حق امیرکبیر بر گردن اصفهان

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، شهر اصفهان از شهر‌های تاریخی و قدیمی ایران است که از دوره ساسانی، شهرت و جمعیت بسیار داشت و حتی طبق برخی روایات، زادگاه سلمان فارسی بود.

این شهر در دوره اسلامی به اوج عظمت و ترقی رسید و در عصر آل‌بویه، سلجوقی و در نهایت صفوی به پایتختی ایران برگزیده شد. با این حال، وضعیت شهر اصفهان، پس از هجوم افغان‌ها در اواخر دوره صفویه، رو به وخامت گذاشت و دیگر نتوانست شکوه ازدست‌رفته را بازیابد، مگر در دوران کوتاه صدارت امیرکبیر.

درباره اقدام میرزاتقی‌خان برای رونق دوباره پایتخت هنر ایران، گزارش‌های متعدد تاریخی وجود دارد. از جمله این گزارش‌ها می‌توان به خاطرات سفیر انگلیس در این دوره اشاره کرد.

وی می‌نویسد: «در اراضی اطراف اصفهان تا چشم کار می‌کرد، فرسنگ‌فرسنگ، کشت و کار بود و نباید فراموش کرد تا همین اواخر خطه اصفهان را آشوب فراگرفته بود. این تحول شگفت در این مدت کوتاه، درخور ستودن است و آن نیست جز اثر روش عادلانه نایب‌الحکومه اصفهان، چراغعلی خان زنگنه که پیش از این نوکر شخصی امیرنظام بود.

البته در شهر حالت ویرانی عمومی مملکت به چشم می‌خورد، اما از برزگران هیچ شکایتی راجع به زورگویی دیوان شنیده نمی‌شد. برتری دولت کنونی ایران بر سلطنت سابق، مورد اعتراف همگی است.»

بیشتر بخوانید

هرچند که با شهادت امیرکبیر، عمده کار‌ها و تغییراتی را که او برای تحول و رشد ایران انجام داد، تعطیل کردند. جان فوران در کتاب «مقاومت شکننده» در این‌باره می‌نویسد: «در دو دهـه پس از امیرکبیر تقریباً همه طرح‌های او بر هم زده شد. ارتش از هم گسیخت؛ کارخانه‌ها تعطیل شدند و کسری بودجه مجدداً پدیدار گردید. قحطی سال ۷۰-۱۸۶۹ م/۴۹-۱۲۴۸ ش بر بی‌لیاقتی شاه و سرکوب محافظه‌کارانه دولت سرپوش نهاد.

حتی همین قحطی و کمبود کالا‌ها در دوره بعد نیز، در تبدیل زمین‌ها از تولید موادغذایی به خشخاش، که معمولا کار سودآوری بود، نقش مهمی داشت.

ایران در این مقطع هرچه بـیشتر بـه واردات کالا‌های غـربی وابسته شده بود و صادرات کشاورزی آن نیز، تابع نوسانات بازار جهانی شد که غیرقابل اعتماد بود و جامعه هر‌چه بیشتر، به سمت طبقاتی‌شدن (که معمولا به طبقات فـقیرتر لطمه می‌زند) پیش می‌رفت و فواصل درآمد‌های طبقاتی رو به افزایش بود. به چند کشور معدود غربی وابستگی خطرناکی وجود داشت و دولت نیز، قـدم‌های مـؤثری در جهت تقویت اقتصاد ایران در مقابل اقتصاد غرب برنمی‌داشت.»

منبع:روزنامه خراسان

انتهای پیام/