ناسا اورانوس را ملاقات می‌کند؟

درحالی‌که برخی دانشمندان از مدارگرد برای جستجوی قمر‌های کوچک نگهدارنده‌ی حلقه‌ها بهره خواهند گرفت، دیگران قمر‌های بزرگ‌تر سیاره را کنکاش خواهند کرد. کاتلین مانت، دانشمند سیاره‌شناس در آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانز هاپکینز گفت: «وویجر تصاویری از سطوح قمر‌ها ارائه کرد که با آنچه انتظار داشتیم، کاملا متفاوت بود.» شکستگی‌های عمیق، دشت‌های پرگودال و برآمدگی‌های متقاطع میراندا، نشان می‌دهد که این قمر مدت‌ها پیش متلاشی شد و سپس قطعاتش به‌طور ضعیف دوباره به یکدیگر چسبیدند.

ماهیت جورچین‌مانند میراندا به وجود پوسته‌ای ضعیف و درنتیجه نسبتا گرم اشاره دارد. درواقع این پوسته آنقدر گرم است که اگر بخواهید روی سطح قمر به دمای بالاتر از نقطه‌ی انجماد آب دست یابید، به حفاری چندان عمیق نیاز نخواهید داشت. درنتیجه این امکان وجود دارد که اقیانوس‌ها در داخل میراندا و سایر قمر‌های به‌هم‌ریخته‌ی اورانوس پنهان شده باشند. برای تایید این احتمال هیجان‌انگیز، مدارگرد میدان‌های مغناطیسی قمر‌ها را زیر نظر می‌گیرد تا دریابد آیا هیچ کدام از آن‌ها درنتیجه‌ی حرکات داخلی آب مایع تغییر می‌کنند یا خیر. مدارگرد همچنین با هدف جستجوی فعالیت‌های زمین‌شناسی درحال وقوع، از کل سطح قمر‌ها تصویربرداری خواهد کرد؛ اقدامی که وویجر ۲ در انجام آن ناکام ماند.

وقتی آن فضاپیمای تاریخ‌ساز در سال ۱۹۸۶ از کنار غول یخی گذر کرد، فقط نیمی از هر قمر را دید. در آن زمان، سیاره و قمر‌های متعددش در انقلاب تابستانی جنوبی قرار داشتند؛ بدین معنا که قطب‌های جنوبی اجرام کاملا روشن و قطب‌های شمالی در تاریکی پنهان شده بودند. لی فلچر، دانشمند سیاره‌شناس در دانشگاه لستر انگلستان می‌گوید: «مناطقی در قمر‌های اورانوس وجود دارد که هیچ چشمی (انسانی یا رباتیک) پیش‌تر قادر به دیدنشان نبوده است.»

به‌طور طبیعی، دانشمندان دوست دارند فضاپیمای کاوشگر اورانوس در دوران اعتدال به مقصد برسد؛ یعنی زمانی که نور خورشید کل سیاره و قمر‌های آن را از قطب شمال تا قطب جنوب غرق در نور کرده است. این رویداد در سال ۲۰۵۰ به‌وقوع خواهد پیوست و هرچند ممکن است آینده‌ای بسیار دور به‌نظر آید، فضاپیما باید نسبتا زود زمین را ترک کند تا بتواند مسافت وسیع تا اورانوس را به‌موقع بپیماید. گزارش ده‌سالانه‌ی نجوم توصیه می‌کند که ماموریت اورانوس باید تا سال ۲۰۳۲ پرتاب شود. این زمان پرتاب به فضاپیما امکان می‌دهد تا از گرانش عظیم مشتری برای افزایش سرعت استفاده کند و خیلی زودتر از زمان اعتدال به اورانوس برسد تا بتواند چشم‌اندازی کامل از گذار فصلی دوره‌ای سیاره به‌دست آورد.

مسابقه دربرابر خورشید

دستیابی به ضرب‌الاجل پرتاب ۲۰۳۲، به تلاشی عظیم نیاز دارد. اینکه آیا جامعه علمی می‌تواند در کمتر از یک دهه برای سفر به اورانوس آماده شود یا خیر، هنوز پرسشی بی‌پاسخ است. اگر نتوانیم به موقع آماده شویم، دانشمندان با خطر ازدست‌دادن فرصت کمیاب برای مشاهده‌ی کامل منظومه اورانوس مواجه خواهند شد. این خطر به‌ویژه از آنجا که فرصت بعدی تا سال ۲۰۹۱ فراهم نخواهد شد، نگران‌کننده است.

