رونق اشتغال و ارزآوری در تنها بندر کُددار سواحل مکران

وجود ۱۱ بندر ماهیگیری و اسکله صیادی در نوار ساحلی زرآباد تا گواتر برای صید و صیادی بیانگر نقش مهم این محدوده در ایجاد اشتغال و بهره‌گیری از نعمات خدادادی دریا و اقیانوس است.

صیادان چابهار، زرآباد، دشتیاری و کنارک با دارا بودن ۴۲ درصد سهم صید در میان استان‌های جنوبی، ۴۰ درصد سهم صید ایران و تأمین کننده بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد ماهیان صنعتی (تون ماهیان) نقش مهم و بسزایی در اشتغالزایی و اقتصاد کشور ایفا می‌کنند بطوریکه بندر صیادی کنارک جزو ۵۰ بندر کددار (بنادری که از نظر میزان تخلیه صید و سنجش قیمت جهانی ماهی تون از آن‌ها استعلام می‌شود) صید تون ماهیان محسوب می‌شود.

شهرستان‌های ساحلی چابهار، دشتیاری، زرآباد و کنارک علاوه‌بر توانمندی و ظرفیت مناسب در حوزه‌های تجارت و اقتصاد، کشاورزی، گردشگری و ترانزیت کالا، پتانسیل خوبی در زمینه صید و صیادی دارند.

شهرستان کنارک با دارا بودن سه اسکله و بندر صیادی، ۲ موج شکن مردمی، ۴۴۷ فروند لنج و بیش‌از ۴۶۰ قایق از قطب‌های مهم صید و صیادی در کشور است.

فعالیت ۱۵ تعاونی صیادی، اشتغال ۱۵ هزار نفر در حوزه صید و صیادی و میزان صید سالانه بیش‌از ۱۱۰ هزار تن از دیگر ظرفیت‌های حوزه شیلات در شهرستان کنارک است.

بنادر ماهیگیری و جایگاه تخلیه صید سواحل مکران محدوده استان سیستان و بلوچستان شامل تیس، کنارک، رمین، زرآباد، پزم، چابهار، بریس، گواتر، جد، تنگ و پسابندر هستند که در حوزه شهرستان‌های چابهار، دشتیاری، زرآباد و کنارک برای صید و صیادی فعال هستند.

صید ۱۱۰ هزار تن ماهی در بندر کنارک

مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان اظهارداشت: یک‌هزار لنج و یک‌هزار و ۵۰۰ فروند قایق صید و صیادی با حدود ۲۵ هزار نفر صیاد دائمی و فصلی در قالب ۳۴ تعاونی صیادی در حوزه این اداره‌کل فعالیت دارند که حدود یک‌هزار لنج و قایق در حوزه شهرستان کنارک فعالیت و سالانه بیش از ۱۱۰ تا ۱۴۰ هزار تن ماهی صید می‌کنند.

عطااله رئیسی گفت: ۱۰۷ واحد صنایع شیلاتی در نوار ساحلی وجود دارد که از جمله آن‌ها ۲۹ کارخانه تولید کنسرو ماهی است که نقش مهمی در بسته بندی و صادرات تون ماهیان دارند.

وی خاطرنشان کرد: وضعیت تخلیه و بارگیری آبزیان در بنادر رمین و کنارک بصورت مکانیزه شده که این امر سبب تسریع در تخلیه و از افت کیفیت ماهی جلوگیری می‌شود.

مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان افزود: بیش از ۸۰ درصد شناور‌های صیادی دریای عمان متعلق به شهرستان کنارک است.

وی بیان کرد: کنارک با داشتن ظرفیت‌های شیلاتی جایگاه ویژه در تولید و صادرات آبزیان دارد و یکی از بزرگترین بنادر صیادی کشور بوده و جزو ۵۰ بندر کد دار صید تون ماهیان جهان محسوب می‌شود.

رئیسی با اشاره به اینکه یکی از بزرگترین شهرک‌های صنعتی سیستان و بلوچستان در کنارک قرار دارد و با بیش از ۳۰ واحد تولیدی سالانه با تولید ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون قوطی کنسرو نیاز کشور را تامین می‌کند، ادامه داد: بندر این شهرستان علاوه‌بر صیادی، بندری زیبا و توریستی با دسترسی به آب‌های اقیانوس و داشتن سواحل منحصر بفرد است.

