محیط بانی و چالش چتر حمایتی/ محافظانی که محافظت نمی‌شوند

به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، شانزدهم فروردین ماه بود که خبر شهادت دو تن از محیط بانان عزیز کشورمان در استان زنجان به دلیل اصابت گلوله‌های شکارچیان غیرمجاز منتشر شد، خبر تلخی که دل هموطنان و دوستداران محیط زیست را داغدار کرد.

البته که پیش از این محیط بانان دیگری بودند که به منظور حفاظت از محیط زیست و حیات وحش جان خود را از دست دادند یا به دلیل اصابت گلوله شهید شدند. طبق آمار منتشر شده از سوی سازمان محیط زیست طی سال‌های گذشته ۴۰۰ محیط بان کشور در درگیری با متخلفان محیط زیست دچار صدمات جانی شدند و بیش از ۱۴۰ محیط بان کشورمان نیز در حین خدمت به شهادت رسیدند.

محیط بانان کشور با چالش‌های زیادی از گذشته تا به امروز مواجه بودند، گلایه‌هایی که شاید حتی صدایش به جایی نرسد. از کمبود نیروی محیط بان و فشار بر سایر محیط بانان تا عدم رسیدگی به پرونده شهدای محیط بان و مفتوح ماندن پرونده‌های آنان، این درحالی است که سرهنگ جمشید محبت خانی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور در بهمن ماه سال گذشته در این باره اظهار کرد: همه مناطق رسمی سازمان محیط زیست اهمیت و ویژگی‌های منحصر به فرد دارند، چرا که هر کدام بر اساس پتانسیل‌های گیاهی و جانوری خاص انتخاب شده‌اند.

او در ادامه بیان کرد: در حال حاضر پارک‌های ملی و مناطق دارای گونه‌های در معرض خطر انقراض و مناطقی که به طریقی در مجاورت شهر‌ها و مراکز جمعیتی قرار گرفته‌اند بیشتر مورد تهدید هستند و حفاظت از آن‌ها بسیار اهمیت دارد.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست با اشاره به کمبود محیط بان در کشور بیان کرد: کمبود نیرو سبب وارد شدن فشار مضاعف بر سایر نیروها، کاهش توان و عدم پوشش حفاظتی کامل مناطق شده و در این شرایط متخلفان به راحتی عمل مجرمانه خود را انجام می‌دهند.

محبت خانی در ادامه افزود: کمبود نیرو موجب کنترل نشدن به موقع صنایع آلاینده، حفاظت ناقص منطقه و در نتیجه حذف ذخایر ژنتیکی کشور توسط افراد سودجو می‌شود.

بنابر اعلام سازمان محیط زیست قرار بود که از ابتدای فروردین ماه سال ۱۴۰۰ حقوق محیط بانان کشور ۳۵ درصد افزایش یابد و ۲۴۰ محیط بان جدی استخدام شوند، اما هنوز هیچ کدام از این وعده‌های حمایتی محقق نشده است، این درحالی است که در پی شهادت دو محیط بان زنجانی جمعی از فعالان محیط زیست از قوه قضاییه خواستار رسیدگی به لایحه حمایت از محیط بانان شدند، قوانینی که تنها اسم حمایتی را به یدک می‌کشند.

در پی این موضوع رئیس قوه قضاییه با تاکید بررسیدگی سریع و دقیق برموضوع و روشن کردن وضعیت مجرمان و کیفر آن‌ها که علاوه بر عبرت دیگر متخلفان از حوادث آتی بازدارندگی داشته باشد، گفت: از ابتدای کار مسئولان ناجا و دادگستری پیگیری‌هایی انجام دادند که باید تشکر کرد.

وی ادامه داد: باید محیط بانان ما و مامورانی که وظیفه حفاظت از محیط زیست را برعهده دارند، حمایت قانونی شوند و پشتیبانی و حمایت قانونی از این عزیزان امری ضروری است.

رییس قوه قضاییه تاکید کرد: همکاران ما هم در بخش‌های مختلف خودشان را موظف بدانند که با همکاری و پشتیبانی جدی همه نیرو‌ها و مرزبانان که در میدان حفظ و حراست از ثروت‌های ملی و مرز‌های کشور هستند باید پشتیبانی حقوقی، قانونی و قضایی شوند و این قضیه یک امر بسیار ضروری است.

جمشید محبت خانی فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست نیز در تاریخ ۲۰ فروردین ماه سال جاری درباره وجود مشکلاتی در قانون به کارگیری سلاح برای محیط بانان اظهار کرد: سال گذشته قانونی مبنی بر به کارگیری سلاح محیط بانان همچون ماموران پلیس تصویب و بعد از تأیید شورای نگهبان به سراسر کشور ابلاغ شد که محیط بانان در این قانون، حمایت بیمه‌ای و قضایی شدند.

وی ادامه داد: در این قانون، محیط بانان تنها زمانی که جانشان یا جان همکارشان در خطر باشد اجازه استفاده از سلاح را داشتند، اما خلأ این قانون این است که وقتی محیط بانان در منطقه حفاظت شده افرادی را سوار بر خودرو یا موتور با سلاح گرم ببیند، شکار زده باشند یا نزده باشند تا زمانی که به سمت محیط بانان هدف گیری و شلیک نکنند، محیط بانان اجازه شلیک ندارند و شکارچی غیرمجاز حتی اگر شکار هم کرده باشند می‌توانند به راحتی با سلاح گرم در منطقه تردد کنند.

محبت خانی گفت: طبق این قانون، حالت پدافندی برای محیط بانان تصویب شده، اما ما باید به این فکر باشیم که محیط بانان تنها منتظر عمل طرف مقابل نباشند که عکس العمل نشان دهند، چون امکان دارد شکارچی در همان ابتدا سر محیط بان را نشانه بگیرد و محیط بان کشته شود و در این جا دیگر عکس العملی برای محیط بان وجود ندارد، چون جان خود را از دست داده است.

وی افزود: پس در این رابطه باید یک ماده قانونی به این موضوع اضافه شود مانند زمانی که فردی مسلح در حال فرار باشد پلیس دستور ایست می‌دهد و اگر فرد مسلح متوقف نشد، پلیس اجازه شلیک از کمر به پایین فرد مسلح را دارد و می‌تواند تیر هوایی بزند.

محبت خانی تصریح کرد: در رابطه با قانون بکارگیری سلاح محیط بانان ما باید به گونه‌ای قانون را اصلاح کنیم که اگر فردی با اسلحه به صورت غیرمجاز داخل منطقه حفاظت شده است، محیط بان بتواند دستور ایست دهد و اگر فرد متوقف نشد، در شلیک هوایی مانند پلیس رفتار کند.

وی اضافه کرد: در رابطه با اصلاحیه قانون، مجلس هم اعلام آمادگی کرده و ما به دنبال اصلاح قانون بکارگیری سلاح محیط بانان هستیم تا این نیرو‌های خدوم و زحمتکش با ایمنی بتوانند حافظ طبیعت کشور باشند.

در نتیجه با وجود رخ دادن اتفاقات تلخی که در چند سال اخیر برای محیط بانان عزیز کشورمان افتاد، امیدواریم با اصلاح قانون حمایت از محیط بانان و رسیدگی به موقع به پرونده شهدای محیط بانان بتوانیم از جان و خانواده‌های آنان محافظت کنیم، تا شاید با این اقدام شاهد کاهش این اتفاقات تلخ باشیم.