باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می‌دهد؛

یعقوب بن لیث؛ حاکمی که زبان عربی را از مکاتبات اداری اش حذف کرد/ نخستین شاعر پارسی گوی که بود؟

یعقوب بن لیث از زبان فارسی در دستگاه اداری و حکومتش استفاده و به شعر و ادب عربی توجه نمی‌کرد.

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، ایرانیان با سقوط سلسله سامانی و از دست دادن استقلال خویش، از ادامه فعالیت علمی و ادبی خود دست نکشیدند. در نخستین قرن‌های هجری چه به لهجه‌های پهلوی، سغدی و خوارزمی چه به زبان عربی آثار فراوانی خلق کردند. به هرحال فعالیت‌های فکری، علمی و ادبی ایران به نحوی که در پایان عهد سامانی داشتند ادامه یافت و دچار وقفه و رکود نشد.

در تمام این مدت، حکام و والیان ولایت‌های مختلف ایران که یا عرب یا ایرانیانی بودند که با زبان عربی آشنایی داشتند، طبعا در مکاتبات رسمی و احکام اداری و دینی، زبان رسمی زمان یعنی زبان عربی را به کار می‌بردند. اگر شعری در  حوزه‌های قدرت، تهنیت اعیاد یا در مدح فرمانروایان سروده می‌شد به تازی بود و شعر‌های محلی ایران جزء آثار ادبی محسوب نمی‌شد.  همچنین  برای مسلمانان که رفته رفته اکثر جمعیت  ایران را تشکیل دادند هنوز یک زبان رسمی با ادبیات رسمی وجود نداشت.


بیشتر بخوانید:



یعقوب پسر لیث، به قصد ایجاد یک دولت مستقل ایرانی و برانداختن یا تضعیف حکومت بغداد فعالیت خود را آغاز کرد. از شعری که برای معتمد خلیفه فرستاده بود به صراحت برمی آید که می‌خواست در سایه درفش کاویان بر همه امت‌ها برتری یابد و به تخت پادشاهی ایران برسد و رسوم کهن را زنده کند. به همین سبب و به دلیل ناآشنایی اش با زبان عربی، این زبان در دستگاه امارت و حکومت او استفاده نمی‌شد، به شعر و زبان عربی توجه نمی‌کرد و شاعران تازی گوی را نمی‌نواخت بلکه دوست داشت زبانی که خود می‌فهمید و به آن سخن می‌گفت زبان ادبی باشد و شعر شاعران را به آن زبان بشنود. همین علاقه او باعث شد لهجه دری زبان رسمی و ادبی در دربار او تلقی شود. حتی بنابر روایتی، براثر همین امر است که سرایش شعر به لهجه دری معمول شد.

روایت‌های مختلف و غالبا باورنکردنی درباره نخستین شاعر پارسی گوی نقل شده است. اگر به قول ذکر شده در تاریخ سیستان استناد کنیم، اولین شعر پارسی مکتوب موجود را یکی از گویندگان و مترسلان دربار یعقوب بن لیث به نام محمد بن وصیف سگزی سرود و با این بیت آغاز می‌شود:‌

ای امیری که امیران جهان خاص و عام                بنده و چاکر و مولای و سگ بند و غلام

محمد بن وصیف از درباریان یعقوب لیث است که از اوایل عهد قدرت جوانمرد سیستانی با او بود و دوره امرای پس از یعقوب را هم درک کرد. غیر از این شعر، اشعار دیگری هم که روان تر و سهل‌تر است از او بازمانده است. نخستین شعرش را باید پس از سال ۲۵۱ سروده باشد، زیرا از فحوای عبارتش در نخستین اثرش مشخص است که واقعه عمار خارجی سیستانی که در سال ۲۵۱ از یعقوب لیث شکست خورد و کشته شد، موضوع اساسی آن ابیات است.

بنابر این اگر به قول صاحب تاریخ سیستان باور داریم نخستین شعر مکتوب فارسی که به تقلید از قصاید و اشعار عربی سروده شده به منتصف قرن سوم هجری منسوب است ، اشعار دو شاعر دیگر دربار یعقوب لیث به نام کورد سیستانی و محمد بن خلد سیستانی هم که در تاریخ سیستان آمده، مقارن همین ایام ذکر شده و باید از اواسط قرن سوم هجری باشد.

