منظور از «امانت» در آیه ۵۸ سوره نساء چه کسانی هستند؟ +صوت

به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند. از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا وَإِذَا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُکُمْ بِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ کَانَ سَمِیعًا بَصِیرًا

همانا خدا به شما امر می‌کند که امانت‌ها را به صاحبانش باز دهید و، چون حاکم بین مردم شوید به عدالت داوری کنید. همانا خدا شما را پند نیکو می‌دهد، که خدا شنوا و بیناست.

فایل صوتی تلاوت آیه ۵۸ سوره نساء

تفسیر آیه ۵۸ سوره نساء

برید عجلی گوید: از امام باقر (ع) در مورد کلام خداوند متعال: «إِنَّ اللهَ یَأْمُرُکُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَی أَهْلِهَا وَإِذَا حَکَمْتُم بَیْنَ النَّاسِ أَن تَحْکُمُواْ بِالْعدْلِ»؛ سؤال کردم. حضرت فرمودند: «منظور خدا ما هستیم. به‌طوری که امام اوّل ما، کتاب‌ها، دانش و سلاحی که در دست دارد را به امام (ع) بعد از خود بدهد».

بیشتر بخوانید

• منظور از «میثاق» در آیه ۷ سوره مائده چیست؟ +صوت

امانتداری و رفتار عادلانه و دور از تبعیض، از نشانه‌های مهم ایمان است، چنانکه خیانت به امانت، علامت نفاق است. در حدیث است:به رکوع و سجود طولانی افراد نگاه نکنید، بلکه به راستگویی و امانتداری آنان بنگرید. در روایات متعدّد، منظور از امانت، رهبری جامعه معرّفی شده که اهلش اهل بیت علیهم السلام می‌باشند. این مصداق بارز عمل به این آیه است.

آری، کلید خوشبختی جامعه، بر سر کار بودن افراد لایق ورفتار عادلانه است و منشأ نابسامانی‌های اجتماعی، ریاست نااهلان وقضاوت‌های ظالمانه است. حضرت امیر (ع) فرموده است: «من تقدّم علی قوم و هو یری فیهم من هو افضل، فقد خان اللّه و رسوله والمؤمنین»؛ هر کس خود را در جامعه بر دیگران مقدّم بدارد و پیشوا شود در حالی که بداند افراد لایق‌تر از او هستند، قطعاً او به خدا و پیامبر و مؤمنان خیانت کرده است.

شاید بتوان گفت:خیانت در امانت شامل کتمان علم، حرفه وحقّ، تصاحب اموال مردم، اطاعت از رهبران غیر الهی، انتخاب همسر یا معلّم نااهل برای فرزندان می‌شود. امام صادق (ع) در تفسیر این آیه فرمودند:خداوند امر فرموده که هر امامی آنچه در نزدش است به امام بعد از خود بسپارد.

امانت سه گونه است:

الف:میان انسان وخدا. (وظایف و واجباتی که بر انسان تعیین شده است.)

ب:میان انسان و دیگران. (اموال یا اسرار دیگران نزد انسان)

ج:میان انسان و خودش. (مثل علم و عمر و قدرت که در دست ما امانتند.)

پیام‌های آیه ۵۸ سوره نساء

۱-سپردن امور به کاردانان و قضاوت عادلانه، از مصادیق عمل صالح و از نشانه‌های ایمان است.

۲-هر امانتی صاحبی دارد وهرکس لیاقت واستعداد کار ومقامی را دارد. «أَهْلِها»

۳-در ادای امانت و دادگری، ایمان شرط نیست. نسبت به همه مردم باید امین و دادگر بود. «أَهْلِها، النّاسِ»

۴-قاضی و حاکم باید عادل باشد. «تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ»

۵-تشکیل حکومت لازم است. لازمه سپردن مسئولیّت‌ها به اهلش و قضاوت عادلانه برقراری نظام و حکومت الهی است. «تُؤَدُّوا الْأَماناتِ ... تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ»

۶-موعظه خوب، آن است که علاوه بر پند‌های اخلاقی، به مسائل اجتماعی و قضایی هم توجّه کند. «نِعِمّا یَعِظُکُمْ بِهِ»

۷-اگر مردم هم خیانت در امانت یا ستم در قضاوت را نفهمند، خدا بینا و شنواست. «إِنَّ اللّهَ کانَ سَمِیعاً بَصِیراً»

انتهای پیام/