شش دلیل مهم سقوط بورس از نگاه نظارتی

قائم مقام سازمان بازرسی کل کشور در جلسه سه ساعته هم‌اندیشی و بهره‌گیری از نقطه نظرات مدیران و کارشناسان بازار سرمایه (بورس) موضوعاتی را متذکر شد و تاکید کرد که باید بررسی شود؛ چه شد به یکباره افرادی هزاران میلیارد تومان به جیب زده و برخی از مردم سرمایه‌هایشان را از دست دادند.

‎دکتر احمد رحمانیان در این نشست با اشاره به رشد حبابی بورس در سال‌های قبل و جذب میزان قابل‌توجهی از سرمایه‌های مردم گفت: متاسفانه از سال ۹۹ به یکباره بازار بورس نزول پیدا کرد و بسیاری از مردم مال و سرمایه خود را از دست داده و از آن طرف کسانی بودند که یکباره چندین هزار میلیارد به دارایی و ثروتشان افزوده شد.

‎وی از کارشناسان حاضر در جلسه خواست به برخی از سوالات پیرامون اینکه آیا رشد یکباره بازار سرمایه در یک دوره زمانی کوتاه و آن طرف نزول یکباره آن امری عادی و طبیعی است؟ آیا در بازار سرمایه طی این سال‌ها ضوابط قانونی و آیین نامه‌ها رعایت شده بود یاخیر؟ پاسخ دهند.

‎قائم مقام سازمان بازرسی کل کشور ادامه داد: یکی دیگر از موضوعات مهم این است که باید بررسی شود چه اتفاقی افتاد که برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی یکباره صاحب چند هزار میلیارد ثروت شدند و آن طرف هم برخی ۷۰ درصد از سرمایه خود را از دست دادند؟ آیا دارا شدن عده‌ای قانونی بود یا غیر قانونی؛ اگر غیرقانونی بود چه کسانی قصور و تقصیر داشتند، چه ضوابط قانونى باید رعایت می‎شد که نشد آیا آیین نامه‌های مربوطه رعایت شده بود و چه کسانی از رانت‎ها و اطلاعات نهانى استفاده کردند؟

‎رحمانیان یکی دیگر از موضوعات مهم و اساسی بورس را در حوزه نظارتی عنوان کرد و تاکید کرد: باید در این راستا بررسی شود که چه خلا‌های قانونی نظارتی در حوزه بورس وجود دارد و اینکه سازمان بازرسی باید چه نوع نظارت کامل و موثری انجام دهد تا از بروز جرائم بورسی پیشگیری و یا در صورت وقوع به موقع کشف شود.

‎وی با تاکید بر ضرورت بررسی نقش و سهم افراد در افت و نزول بازار سرمایه و به جیب زدن درآمد‌های میلیاردی، اظهار کرد: باید بررسی شود که آیا سازمان بورس به وظایف پیشگیرانه خود عمل کرده است یا خیر؟ و آیا قوانین از کارآمدی لازم برای جذب و نگهداشت سرمایه‌های مردم برخوردار بوده است.

‎قائم مقام سازمان بازرسی کل کشور یکی دیگر از موضوعات مهم در این حوزه را تعارض منافع به خصوص در حوزه انتصابات مدیران دانست و تاکید کرد؛ مدیرانی که منصوب می‌شوند باید از توانمندی لازم برخوردار باشند نه اینکه انتصابات بر اساس مسائل سیاسی و جناحی باشد یا اینکه فرد هم عضو هیات مدیره و هم به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در بازار سرمایه نقش داشته باشد.

‎رحمانیان با اشاره به برخی از گزارشات سازمان بازرسی در خصوص وضعیت بورس گفت: واحد‌های اقتصادی این سازمان در حوزه بازار سرمایه و بورس، گزارش‌های زیادی تهیه کرده و برخی از عوامل و آسیب‌ها را استخراج کرده‌اند که به عنوان نمونه می‌توان به شش مورد از جمله افزایش یکباره قیمت ارز در سال‌های گذشته، وجود نقدینگی زیاد در جامعه، محدودیت‌های موجود در بازار‌های موازی مانند مسکن و خودرو، عدم اجرای محدودیت‌های تعریف شده برای افراد تازه وارد از سوی سازمان بورس و بهادار، تضاد منافع و... اشاره کرد.

‎وی با بیان اینکه باید پیگیری شود که چگونه چندهزار میلیارد به قیمت بیچاره شدن سهامداران زیادی نصیب افرادی شد، گفت: سازمان بازرسی کل کشور به دنبال این است که این موضوع را به جد پیگیری کند.

‎قائم مقام سازمان بازرسی کل کشور از افراد حاضر در جلسه خواست اگر موضوع کامل‌تر و جامع‌تری هست مکتوب به سازمان اعلام کنند و تاکید کرد: نقاط کلیدی که سازمان بازرسی می‌تواند ورود اساسی داشته و از وقوع جرائم پیشگیری و یا حتی جرائم یا سوءجریانی را کشف کند، اعلام کنند.

‎رحمانیان از کارشناسان حاضر در جلسه خواست موضوعاتی که به ثبات بازار سرمایه کمک می‌کند را در اختیار سازمان بازرسی قرار دهند و اعلام کرد؛ این سازمان دست خود را به سمت کارشناسان دراز کرده و از آن‌ها می‎خواهد که نکته‌های کلیدی را که می‌تواند به بهبود اقتصاد کشور کمک کند در اختیار بازرسی قرار دهند.

وی همچنین بر ضرورت اعلام اخبار مربوط به بازار سرمایه از طریق یک مرجع اصلی تاکید کرد و گفت: دست اندرکاران بازار سرمایه باید با صداقت موضوعات را با مردم مطرح کنند.

‎قائم مقام سازمان بازرسی کل کشور از تغییر و تحولات مدیریتی مدام در سازمان بورس انتقاد کرد و افزود: باید مدیرانی برای حوزه بازار سرمایه منصوب باشند که از تجربه کامل، توانایی و توانمندی لازم برخوردار باشند.

‎پرهیز از قیمت‌های دستوری و تاکید بر ضرورت حمایت از مصرف کنندگان از سوی دولت، از بین بردن تعدد نرخ ارز، اطلاع رسانی و آموزش‌های لازم به مردم در حوزه بازار سرمایه، بازنگری جدی و موثر در قوانین و مقررات روز و روزآمد کردن آن متناسب با شرایط روز جامعه و بهره‌گیری از تجارب سایر کشور‌های موفق، تعیین جرائم متناسب برای متخلفین و مجرمین بازار سرمایه با رویکرد بازدارندگی، ایجاد ساز و کار‌های نظارتی قوی در سازمان بورس به منظور شناسایی افرادی که مستقیم یا غیرمستقیم در بازار بورس اختلال ایجاد می‌کنند و... از موضوعات مهم دیگری بود که رحمانیان بر ضرورت توجه به آن‌ها تاکید کرد.