کنارک با داشتن ظرفیت‌های شیلاتی جایگاه ویژه‌ای در تولید و صادرات آبزیان دارد و یکی از بزرگترین بنادر صیادی کشور بوده و جزو ۵۰ بندر کددار صید تون ماهیان جهان محسوب می‌شود

وی بیان کرد: افزایش ظرفیت گسترش صیادی و صید در راستای توسعه آن با توجه به ظرفیت منحصر بفرد اسکله کنارک در جنوب استان بعد از چابهار آن هم تا سه برابر ظرفیت، علاوه‌بر تحول در صنعت شیلات باعث ثمربخشی قابل توجهی در توسعه سواحل مکران می‌شود.

مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه در سفر سال گذشته رییس جمهور مصوبات خوبی برای بندر کنارک داشتیم افزود: پیش‌بینی می‌شود با برنامه تحولی وزارت جهاد کشاورزی و سازمان شیلات ایران، در این فصل صید (پاییز) بیش‌از ۲۵۰ هزار تن صید داشته باشیم.

وی ادامه داد: میزان صید صیادان سیستان و بلوچستان در سال ۱۳۹۴ حدود ۲۳۱ هزار تن، سال ۱۳۹۵ با ۲۵۰ هزار تن، سال ۱۳۹۶ حدود ۳۰۲ هزار تن، سال ۱۳۹۷ حدود ۳۲۸ هزار تن صید رتبه نخست کشوری را کسب کرده و در سال ۱۳۹۸ بیش از ۲۹۸ هزار تن صید، سال ۱۳۹۹ مقدار ۲۵۴ هزار تن و سال ۱۴۰۰ نیز میزان صید ۲۶۰ هزار تن را داشته که این افتخار بزرگ حاصل تلاش صیادان زحمتکش بنادر صیادی چابهار، زرآباد، دشتیاری و کنارک در هفت سال اخیر است.

رئیسی تصریح کرد: صیادان در سواحل مکران هم‌اینک با ۹۶۴ فروندلنج (لنج فایبرگلاس ۴۳۴ و لنج چوبی ۵۳۰) و یک‌هزار و ۴۲۵ فروند قایق (قایق چوبی ۱۵۹ و فایبرگلاس یک‌هزار و ۲۶۶ فروند) کار صید را انجام می‌دهند.

زمانی که کنارک واردکننده قوطی تون ماهی بود

فرماندار کنارک   گفت: سالانه ۱۰۰ میلیون قوطی تون‌ماهی از ۱۰ واحد تولیدی در بندر کنارک تولید و روانه بازار مصرف می‌شود.

عبدالغفور حوت افزود: زمانی کنارک وارد کننده قوطی تون ماهی بود، خوشحالیم هم‌اینک با حمایت‌هایی که صورت گرفت علاوه‌بر تامین نیاز واحد‌های تولیدی مستقر در این شهرستان، قوطی به سایر نقاط کشور ارسال می‌شود.

وی اظهارداشت: مشکلات سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان کنارک در جلسات مختلف جمع‌بندی و بر اساس اولویت در دستور پیگیری قرار می‌گیرد و برای حل آن تصمیم گیری می‌شود.

فرماندار کنارک با بیان اینکه همراهی مردم می‌تواند بسیاری از مشکلات را رفع کند و مجموعه دولت در کنار مردم در حل مشکلات تلاش می‌کند، خاطرنشان کرد: شغل اصلی مردم این شهرستان صیادی است بطوریکه هم‌اینک حدود ۱۲ تا ۱۵ هزار نفر در حوزه صید و صیادی و صنایع وابسته ماهی و میگو فعال هستند.

شغل اصلی مردم این شهرستان صیادی است بطوریکه هم‌اینک حدود ۱۲ تا ۱۵ هزار نفر در حوزه صید و صیادی و صنایع وابسته ماهی و میگو فعال هستند

وی تصریح کرد: دولت توجه ویژه‌ای به توسعه سواحل مکران بویژه کنارک دارد و نمونه آن ساخت اسکله‌ها و حمایت از تولید و اشتغال است.

حوت ادامه داد: شهرک صنعتی کنارک با ۱۰ واحد فعال تولید کنسروماهی، وجود ۷۲ کارگاه و تولیدی مختلف که ۵۲ واحد آن فعال است و ۱۸ واحد تولیدی در دست احداث، از بهترین و فعال‌ترین شهرک‌های صنعتی استان و در رتبه دوم قرار دارد.

