سرنوشت نامعلومِ دوچرخه سواری در پایتخت/ حمل و نقل پاک در بودجه امسال چه جایگاهی دارد؟

تاثیر مثبت دوچرخه سواری بر سلامت جسم و کاهش ترافیک و آلودگی هوا بر هیچ کس پوشیده نیست، به همین خاطر 5 سال پیش  در سال 2018 سازمان ملل متح در راستانی آشتی با طبیعت و حفظ محیط زیست، سوم ژوئن(برابر با 13 خرداد) را در تقویم، "روز جهانی دوچرخه سواری" نامگذاری کرد.

اما چندین سال است که این حمل و نقل پاک در فراموشی به سر می‌برد و انگار شهروندان پایتخت با آن غریبه شده اند؛ تا چندین سال پیش در سطح شهر تهران دوچرخه‌هایی نارنجی رنگ چراغ می‌دادند و با خرید یک اشتراک ماهانه مردم به راحتی می‌توانستند از آن استفاده کنند، اما رفته رفته از تعدادشان کاسته شد تا اینکه دیگر ناپدید شدند! شاید بپرسید چرا؟! مدیر شرکت بیدود در این رابطه گفته که به دلیل عدم حمایت‌های شهرداری دوچرخه‌ها را از سطح شهر جمع آوری کردیم و اگر زودتر شهرداری پای کار آید ما هم دوباره به سطح شهر می‌آییم.

برخی از اعضای شورای شهر تهران معتقدند که سیر دوچرخه در تهران یک مدل حمل‌ونقل شکست‌خورده است؛ بیشتر از این نباید در این حوزه هزینه شود و بودجه تعلق بگیرد، بهتر است این دوچرخه‌ها به پارک و بوستان‌های جنگلی منتقل شود تا مردم از این وسایل در آنجا بهتر استفاده کنند، اما رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر نظر دیگری دارد.

او در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان بیان کرد که برای توسعه دوچرخه‌سواری تاکید داریم و حتی ردیف بودجه هم برای این کار داریم؛ مگر می‌شود دوچرخه سواری را حذف کرد؟ قطعا جواب خیر است! اما طبیعتا باید امکان استفاده از دوچرخه را فراهم کنیم.

همچنین پرویز سروری نایب رئیس شورای شهر تهران هم به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: ترویج دوچرخه سواری در اولویت نیست.

با توجه به اینکه اعلام شده برای توسعه دوچرخه سواری ردیف بودجه در نظر گرفته شده، اما شفیعی، مدیرعامل سازمان حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت که دوچرخه سواری نیازمند حمایت مالی از سمت دولت و شهرداری است،  اما برای دوچرخه‌سواری هیچ اقدامی انجام نشده است! دوچرخه سواری تاثیرش بر رفع آلودگی هوای شهری بسیار قابل توجه است، اما متاسفانه به آن توجهی نشده است همچنین مسیر دوچرخه سواری عملا تبدیل به عاملی مزاحم برای شهر شده است و بعضا موتورسیکلت‌ها از آن تردد می‌کنند.

حال با این اوصاف طبق آمار تاریخچه برنامه‌ریزی برای توسعه دوچرخه‌سواری در شهر تهران به صورت مدون و هدفمند به دهه هفتاد شمسی بر می‌گردد. اما علیرغم سابقه نسبتاً طولانی برنامه‌ریزی توسعه دوچرخه‌سواری در شهر تهران، سهم سفر با دوچرخه در دوره‌های مختلف مدیریت شهری تغییر چندانی نکرده‌است. برخی شهرداران شهر تهران، به این مدل حمل‌ونقلی نگاه ویژه داشته‌اند و برخی دیگر دوچرخه‌سواری را برای انجام کار‌های روزمره در شهر تهران مناسب نمی‌دانستند.

مدیر گروه مطالعات حمل و نقل و ترافیک مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران بر این باور است که  فراز و نشیب در توجه و برنامه‌ریزی برای دوچرخه یکی از دلایلی است که باعث شده تا کنون ارزیابی منسجمی از تاثیرگذاری اقدامات انجام شده در خصوص توسعه دوچرخه‌سواری در شهر تهران صورت نگیرد. در حالی که چندین سال از ابلاغ سند و اجرای بخشی از راهکار‌های پیشنهادی آن می‌گذرد به نظر می‌رسد اهداف سند محقق نشده و علی رغم ایجاد خطوط ویژه و ارائه تسهیلات مربوطه، افراد زیادی با دوچرخه در این خطوط تردد نمی‌کنند.

 به نظر می‌رسد در شهر تهران به دلایلی همچون آلودگی و دمای هوا، نحوه توزیع کاربری‌ها (تمرکزگرایی و عدم توزیع مناسب کاربری‌ها در سطح مناطق جهت کوتاه شدن طول سفرها)، شیب و ساختار شبکه معابر و ... انجام سهم قابل توجهی از سفر‌های غیر تفریحی و استفاده از دوچرخه به عنوان یک مدل حمل و نقلی در سطح گسترده که بار سیستم حمل و نقل عمومی را کاسته و باعث بهبود محسوس کیفیت هوای تهران شود، امکان پذیر نبوده است و از آغاز کار مدیریت شهری ششم شاهد اتفاق جدید و مفیدی برای توسعه دوچرخه سواری در تهران نبودیم! همچنین با وجود اینکه امسال ۴۵ درصد از بودجه به حمل و نقل عمومی اختصاص پیدا کرده، انتظار می‌رفت که شهرداری تهران برای ترویج دوچرخه سواری و تعیین سرنوشت مسیر‌های دوچرخه سواری اقدامی انجام دهد، اما انگار قصد چنین کاری وجود ندارد! 

افزون بر این؛ اگر هم قرار نیست تدبیری جدید اندیشیده شود، بهتر است که همان دوچرخه‌های نارنجی رنگ به شهر برگردند، زیرا مردم هم از آن استقبال خوبی می‌کردند و رضایت داشتند؛ این در حالی است که زمانی که آخرین وضعیت این دوچرخه‌ها را  جویا شدیم؛ مدیر عامل سازمان حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران تاکید کرد مجموعه قبلی قراردادشان تمام شده است و به دنبال شرکت جدید هستیم؛ حالا باید صبر کنیم ببینیم چه سرنوشتی در انتظار این حمل و نقل پاک است.