تصویب سند ملی آمایش سرزمینی شتاب زده نبود

محمود اولاد، اقتصاددان و یکی از ناظران تدوین سند آمایش سرزمینی، در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: آمایش سرزمینی به رابطه بین انسان، فضا و فعالیت می‌پردازد و سعی می‌کند که تخصیص بهینه‌ای از فضا را به فعالیت‌های انسانی مانند کشاورزی، صنعت، انواع فعالیت‌های خدماتی و همچنین سکونت انسان، ارائه دهد تا منجر به کارایی بالاتر و عملکرد بهتری شود.

او افزود: در نبود آمایش سرزمینی، مسئله عدم تعادل‌های سرزمینی مانند فشار بیش از حد بر منابع آبی زیرزمینی، تمرکز بیش از حد جمعیت در پهنه‌های سرزمین و همچنین رها شدگی بخش‌هایی از سرزمین که هم اکنون شاهد آن هستیم، رخ می‌دهد. همچنین، فشار‌هایی بر اراضی کشاورزی یعنی به طور کلی پهنه‌هایی از سرزمین به ویژه در نزدیکی دریا‌ها وارد می‌شود، اما از سوی دیگر، پهنه‌هایی دیگر از سرزمین، عاری از فعالیت یا کمتر فعال هستند؛ در صورتی که قابلیت‌های بالایی برای توسعه دارند.

این اقتصاددان ادامه داد: آمایش سرزمینی می‌خواهد از تمام قابلیت‌های سرزمینی استفاده کند تا این نوع از عدم تعادل ها، یعنی فشار بیش از حد که سبب از بین رفتن منابع می‌شود و در جای دیگر، رها شدگی بیش از حد منابع، اتفاق نیفتند.

او گفت: در تدوین این طرح، باید به جایگاه ایران در نظام تقسیم کار جهانی، روابط بین الملل و استراتژی‌هایی که در حال وقوع در دنیاست، نوآوری‌ها و فناوری‌هایی که در حال تغییر است و همچنین روابط پیرامون آن ها، توجه ویژه‌ای شود و مبتی بر این مسائل، راهکار‌ها و روابط کشور‌های مختلف در آمایش سرزمینی دیده شود.

اولاد همچنین گفت: سند آمایش سرزمینی که اخیرا به تصویب رسیده، سعی کرده تا در همین راستا راهبرد‌های توسعه‌ای را در ارتباط با انواع فعالیت‌های اقتصادی، از نظر موقعیت ژئوپولیتیکی ایران نسبت به کشور‌های جنوب شرقی آسیا و کشور‌های اروپایی، در نظر بگیرد. همچنین بحث‌هایی مانند ترانزیت و واردات و صادرات کالا را مدنظر قرار داده و از دیدگاه گردشگری نیز، قابلیت‌هایی که ایران دارد را مانند بحث‌های انرژی، کشاورزی، صنعتی و دریا محوری، مورد تاکید قرار داده است.

او ادامه داد: نکته مهم این است که نزدیک به نیم قرن از تهیه اولین طرح‌های مربوط به آمایش سرزمینی می‌گذرد. اولین طرح، قبل از انقلاب تهیه شد و تدوین سند آمایش سرزمینی در آن زمان، بنا بر دلایلی به موفقیت نرسید و سندی که اخیرا به تصویب رسیده، اخرین کاری است که در این زمینه انجام شده است.

بیشتر بخوانید

• آمایش سرزمینی، قطب نمای توسعه کشور است

این کارشناس اقتصاد نظری تصریح کرد: این سند، نتیجه سال‌ها تفکر در این زمینه است و انباشتی از دانش پشت آن قرار دارد. درست است که در طول سه سال تهیه شده، اما انبوهی از دانش متخصصانی که سال‌ها در زمینه کار کرده اند، یعنی حتی بسیاری از متخصصان که در طرح «ستیران» نیز نقش داشتند، پشت این سند قرار گرفته است.

او اضافه کرد: هیچ سندی به صورت قطعی نمی‌تواند همه چیز را در بر داشته باشد و تحولات آینده را پیش بینی کند. به طور مثال، بیماری مهلکی که اکنون شاهد آن هستیم، یک مرتبه اتفاق افتاده و همه چیز را بهم ریخته است. بنابراین، اسناد باید دائما در حال پایش و بازنگری باشند و برای این سند نیز، این مسئله در نظر گرفته شده که به طور دائم مورد بررسی قرار بگیرد.

این اقتصاددان در پاسخ به انتقاد برخی افراد مبنی بر این که دولت در حال تصویب شتابزده فعالیت‌های خود در ماه‌های پایانی است، گفت: تجربه نشان داده ما انسان‌های دقیقه ۹۰ هستیم؛ یعنی اگر پنج سال دیگر نیز برای این طرح وقت گذاشته می‌شد، چهار سال و ۱۱ ماهش به بطالت می‌گذشت و در آن یک ماه پایانی، با عجله کار پیش می‌رفت.

او در پایان بیان کرد: این طرح از تیر ماه تا اسفند ماه سال گذشته که جلسات بررسی آن در کمیسیون‌ها و کمیته‌های شورای عالی آمایش شروع شد، یعنی بیش از ۴۰ تا ۵۰ جلسه بسیار سنگین که هر جلسه کمتر از پنج ساعت نبود و گاهی یک روز کامل به طول می‌انجامید، توسط کارشناسان بسیار زیادی از دستگاه‌های مختلف و اساتید دانشگاه، مورد بررسی و اصلاح قرار گرفته است. بنابراین، به نظر نمی‌رسد که تصویب آن با عجله بوده یا اگر فرصت بیشتری داشت، خیلی بهتر می‌شد؛ ضمن اینکه فرآیند پایش و بازنگری نیز برای آن دیده شده است.

انتهای پیام/