش وی توسط زنده‌یاد حسین محب اهری ایفا شده است، می‌بینیم که دربه‌در به دنبال بوعلی می‌گردد تا او را به دیگران نشان دهد و تازه خودش هم هنوز شاگرد او نیست!
در مجموع باید گفت که سریال «بوعلی سینا»، بیش از آن‌که یک سریال تاریخی باشد، روایتی است خیالی و دلچسب از زندگی شخصیتی محبوب که ایرانیان دوستش دارند و همواره یاد او را گرامی می‌دارند.
منبع: خراسان
انتهای پیام/