 

انتهای پیام/

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۲۲
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۱۲ ۲۸ شهريور ۱۳۹۹
کسی با زبان عربی مشکلی نداره ولی اینجا ایرانه و زبان رسمیش فارسیه. و دانشمندان پارسی باید اونو از هر زبان دیگر خارجی پاک کنن .
Iran (Islamic Republic of)
الف
۰۹:۴۴ ۲۸ شهريور ۱۳۹۹
چرا نباید حتی یک فیلم یا سریال درباره سرداران ایرانی ساخته بشه...
کشور کره از تاریخ نداشته سریالهای بلند میسازن و صداسیمای ما میده به خورد ایرانیا....
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۳۶ ۲۸ شهريور ۱۳۹۹
ضمن عرض سلام
با توجه به این که ما هموطنان عرب زبان داریم ؛ خوب است از اشتراکات صحبت کنیم و از چیزهایی صحبت کنیم که اتحاد و همدلی را افزایش دهد.
به علاوه عربی؛ زبان قرآن هست و در واقع زبان مشترک جهان اسلام است.ما شیعه امیرالمومنین هستیم که هرگز بین عرب و عجم تفاوت قائل نشد .
موفق و موید باشید.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۳۸ ۲۸ شهريور ۱۳۹۹
چه عجب یک خط هم درباره یک وطن دوست ایرانی نوشتید،یک وقت مغضوب نشوید ،
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۱۲ ۲۸ شهريور ۱۳۹۹
مقبره یعقوب لیث نزدیک شوشتر هست و متاسفانه بهش رسیدگی نشده
Spain
ناشناس
۰۰:۴۱ ۲۸ شهريور ۱۳۹۹
ومتاسفانه تو شهرمون دزفول اسم فلکه یعقوب لیث رو عوض کردن,کی میخوایم بین اسلام و عرب بودن تفاوت قائل بشیم
Iran (Islamic Republic of)
محمد رضا
۰۰:۰۹ ۲۸ شهريور ۱۳۹۹
شرمنده،ولی این شعری که در متن امده،فارسی هست؟!!..اینکه نصفش عربیه!..غلام،امیر،خاص،عام...اینها همهشون گلمات عربین
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۴۰ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
به یاری خداوند چشم به راه روزی هستیم که زبان پارسی از هرگونه واژه ای که پارسی نباشد پاک گردد
Iran (Islamic Republic of)
عاشق اللغة العربية
۲۳:۲۴ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
سلام، من یک ایرانی و عربزبان هستم و به زبان مادریم که زبان عربی است عشق میورزم و دین من اسلام و وطن من ایران و زبان من عربی است و من به دین اسلام و کشور ایران و زبان عربی عشق میورزم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۲۹ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
خوب
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۲۲ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
چه عجب درباره این سردار ایران مقاله ای نوشته شد ،
Germany
ناشناس
۲۱:۱۱ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
چه عجب از یک پارسی گوی سخن به میان آوردید!
Iran (Islamic Republic of)
M
۲۰:۳۲ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
و چه قدر بد که شما هنوز در این جا می نویسید مکاتبات. به جای این واژه ی بیگانه، می توانید واژه ی پارسی "نامه نگاری" را به کار بگیرید. شما هم پیرو این مرد بزرگوار پارسی دوست باشید. سپاس
Iran (Islamic Republic of)
علی
۲۱:۳۸ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
لغات فرنگی چی اینها اشکال ندارند؟ رلکس, استرس, سلبریتی, کاریزما, ابشن, تورنمنت, رنکینگ و.......... .......
Iran (Islamic Republic of)
محمد
۲۳:۳۵ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
رادمان پور ماهک سردار سیستانی ایرانی که آرامگاه آن در شاه آباد دزفول آرمیده است
Iran (Islamic Republic of)
مجید
۰۴:۴۳ ۲۸ شهريور ۱۳۹۹
واژه هائی نظیر نوستالژی, ویلچر, لاکچری, ادابته, استارتاپ, شو, دیابت, و ده ها و صدها واژه دیگر به دهانتان شیرین هستند؟
Iran (Islamic Republic of)
مسلمان
۰۵:۰۷ ۲۸ شهريور ۱۳۹۹
مذهب وزبان رو فتنه نکنید
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۲۸ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
کی بوده؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۴۲ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
زنده باد زبان فارسی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۴۱ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
چ عجب
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۲۸ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
چه عجب، جای همچین مقاله هایی توی این سایت خالی بود
Iran (Islamic Republic of)
الا
۱۸:۴۶ ۲۷ شهريور ۱۳۹۹
چرا اینکارو کرد؟
آخرین اخبار