هرمزگان درگیر تنش آبی/ وقتی غول خشکسالی می تازد

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از هرمزگان، بسیاری از آبادی ها در هرمزگان خالی از سکنه شده اند و چشمه ها و قنات ها دیگر توان سیراب کردن روستاییان و باغ و دام هایشان را ندارند.

علی از اهالی میناب می گوید: ابتدا  چاه کشاورزی شان کم آب و بعد از آن شور شد که نه می شود کشاورزی کرد و نه از آن نوشید. این حکایت چند سال تنش آبی در برخی روستاهای هرمزگان است.

زارعی از روستای کوه حیدر بشاگرد می گوید: پارسال در زمستان و پاییز هیچ بارانی نبارید و تنها چشمه این روستا دو ماه است که خشکیده است و مردم هر روز منتظر رسیدن تانکر هستند.

درویش  یکی دیگر از اهالی میناب می‌گوید: ۲۰ سال پیش  در ورستای چُلو از زیر پایت آب بیرون می‌آمد و اکنون باید مراقب باشی تا زیر پایت خالی نشود و زمین دهان باز نکند تا همه چیز را ببلعد.

فروچاله ها در هرمزگان

۲۰ سال خشکسالی در هرمزگان و خشک شدن منابع رودخانه‌ها و سد‌ها و قنات‌ها باعث برداشت بی رویه از سفره‌های زیرزمینی شد. پیامد این برداشت‌های بی حساب و کتاب هم فروچاله شد.

شهرستان میناب مهمترین مرکز ایجاد فروچاله‌های ناشی از خشکسالی در این استان پهناور است.

فروچاله‌ها ۳۰ روستای شهرستان میناب را محاصره کرده است اطراف روستا‌های تمبک، گورزانگ، نصیرایی، باغ گلان و چلو گاو میشی، فرو چاله‌های زیادی به عمق ۲ تا ۱۰ متر ایجاد شده است که براحتی یک شتر با بارش در آن جای می‌گیرد.

کارشناسان زمین شناسی براین باورند که هر لحظه امکان فرونشست زمین در دشت میناب وجود دارد که در صورت وقوع باید منتظر یک فاجعه بزرگ انسانی بود. از فروچاله‌ها با نام زلزله خاموش هم نام برده می‌شود.

اهالی برخی روستا‌های میناب با دلهره شب را به صبح میگذرانند. فروچاله‌ها در روستای محمودی میناب باعث ترک خوردن ۵۰ منزل مسکونی و مدرسه این روستا شده است و هر زمان ممکن است داشن آموزان زیر آوار مدرسه بمانند و یا به قعر زمین بروند.

میناب یکی از ۷۲ دشت هرمزگان است که در وضعیت بحرانی و فرونشست قرار دارد.

جمشید عیدانی سرپرست آب منطقه‌ای هرمزگان می‌گوید: امسال بطور میانگین دشت‌های هرمزگان ۳۶ سانتیمتر دچار افت آب‌های زیرزمینی شدند.

هرمزگانی ها پس از یک سال ترسالی در سال ۹۸ از پارسال دوباره وارد دوره جدید خشکسالی شدند. کم بارشی در زمین‌های ترک خورده هرمزگان نیز دیده می‌شود. برکه‌هایی که خشک شده اند و از آنها تنها چین و چروکی مانده است.

رئیس سازمان هواشناسی کشور می‌گوید: بارش باران از مهر پارسال تا فروردین در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل آن پنجاه درصد کمتر بود.   

سحر تاج بخش افزود: دلیل کم بارشی در ماه‌های گذشته، تغییرات اقلیمی است که خشکسالی و ترسالی ناگهانی از مهمترین پیامد‌های آن است. هرمزگان جزو سه استان خشک و کم باران کشور در سال گذشته بود.

سعید رنجبر مدیرکل هواشناسی هرمزگان نیز می‌گوید: از ابتدای سال زراعی تاکنون ۱۲ میلیمتر باران در استان باریده که نسبت به مدت مشابه پارسال ۹۵ درصد کاهش دارد.

این کاهش بارندگی در استان در ۳۸ سال گذشته بی سابقه است. پیش بینی‌های هواشناسی نیز خبر از روز‌های کم بارانی در آینده می‌دهد.