وی به سرمایه‌گذاری یک‌هزار و ۳۷۰ میلیارد ریالی در شهرک صنعتی کنارک اشاره کرد و افزود: یکی از اولویت‌های کاری در فرمانداری رفع مشکلات و برداشتن موانع تولید و حمایت ویژه از سرمایه گذاران است و در این راستا هماهنگی و همدلی خوبی بین مردم و مسوولان وجود دارد.

فعالیت ۱۵ تعاونی صید در کنارک

فرماندار کنارک گفت: این شهرستان ۷۸ هزار نفر جمعیت و هشت هزار کیلومترمربع وسعت دارد و هر لنج برای ۱۵ تا ۲۵ نفر و هر قایق ۲ تا سه نفر ایجاد اشتغال می‌کند بنابراین اگر صدور مجوز جدید انجام و امور تسهیل شود میزان صید آبزیان و رونق تولید و اشتغال را در این بندر شاهد خواهیم بود.

وی با بیان اینکه مساحت شهر کنارک ۷۴۹ هکتار و جمعیت شهری آن ۴۴ هزار نفر است، خاطرنشان کرد: شهر کنارک از چهار طرف به دریا، شهرک صنعتی، نیروی دریایی و نیروی هوایی متصل بوده و لازم است هر چه سریعتر قایق‌های صیادی ساماندهی و وسعت شهر بیشتر شود.

حوت افزود: هم‌اینک شهرستان کنارک سه اسکله صیادی، ۱۵ تعاونی صیادی، ۴۶۰ فروند قایق، ۴۴۷ فروند شناور لنج و ۱۵هزار صیاد دارد که سالانه حدود ۱۱۰ هزار تن صید انجام می‌دهند.

نگاه ویژه دولت سیزدهم به حل مشکلات بندرکنارک

رییس اداره شیلات کنارک نیز   گفت: رییس جمهور سال گذشته از بندر صیادی کنارک بازدید کرد و قول داد که مشکلات آن بررسی و پیگیری ویژه می‌شود.

بهزاد امیری افزود: موضوع صدور موافقت اصولی ساخت شناور، تخصیص ردیف اعتباری به منظور استانداردسازی بنادر صیادی با تاکید بر زیرساخت‌های ایمنی و خرید تجهیزاتی که برای اجرای سامانه اطفای حریق در بنادر صیادی بویژه بندر صیادی کنارک مورد نیاز است، همچنین توسعه بندر کنارک و تامین اعتبار برای بازسازی ذخایر آبزیان و مقابله با صید غیر مجاز از جمله موارد در دست پیگیری است.

علاوه بر ظرفیت‌های صید ماهی در کنارک یک سایت پرورش میگو، سه مرکز تکثیر میگو و بیش‌از ۵۰ واحد صنایع شیلاتی از مهمترین شاخص‌های اقتصادی این شهرستان به شمار می‌رود

رییس اداره شیلات کنارک با اشاره به اینکه از لحاظ میزان صید در کشور ۱۵ درصد از مجموع کل صید آبزیان کشور و ۴۲ درصد میزان صید آبزیان سیستان و بلوچستان را به خود اختصاص داده است، افزود: در زمینه آبزی پروری نیز با توجه به مطالعات انجام شده در خصوص توسعه صنعت تکثیر، پرورش میگو و پرورش ماهی در قفس، ظرفیت‌های بسیار خوبی در کنارک وجود دارد که می‌بایست سرمایه گذاری قابل توجهی صورت پذیرد.

وی بیان کرد: علاوه بر ظرفیت‌های صید ماهی در کنارک یک سایت پرورش میگو، سه مرکز تکثیر میگو و بیش‌از ۵۰ واحد صنایع شیلاتی از مهمترین شاخص‌های اقتصادی این شهرستان به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: توسعه آبزی پروری بویژه میگوی پرورشی می‌تواند نقش مهمی در افزایش اشتغال، ارزآوری و توسعه روستایی در مناطق ساحلی ایفا کند؛ در زمینه صنایع شیلاتی نیز سهم شهرستان حدود ۵۰ درصد واحد‌های صنایع شیلاتی استان است که زمینه ایجاد اشتغال قابل توجهی را فراهم کرده است.

