بازگشت خانه تاریخی کتابی اصفهان به فهرست آثار ملی ایران

به گفته فعالان میراث فرهنگی و تایید اداره ثبت و حریم میراث فرهنگی اصفهان، خانه تاریخی کتابی واقع در حریمِ محور تاریخی فرهنگی چهارباغ که در سال ۱۳۹۹ با رای دیوان عدالت اداری، از فهرست آثار ملّی ایران خارج و شماره ثبت آن باطل شده بود، دوباره به این فهرست بازگشته است.

خانه کتابی موقوفه آموزشی مرحوم سیّد محمّد کتابی رئیس کارخانه نساجی رحیم‌زاده اصفهان، از آثار معماری دوره پهلوی اوّل و در حریم محور تاریخی فرهنگی چهارباغ عباسی اصفهان است. عمارت و بخشی از باغ عمارت کتابی، بنا بر وصیت مرحوم کتابی که از فرهیختگان و خیران زمان خود محسوب می‌شد، وقف حوزه علمیه شده بود.

این خانه در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده بود که با شکایت حوزه علمیه اصفهان و رای دیوان عدالت ادارای از فهرست آثار خارج شد، اما با پیگیری اداره کل میراث فرهنگی اصفهان و با همکاری فعالان میراث فرهنگی و دفتر ثبت آثار و حفظ و احیا میراث‌فرهنگی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به این فهرست بازگشت و شماره ثبت جدید گرفت.

ثبت مجدد خانه کتابی به شماره ۳۳۹۲۸ که پس از بیشتر از ۲سال دوباره توانست به آثار ملی کشور بازگردد هنوز، اما به اداره کل میراث فرهنگی اصفهان به طور رسمی ابلاغ نشده است.

یکی از اعضای سازمان‌های مردم نهاد میراث فرهنگی اصفهان در همین ارتباط گفت: پس از دوبار حضور در وزارت‌خانه در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ و پیگیری‌های تلفنی متوجه شدیم که این پرونده با پیگیری یکی از کارمندان دلسوز در وزارت‌خانه، تکمیل و خانه کتابی پس از گذشت حدود ۲ سال شماره‌ی ثبت جدید گرفته و به لیست آثار ملی بازگشته است.

محدثه انصاری با اشاره به اینکه روند ثبت مجدد خانه کتابی از مدت‌ها پیش در جریان افتاده بود، اما در میانه مسیر به فراموشی سپرده شده بود، افزود: با پیگیری و گزارش وضعیت این خانه تاریخی از سوی یکی از سازمان‌های مردم نهاد، پرونده این خانه دوباره به جریان افتاد.

او یادآور شد: مطابق اخباری که در سال ۱۳۹۹ در رسانه‌ها منتشر شد، دیوان عدالت اداری به درخواست حوزه علمیه‌اصفهان رای به خروج خانه‌کتابی از فهرست آثار ملی ایران داده بود. آنچه در فاصله‌ی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ بر خانه گذشت، بر ما معلوم نیست، اما در این فاصله، کنشگران و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی که از ارزش‌های ذاتی و اهمیت ویژه خانه کتابی در گونه‌شناسی مسکن اصفهان باخبر بودند، نسبت به سرنوشت این خانه و گرفتار شدنش به سرنوشت مشابه بسیاری از خانه‌های تاریخی این شهر ابراز نگرانی کردند.

به گفته انصاری با اطلاع رسانی این موضوع به سمنِ همبود نصف‌جهان توسط یکی از فعالان حوزه گردشگری، در اسفندماه ۱۴۰۱، از سوی اعضای این سازمان مردم نهاد، بازدیدی از خانه کتابی انجام و وضعیت خانه رصد شد.

این فعال میراث‌فرهنگی اصفهان یادآور شد: در این بازدید از بیرون خانه عکس‌هایی از وضعیت موجود آن تهیه کردیم. پس از گذشت مدتی به واسطه‌ی حضورمان در تهران به وزارت‌خانه میراث فرهنگی سر زدیم و در آنجا با مراجعه به بخش "ثبت" موضوع خانه کتابی و آنچه در این ۲ سال بر سر کالبد بنا آمده بود را با مستندات عکس ارائه کردیم.

او گفت: بعد از این جریان متوجه شدیم که پرونده ثبت مجدد خانه مدت‌ها بود که در جریان افتاده بوده است، اما در میانه مسیر به فراموشی سپرده شده بود و حالا حضور ما و گزارش وضعیت خانه باعث دوباره به جریان افتادن این پرونده شده بود.

انصاری افزود: پس از دوبار حضور در وزارت‌خانه در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ و پیگیری‌های تلفنی متوجه شدیم که این پرونده با پیگیری یکی از کارمندان دلسوز در وزارت‌خانه، تکمیل و خانه کتابی پس از گذشت حدود ۲ سال شماره ثبت جدید ۳۳۹۲۸ گرفته و به قهرست آثار ملی بازگشته است.

 در سال‌های اخیر برخی از بنا‌ها و خانه‌های ارزشمند به حکم دیوان عدالت اداری از فهرست آثار ملی خارج و توسط صاحبان و متولیان تخریب و نوسازی شده‌اند. باغ و عمارت مرحوم سید محمد کتابی یکی نیز از خانه‌های ثبت ملی و دارای ارزش‌های معماری در حریم محور فرهنگی تاریخی اصفهان است که با توجه به قرارگیری در این محدوده و حریم چهارباغ از اهمیت حفظ و نگهداری برخوردار است.

این خانه ثبت ملی واقع در در حریمِ چهارباغِ تاریخی اصفهان به حکم دیوان عدالت اداری در سال ۹۹ از فهرست آثار ملی خارج و موجب نگرانی فعالان میراث فرهنگی اصفهان شده بود.

منبع: ایرنا