این خشکسالی در روستا‌های استان زودتر خودش را نمایان کرده است. منابع پایدار و چشمه‌های بسیاری از روستا‌های بشاگرد، رودان و سندرک خشکیده و یا در حال خشکیدن است. آبرسانی با تانکر تنها راه برای نجات روستاهاست.

احمد شاکری قائم مقام شرکت آب و فاضلاب هرمزگان می‌گوید: اکنون ۱۰۰ روستا با تانکر آبرسانی می‌شود و امکان افزایش آبرسانی سیار به ۲۰۰ روستا در یک ماه آینده وجود دارد.

ته کشیدن  سدها

به نفس افتادن سد‌ها و خشکسالی‌ها نفس سد‌های هرمزگان را هم به شماره انداخته است. دو سد بزرگ استقلال و شمیل که تامین کننده آب آشامیدنی بندرعباس و بندرخمیر هستند حال و روز خوشی ندارند.

جمشید عیدانی سرپرست آب منطقه‌ای هرمزگان می‌گوید:ذخیره سد میناب ۲۴۰ میلیون لیتر متر مکعب است که اکنون به ۸۰ میلین متر مکعب رسیده است. این سد دو سوم ظرفیتش تمام شده است و تا خرداد دیگر آبی برای مصرف ندارد.

دومین سد بزرگ آشامیدنی استان در شمیل و نیان تا خردادماه جوابگوی نیاز شهروندان است. در این شرایط مسئولان آب استان شهروندان را به رعایت صرفه جویی دعوت می‌کنند.

استفاده از شیرین سازی آب دریا باعث ایجاد منابع پایدار در استان می‌شود به ویژه اینکه هرمزگان حدود ۹۰۰ کیلومتر مرز آبی دارد و اکنون آب خلیج فارس برای استفاده صنایع کرمان و یزد هم منتقل می‌شود.

استفاده از آبشیرین کن ها

استاندار هرمزگان می‌گوید: با استفاده از آبشیرین کن‌های موجود برخی از تنش آبی در شهرستان‌های میناب و بندرعباس کاهش می‌یابد. 

فریدون همتی می‌افزاید: یک آبشیرین کن ۱۰۰ هزار مترمکعبی برای استفاده از آب آشامیدنی بندرعباس ایجاد شده و قرار است از محل آب شیرین کن با انتقال آب به فلات مرکزی ایران در بندرعباس هم بخش دیگری از نیاز‌های آبی بندرعباس تامین شود.

او می‌گوید: قرارداد استفاده ۵۰ هزار مترمکعب از آبشیرین کن یزد و کرمان منعقد شده و تا سه ماه آینده وارد مدار و شبکه توزیع شهری می‌شود.

به گفته استاندار هرمزگان از تابستان دیگر آبی از سد‌های استان به بندرعباس منتقل نمی‌شود و حق آبه آن به اهالی و کشاورزان همان شهر‌های محل سد می‌رسد.

بر اساس قانون باید حدود ۳۰ درصداز منابع آبی استان‌های ساحلی از آبشیرین کن‌ها تامین شود که این موضوع تا پایان دولت دوازدهم محقق می‌شود.اما استفاده از روان آب‌ها و مهار سیلاب‌ها نیز باعث تقویت سفره‌های زیرزمینی در استان می‌شود.         

موسوی مدیر کل منابع طبیعی استان می‌گوید: سالانه بیش از ۲ میلیارد مکعب آب بارندگی در استان روانه دریا و شوره زار‌ها می‌شود که با ساخت سازه‌های آبخیزداری و مهار قبل از ورود به دریاو شوره زار‌ها می‌توان باعث تقویت منابع زیرزمینی شد.

نتیجه گیری

هرمزگان به علت شرایط جغرافیایی و منابع محدود آبی بیشتر از دیگر نقاط کشور درگیر تنش‌های آبی است؛ که ضرورت دارد مسئولان با برنامه ریزی‌ در خصوص شیرین سازی، مهار روان آب‌ها و صرفه جویی شهروندان غول خشکسالی را شکست دهند.

انتهای پیام/ا