پله؛ اسطوره‌ای که در سیاست به دنبال صلح بود

کمتر از دو هفته از پایان جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر می‌گذرد و هنوز دنیای ورزش به یاد روز‌های خوش و یادآوری رکورد‌های منحصر به فرد این جام است.

عده‌ای درباره اولین قهرمانی لیونل مسی آرژانتینی در جام جهانی فوتبال و رسیدن او به مهمترین دستاورد ورزشی جهان و همچنین هموطن او مارادونا سخن می‌گویند و عده‌ای نیز پایان دوران درخشان رونالدو در مستطیل سبز را مطرح می‌کنند.

در این بین اما پنجشنبه گذشته خبری تلخ دنیای فوتبال یا بهتر است بگوییم دنیای ورزش را تکان داد: پله اسطوره برزیلی دنیای فوتبال درگذشت!

پله پس از آنکه بدنش پاسخ مثبتی به شیمی درمانی نداد، ابتدای ماه دسامبر راهی بیمارستان شد تا مراقبت‌های ویژه را پشت سر بگذارد، اما این اسطوره برزیلی این بار نتوانست در مقابل بیماری خود مقاومت کند و پنجشنبه شب گذشته در سن ۸۲ سالگی از دنیا رفت.

پله، اما تنها یک شخصیت ورزشی صرف نبود و دنیای سیاست نیز به این اسطوره فوتبال جهان نگاهی دیگر داشت.

پله شاید بر خلاف دیگر اسطوره‌ فقید دنیای فوتبال یعنی مارادونا کمتر وارد سیاست شده باشد و در این موارد اظهارنظر کرده باشد، اما او نیز به دلیل جایگاه بزرگی که در دنیای ورزش داشت از دنیای سیاست دور نبود.

یکی از این موارد، توقف جنگ در نیجریه به دلیل تماشای مسابقه این اسطوره برزیلی است. هر دو طرف در جنگ داخلی نیجریه در سال ۱۹۶۷ به مدت ۴۸ ساعت آتش‌بس اعلام کردند تا پله بتواند در پایتخت لاگوس در مسابقه‌ای نمایشی بازی کند.

وبسایت سانتوس در این باره عنوان کرده است که «ساموئل اوگبمودیا» فرماندار نظامی منطقه، موقعیتی به وجود آورد تا هر دو طرف بتوانند پیروزی ۲-۱ پله مقابل نیجریه را تماشا کنند. پله در سال ۲۰۲۰ در توئیتی نوشت: «از ما خواسته شد تا در بحبوحه جنگ داخلی در شهر بنین یک بازی دوستانه انجام دهیم، اما سانتوس آنقدر محبوب بود که آن‌ها با آتش‌بس روز مسابقه موافقت کردند.

پس از اینکه پله تیم ملی برزیل را در سال ۱۹۵۸ به اولین قهرمانی جهانی‌اش رساند باشگاه‌های اروپایی نظیر رئال مادرید، یوونتوس، اینتر و منچستریونایتد خواهان او شدند. «ژانیو کوادروس» رئیس جمهور وقت برزیل برای اینکه جلوی رفتن او به تیم‌های خارجی را بگیرد نام پله را در سال ۱۹۶۱ به عنوان گنجینه ملی ثبت کرد و از نظر قانونی بازی در یک کشور دیگر را برای او دشوار کرد اتفاقی که پله چندان از آن ناراضی نبود.

سال ۱۹۹۰ پله به رسانه‌های بین‌المللی گفت که به حضور در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۹۴ برزیل فکر می‌کند. این اتفاق رخ نداد، ولی پله در همان دهه وارد سیاست شد: از سال ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ وزیر ورزش برزیل بود.

پله در آن دوران تلاش کرد به بازیکنان حرفه‌ای قدرت بیشتری مقابل باشگاه‌ها بدهد؛ فرصتی که بازیکنان نسل پله هرگز به آن دست نیافتند.

پله همچنین علاقه‌ای خاص به سیاستمدار مشهور آفریقایی نلسون ماندلا داشت و به همین خاطر در مسابقه‌ای برای خیریه به افتخار هشتاد و نهمین سالروز تولد رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی با عنوان «۹۰ دقیقه برای ماندلا» بازی کرد. همچنین، در طول یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک، پله پیراهن امضا شده خودش را به ماندلا هدیه کرد و ماندلا آن را گران‌بهاترین هدیه‌اش تا پایان عمر می‌دانست.

پس از مرگ ماندلا در سال ۲۰۱۳ پله توئیت کرد: «او قهرمان من، دوست من، و همراه من در مبارزه برای مردم و برای صلح جهانی بود» و او را تأثیرگذارترین فرد تمام زندگی‌اش توصیف کرد.

ملکه الیزابت دوم در سال ۱۹۹۷ به خاطر تمام فعالیت‌های بشردوستانه پله عنوان افتخاری شوالیه امپراتوری بریتانیا (KBE) را به او اعطا کرد. پله از سال ۱۹۹۴ به عنوان قهرمان ورزشی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد و سفیر حسن نیت برای یونیسف خدمت کرد و کمپین‌هایی مانند جمع‌آوری کمک برای «کودکان نیازمند» در سال ۱۹۹۶ و «بازی خانه» در سال ۲۰۰۰ ایجاد کرد.

اما از آخرین ارتباط پله با سیاست کمتر از یک سال می‌گذرد؛ جایی که این ستاره برزیلی از ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه خواست جنگ با اوکراین را متوقف کند. او در پیامی خطاب به پوتین گفت: قدرت پایان دادن به این نزاع در دستان تو است، همان دستانی که من در آخرین ملاقات‌مان در روسیه فشردم.

پله یکی از معروف‌ترین چهره‌های ورزشی قرن بیستم جهان بود که در فهرست ۱۰۰ چهره مهم قرن بیستم مجله تایم هم قرار گرفت. او همچنین در کنار مارادونا به عنوان بازیکن قرن فیفا انتخاب شد.

پله همچنین با زدن ۷۷ گل در ۹۲ بازی بهترین گلزن تیم ملی برزیل است و در همین جام جهانی ۲۰۲۲ بود که پس از سال‌ها نیمار توانست با رکورد او مساوی کند.

ادسون آرانتس دو ناسیمنتو ملقب به پله پنجشنبه شب گذشته در ۸۲ سالگی از دنیا رفت تا به تعبیر رسانه‌ها، فوتبال سلطان خودش را از دست بدهد. حالا دیگر شاید بتوان گفت که فوتبال برترین‌های تاریخ خود را اکنون باید در یاد خود به خاطر آورد چرا که امروز پله و مارادونا در کنار یکدیگر و جایی خارج از اندیشه‌های ما حضور دارند.