دستور رییس جمهور برای تخصیص اعتبار ۱۰ میلیارد تومانی

مدیر بندر صیادی کنارک اظهارداشت: بعد از سفر رئیس جمهور ۱۰ میلیارد تومان به بندر کنارک تخصیص داده شد که توانستیم بخشی از مشکلات از جمله روکش آسفالت، خرید برج نوری و اجرای سیستم موتور پمپ اطفای حریق را انجام دهیم.

امیر کردی با اشاره به اینکه لایروبی بنادر، بهسازی، برق‌رسانی و آسفالت محوطه و مسیر راه، سیستم اطفای حریق و ساماندهی اصولی و توسعه بنادر با توجه به رشد تعداد شناور‌ها از مهمترین نیاز‌های صیادان و بنادر صیادی است، افزود: در بندر صیادی شهر کنارک ۲۵۰ فروند لنج وجود دارد که علاوه‌بر این‌ها ۳۰ تا ۴۰ لنج دیگر مهمان - لنج‌هایی که از یک بندر صیادی دیگر برای صید برای مدت کوتاهی به یک بندر دیگر می‌آید را لنج مهمان می‌گویند - و همچنین ۸۰۰ فروند قایق مشغول به صید هستند.

وی با بیان اینکه شناور‌های یخی (شناور‌هایی که برای نگهداری ماهی از یخ استفاده می‌کنند) سه تا ۱۰ تن صید می‌کنند و با اقدامات انجام شده این رقم تا ۳۰ تن قابل افزایش است، گفت: شناور قایق نیز روزانه تا ۵۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم صید می‌کنند.

مدیر بندر صیادی کنارک به اقدامات انجام شده در راستای توسعه بندر اشاره کرد و افزود: ۲۵۰ متر فضای پهلوگیری و ۲۸ هزار مترمربع حوضچه آرامش است و حداقل سه حوضچه دیگر با ۸۰۰ متر فضا نیاز است که در زمان طوفان مانع برخورد شناور‌ها با هم و ایجاد آتش سوزی احتمالی شود.

برخی مشکلات حوزه صید و صیادی شهرستان کنارک

مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان گفت: توسعه نیافتن برخی زیرساخت‌های بنادر صیادی کنارک با توجه به افزایش شمار ناوگان صیادی در این حوزه، عدم بهسازی و لایروبی بنادر صیادی با توجه به متوسط عمر بالای این بنادر، افزایش تعداد و شدت طوفان‌های حاره‌ای در سال‌های گذشته و رسوب گذاری‌های ایجاد شده و نداشتن تجهیزات ایمنی و سیستم اطفاء حریق مناسب در برخی بنادر صیادی از جمله مشکلاتی است که باید با برنامه ریزی و تامین اعتبار لازم برای حل آن چاره اندیشی شود.

وی فعالیت شناور‌های فاقد مجوز و افزایش تقاضای ساحل نشینان برای بهره‌برداری از منابع آبزی به دلیل عدم ایجاد اشتغال کافی در دیگر بخش‌ها، استفاده از روش‌های صید سنتی توسط صیادان، افزایش آمار صید غیرمجاز و برداشت بی‌رویه از ذخایر دریایی و خطر انقراض برخی گونه‌ها، تکمیل نشدن زیرساخت‌های لازم برای موج شکن‌هایی که مردم از آن استفاده می‌کنند، نبود زیرساخت‌های مخابراتی در بنادر صیادی، نداشتن پایگاه امداد و نجات، اورژانس و ایستگاه آتش نشانی در بنادر صیادی و استقرار نیافتن ادارات مرتبط با خدمات مورد نیاز بهره‌برداران از دیگر مشکلات حوزه صید و صیادی در سواحل مکران بویژه کنارک است.

پیشنهاداتی برای تحقق توسعه

رئیسی تصریح کرد: اجرای طرح ساماندهی شناور‌های صیادی فاقد مجوز و ترویج روش‌های نوین صید در راستای مدیریت صید پایدار، حفظ ذخایر آبزیان و ایجاد ارزش افزوده پیشنهادات برای توسعه بنادر صیادی است.

