رسانه‌ها و تغییر ذهن جامعه با ناخداهای پنهان

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری، دانش سایبرنتیک، یکی از حوزه‌های مهم علمی در عصر حاضر با رویکرد «کنترل» است، کنترلی که از طریق تغذیه‌ی اطلاعات در بستر یک مدار رقم می‌خورد و علاوه بر ماشین‌ها، انسان و جامعه را هدف می‌گیرد.

مادامی‌که اهداف کنترل، ماشین‌ها هستند برخورد با اطلاعات به‌صورت تجسد مادی آن در قالب «سیگنال» که ماهیتی اکچوآل دارد برای فهم و به‌کارگیری اطلاعات کاملاً مؤثر است؛ اما آنگاه که انسان اهداف کنترل قرار می‌گیرد، این نگاه با چالش مواجه می‌شود به خاطر اینکه اطلاعات، شکل‌دهنده‌ی ذهن انسان است و اثربخشی فرآیند کنترل به دسترسی ما به پاسخ این پرسش برمی‌گردد که ذهن چگونه با اطلاعات برخورد می‌کند و چگونه توسط آن شکل می‌گیرد.

فهم چگونگی اثرپذیری ذهن از اطلاعات، نیازمند دانش گسترده و عمیقی در مورد «ذهن» است؛ حوزه‌ای از علم که امروزه با عنوان علوم شناختی از آن یاد می‌شود و در واقع علوم شناختی، ذهن انسان و کارکرد‌های آن را مورد مطالعه قرار می‌دهند.

اهمیت علوم شناختی

مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم شناختی در تاریخ ۳ بهمن ۹۷ پیرامون اهمیت علوم شناختی به مقایسه این علوم با انقلاب صنعتی پرداختند و این نکته را خاطرنشان کردند که اگر کشوری امروز در علوم شناختی و فناوری‌های مرتبط با آن عقب بماند، همان سرنوشت کسانی که در انقلاب صنعتی عقب ماندند یعنی استعمار شدن و زیر دست بودن را دچار خواهد شد.

رسانه و شناخت مخاطبین

سینا قربانی دانش‌آموخته مطالعات فرهنگ و رسانه در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره بر اینکه امروزه کنترل ذهن به‌عنوان ابزار مهمی برای تحقق و تداوم سلطه، انجام می‌شود، گفت: مدیریت وجهت‌دهی افکار عمومی یکی از کارکرد‌های رسانه است و این کارکرد در عصر حاضر با تکیه بر علوم شناختی و دسترسی به ذهن انسان با اهداف گوناگون که غالب آن تهاجم است استفاده می‌شود.

این کارشناس رسانه ادامه داد: نظام‌سلطه در تلاش است با توسعه شوم علوم شناختی به واسطه دستکاری و در نهایت تغییر ذهن و باور‌ها فرهنگ خود را در جوامع دیگر غالب و مسلط نماید.

وی افزود: ناخدا‌های پنهان در سراسر جهان با تکیه بر دانش علوم‌شناختی در تلاش هستند تا با کنترل ذهن از طریق مختلف به ویژه با بکارگیری تکنیک‌های رسانه‌ای در نهایت در تصمیم‌گیری‌های افراد یک جامعه مداخله کرده و رفتار آن‌ها را تحت کنترل بگیرند.

این کارشناس ارشد مطالعات رسانه با تاکید بر اینکه واقعیت این است که ادعای رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی مبنی بر بی طرفی، آزادی اطلاعات، حقوق بشر و... مابه‌ازای خارجی ندارد، اظهار داشت: به عبارت دقیق‌تر سر دادن این شعار‌ها از سوی رسانه‌ها و نحوه مدیریت پلتفرم‌های بین‌المللی همچون اینستاگرام، فیس‌بوک، گوگل (در نقش موتور جستجو) از جنس بکارگیری همین تکنیک‌های رسانه‌ای با تکیه بر شناخت ذهن است.

او تصریح کرد: دکتر اکبر نصراللهی رئیس دانشکده علوم ارتباطات، مطالعات رسانه و علوم اجتماعی تاکتیک‌های خبری را مجموعه تدابیر و اقدامات رسانه‌ها برای شناسایی، انتخاب، انعکاس، جریان‌سازی، ماندگاری و اثرگذاری بر اذهان مخاطبان تعریف کرده است، لذا اگر همین تعریف را مبنا بررسی قرار دهیم به تعدد انتشار اخبار با تکیه بر علوم شناختی به قصد تهاجم به ذهن مخاطبان ایرانی دست پیدا می‌کنیم.

تحریک مخاطب

این کارشناس رسانه در ادامه با ذکر چند تکنیک خبری همانند شایعه، دروغ، هزینه برای سرمایه و بالا بردن توقع در توضیح نحوه استفاده از تکنیک تحریک، گفت: بر اساس این شگرد، آنالیز رفتاری مخاطبان جامعه هدف در اختیار رسانه مرجع قرار می‌گیرد و بر مبنای این شناخت، به قصد تحریک ذهن مخاطبان تولید محتوا می‌شود که دامنه این تحریک وسیع است و گاه می‌تواند برای فروش یک محصول خارجی یا برای تولید یک ناهنجاری جدید باشد.

او افزود: به طور مثال اگر به نحوه پوشش اخبار برخی از دارو‌های ضد کرونا توجه کنیم، مشاهده می‌شود رسانه‌ها با انتشار اخبار تحریک‌کننده در جوامع کمتر توسعه یافته موجبات فروش و واردات دارو‌های غیر موثر به آن کشور را ایجاد کرده اند.

قربانی، تصریح کرد: تحریک افراد جامعه از طریق رسانه‌ها موجب شد تا مردم آن دارو غیر موثر را با ایستادن در صف‌های طولانی خریداری کنند و در نهایت پس از فروش و واردات و سود هنگفت، نتیجه عدم تاثیر آن دارو در رابطه با کرونا توسط محققین اعلام شد.

این کارشناس رسانه خاطرنشان کرد: تکنیک تحریک ذهن دامنه وسیعی دارد و در مثال گفته شده با بکارگیری این تکنیک و با تلفیق با تکنیک‌های دیگر همچون شایعه و برجسته‌سازی همانطور که گفته شده است دارویی غیر‌موثر صرفا برای اینکه سود هنگفتی تولید کنندگان آن به دست بیاورند از طریق رسانه‌ها بعنوان داروی موثر در ذهن مردم برجسته شده است!

انتهای پیام / ک