کیسی درایر، مدیر سیاست‌گذاری فضایی در انجمن سیاره‌شناسی می‌گوید: «هیچ مدارگرد اورانوسی‌ای روی قفسه‌ی فروشگاه وجود ندارد که بتواند با کشیدن کارت اعتباری آن را بخرید و سرهم کنید. هرچند گزارش ده‌سالانه فضاپیمایی را توصیه می‌کند که به ماموریت بسیار موفق کاسینی ناسا که از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۷ منظومه زحل را کاوش کرد، شباهت داشته باشد، اورانوس سیاره‌ای متفاوت است. دانشمندان پیش از آنکه بتوانند چتر نجاتی با هدف کاهش سرعت ورود کاوشگر به جو سیاره و سپری حرارتی برای محافظت از آن طراحی کنند، به داده‌های تلسکوپی بهتری از جو فوقانی اورانوس نیاز دارند. آن‌ها همچنین باید به‌دنبال بقایای خطرناک موجود بین جو فوقانی و حلقه‌ها بگردند؛ مکانی که فضاپیما باید از آن عبور کند تا با موفقیت به مدار غول یخی وارد شود. درنتیجه، بسیاری از رصدخانه‌ها ازجمله تلسکوپ فضایی جیمز وب در چند سال آینده چشمان خود را به سمت اورانوس خواهند چرخاند.

اگر فضاپیما نتواند به موقع پرتاب شود، فرصت بعدی برای مشاهده‌ کامل منظومه اورانوس تا سال ۲۰۹۱ فراهم نخواهد شد. از آنجایی که مطالعه‌ی اورانوس از روی زمین بسیار دشوارتر است، باید هرآنچه را که در زرادخانه‌ی نجومی خود داریم به سمت سیاره بفرستیم تا تلاش کنیم پیش از پرتاب فضاپیمای بزرگ و گران‌قیمتمان به‌عنوان تنها شانس موجود درطول عمر خود، محیط اورانوس را هرچه بیشتر بشناسیم.

بااین‌حال، درنهایت عامل سرنوشت‌ساز برای ماموریت اورانوس ناسا، نه مشاهدات تلسکوپی یا فناوری موشکی، بلکه بودجه خواهد بود. در درخواست بودجه‌ اخیر ناسا که ماه گذشته منتشر شد، آژانس فضایی اعلام کرد که تا سال ۲۰۲۵ برای این ماموریت پولی درخواست نخواهد کرد و حتی پس از آن تاریخ، بودجه‌ درخواستی به میزان کمی افزایش خواهد یافت. درایر می‌گوید با این وضعیت نمی‌توانیم پرتاب را در سال ۲۰۳۲ انجام دهیم.

بااین‌حال، جامعه‌ علوم سیاره‌ای اطمینان دارد که آژانس فضایی درنهایت ماموریت اورانوس را صرفا بدین دلیل که دولت آمریکا به‌طور سنتی توصیه‌های گزارش‌های ده‌سالانه را مقدس می‌داند، پرتاب خواهد کرد. به‌عنوان مثال، گزارش قبلی توصیه کرده بود که جامعه‌ علمی دو ماموریت پرچمدار را در اولویت قرار دهد؛ اول بازگرداندن نمونه‌ها از مریخ و دیگری کاوش اروپا، قمر یخی مشتری. هردوی این اولویت‌ها به ماموریت‌های واقعی تبدیل شده‌اند. بااین‌حال این‌گونه توصیه‌های ده‌سالانه‌ تخطی‌ناپذیر مشکل‌ساز هستند. واحد ماموریت‌های سیاره‌ای ناسا با دو ماموریت پرچمدار کنونی که در صف وظایف جلوتر از اورانوس در دست کار هستند، زیر فشار مالی بسیار زیادی قرار دارد.

علاوه‌براین، مریخ و مشتری تنها مکان‌های موجود در صف نیستند. ناسا به‌زودی ماموریت‌هایی را به سمت زهره، تیتان قمر زحل و سیارکی دوردست پرتاب خواهد کرد و به نیروی کار خود بیش از حد فشار خواهد آورد. به‌عنوان مثال، ماموریت سایکی با هدف ملاقات با سیارکی به همین نام که قرار بود تابستان سال گذشته پرتاب شود، تا حدی به دلیل کمبود نیرو به تعویق افتاد.

درحالی‌که فضاپیما آماده، موشک دردسترس و وضعیت جوی مساعد بود، کارمندان کافی برای آزمایش کامل نرم‌افزار فضاپیما در زمان کافی وجود نداشت.

بااین‌حال دانشمندان امیدوارند که به‌محض پرتاب ماموریت اروپا در سال ۲۰۲۴، مشکل نیروی کار و بودجه حل و توجه‌ها به اورانوس معطوف شود. درایر می‌گوید: «اینکه وضعیت هم‌اکنون تا حدی ناخوشایند است، بدین معنی نیست که شرایط تغییر نخواهد کرد.» درطول بسیاری از سال‌های دهه‌ی ۲۰۱۰، بودجه‌ آژانس فضایی درحال کاهش بود و با وجود کمبود بودجه، ملاقات با اروپا به‌طور گسترده مانند رویایی دست‌نیافتنی به‌نظر می‌آمد. این وضعیت پابرجا بود تا آنکه طرفداران ماموریت یک قهرمان سیاسی کمیاب پیدا کردند: جان کالبرسن، نماینده‌ جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا که به‌تن‌هایی صد‌ها میلیون دلار به ماموریت اختصاص داد. اکنون «اروپا کلیپر» آماده و قرار است اکتبر سال آینده پرتاب شود.

منبع:pcjow