وی بر توسعه صید در آب‌های بین المللی و دور، تامین اعتبار مناسب برای بازسازی ذخایر آبزیان، احیاء زیستگاه‌های طبیعی و توسعه زیستگاه‌های مصنوعی در راستای حفاظت از ذخایر آبزیان، تامین اعتبار مناسب برای تقویت یگان حفاظت منابع آبزی شیلات به منظور مقابله با صید غیرمجاز، ممنوعیت فعالیت کشتی‌های ترال در منطقه و راه‌اندازی مرکز آموزش صیادی و هنرستان شیلات به منظور افزایش مهارت بهره‌برداران و تربیت نیروی ماهر مورد نیاز را از دیگر پیشنهادات برای تحقق توسعه در حوزه شیلات عنوان کرد.

مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان ادامه داد: بهره‌گیری از مناطق ساحلی و بنادر صیادی جهت اکوتوریست، استفاده از ظرفیت‌های موجود در بنادر صیادی به منظور ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، ایجاد زیرساخت‌های مخابراتی و اجرای شبکه فیبر نوری، راه‌اندازی پایگاه‌های امدادرسانی در بنادر صیادی شهرستان و پیگیری استقرار ادارات صادر کننده پروانه‌های مورد نیاز بهره‌برداران در شهرستان (بنادر و دریانوردی، شرکت نفت) از دیگر مواردی است که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد.

راهکار‌هایی برای ایجاد رونق و توسعه پایدار

وی تصریح کرد: اعطای تسهیلات یارانه‌ای سرمایه در گردش به کارخانجات تولیدی، اتحادیه و تعاونی‌های صیادی منطقه قبل از شروع فصل صید هر سال به منظور توانمندسازی آنان برای خرید مواد اولیه، لزوم تجدید نظر در نرخ بهره تسهیلات اعطایی به واحد‌های تولیدی توسط بانک‌ها، بخشودگی سود سنواتی و جرائم تسهیلات دریافتی واحد‌ها و تقسیط اصل تسهیلات، اجرا و تکمیل زیرساخت‌های ضروری در شهرک‌ها و نواحی صنعتی و بخشودگی یا تقسیط بدهی واحد‌های تولیدی صنایع تبدیلی شیلات به سازمان تامین اجتماعی و امور مالیاتی با توجه به نقش موثر آن‌ها در ایجاد اشتغال در مناطق کمتر توسعه یافته و محروم مرزی از جمله راهکار‌های ایجاد رونق و توسعه پایدار در حوزه شیلات است.

رئیسی گفت: با توجه به اینکه صنایع تبدیلی شیلات زیر مجموعه فعالیت‌های کشاورزی محسوب می‌شود، ضرورت دارد نسبت به حذف یا کاهش مالیات بردرآمد و ارزش افزوده واحد‌های تولیدی شیلات استان اقدام شود و بخش‌های ممیزی و صدور پروانه‌های مورد نیاز به دلیل بعد مسافت تا مرکز استان، در ادارات شهرستان مستقر شود.

وی بر لزوم استفاده ارگان‌ها و سازمان‌ها (از قبیل دانشگاه ها، اماکن نظامی و انتظامی که غذا در محل کار سرو می‌کنند) به استفاده از تولیدات کارخانجات شیلاتی استان در برنامه غذایی هفتگی آنان اشاره کرد و گفت: پیگیری برای قرار گرفتن محصولات شیلاتی در سبد حمایتی دولت، تدوین سند توسعه صادرات آبزیان استان، ایجاد پایانه صادراتی آبزیان، ایجاد زیر ساخت‌های لازم به منظور صادرات ریلی، دریایی و هوایی آبزیان و محصولات شیلاتی و تجهیز صنایع تبدیلی و تقویت توان فنی و تخصصی برای افزایش سهم در بازار‌های صادراتی نیز از دیگر مواردی است که به رونق هر چه بیشتر این حوزه کمک می‌کند.

مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان ادامه داد: استفاده از دانش فنی بین المللی در حوزه عمل‌آوری و فرآوری آبزیان، امکان سنجی و سرمایه‌گذاری برای توسعه صنایع جانبی مادر (مانند صنایع روغن کشی و تولید مواد بسته بندی)، ایجاد بازارچه عرضه بهداشتی آبزیان در شهرستان کنارک از دیگر پیشنهادت در حوزه صید و صیادی است.

  بندر کنارک در ۴۵ کیلومتری غرب شهرستان چابهار واقع شده است و تا زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان ۶۵۰ کیلومتر فاصله دارد.

منبع: ایرنا