نقش بنگاه‌داری بانک‌ها در ایجاد ناترازی چیست؟

صبح روز گذشته از جدیدترین طرح دیوارنگاره میدان ولیعصر (عج) رونمایی شد؛ طرحی که در مرکز آن یک جمله نقش بسته بود. شعار این طرح برگرفته از سخنان رهبر معظم انقلاب در شهریور سال ۹۷ است که فرموده‌اند: «بانک‌ها غلط می‌کنند با پول مردم برای خودشان امکانات درست کنند و بنگاه‌داری کنند.»

بنگاه داری بانک‌ها که به عقیده برخی از کارشناسان علاوه بر آسیب به چرخه اقتصادی کشور، عاملی هم بر شکل گیری ناترازی شبکه بانکی است؛ موضوعی که غیبی پور کارشناس اقتصادی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان ضمن تاکید بر آن گفت: در شکل گیری ناترازی شبکه بانکی عوامل متعددی نقش دارند که یکی از این عوامل بنگاه‌داری برخی از این بانک‌های ناترازی است.

او گفت: پدیده بنگاه‌داری بانک‌ها در کشور هم ریشه در چند عامل دارد که برخی از آن‌ها ارادی و مواردی غیر ارادی است.

غیبی پور ادامه داد: منابع آزاد و شناور بانک‌ها باید در اختیار تولید قرار گیرد، اما زمانی که این منابع منجمد و به سمت بنگاه داری‌های بانک‌ها رود حاصل آن سبب به وجود آمدن برخی از مشکلات اقتصادی برای بخش‌های مختلف و حتی خود بانک‌ها خواهد داشت. در کل بنگاه‌داری بانک‌ها سبب می‌شود منابع به سمت سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال نرود و علاوه بر شکل گیری ناترازی حتی می‌تواند آن را تشدید کند؛ ناترازی شبکه بانکی که می‌تواند قلب اقتصاد کشور را دچار مشکل کند.

پیش از این نیز دیگر کارشناس اقتصادی، شقاقی به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: در نظام بانکی کشور با یک سه گانه ناممکن مواجه هستیم.

او در ادامه می‌گوید: در سه گانه ناممکن نظام بانکی، بانک‌ها از دولت مجوز خلق پول و جذب سپرده‌های مردم را دارند در ضلع دیگر مثلث نرخ بهره حقیقی در اقتصاد ایران منفی است و در ضلع سوم به بانک‌ها اجازه بنگاه‌داری داده شده ماحصل این سه گانه ناممکن این شده که اول بانک‌ها به دلیل فضای نرخ حقیقی منفی تمایلی به تسهیلات دهی به بخش خصوصی ندارند و خلق پول و جذب سپرده‌های مردم عمدتا به سمت بنگاه‌های زیر مجموعه خود بانک‌ها رفته است و نکته آخر هم به سبب این بانک‌ها تخصص بنگاه‌داری ندارند عمدتا این قسمت هم به منابع منجمد و بلوکه شده تبدیل شده و در نهایت خروجی این موارد به ناترازی شبکه بانکی ختم شده است.

تحمیل تورم به اقتصاد با ناترازی شبکه بانکی 

شقاقی در ادامه اظهار کرد: مفهوم ناترازی هم این است که اکنون شبکه بانکی ما دارایی‌های زیاد دارد، اما این دارایی‌ها سیالیت ندارد.

او افزود: وقتی بانک‌ها به سبب این سه گانه ناممکن درگیر ناترازی شده اند مجبور می‌شوند برای پوشش این ناترازی خود یا از بانک مرکزی اضافه برداشت داشته باشند یا به خلق پول مضاعف ادامه دهند که نتیجه هر دو این کار رشد نقدینگی و تحمیل تورم در اقتصاد است.

بنا به گفته کارشناسان یکی از عوامل موثر بر تورم همین ناترازی بانک‌هاست، بر همین اساس بانک مرکزی سیاست رفع ناترازی بانک‌ها را در دستور کار خود قرار داده است. در همین راستا هم محمد رضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی در اردیبهشت ماه امسال اعلام کرده بود که بانک‌های ناتراز تا پایان شهریور فرصت دارند تا از این وضعیت(ناترازی)خارج شوند و در غیر این صورت باید منتظر عواقب آن باشند.

عدم امکان مهار تورم در بلندمدت مدت با تداوم ناترازی شبکه بانکی

او همچنین درخصوص دیگر علل ناترازی بانک‌ها هم گفته بود: با توجه به اینکه ۸۸ درصد تامین مالی کشور توسط بانک‌ها انجام می‌شود، بنابراین دولت یکی از دلایل مهم ناترازی بانک‌هاست.

فرزین کفایت سرمایه و اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی را دیگر علت ناترازی بانک‌ها می‌داند و معتقد است چنانچه ناترازی بانک‌ها مرتفع نشود و اجازه خلق پول و رشد نقدینگی داده شود امکان مهار تورم در بلندمدت وجود نخواهد داشت.

حالا طبق اتمام حجت بانک مرکزی، بانک‌های ناتراز تا پایان شهریور ماه فرصت دارند تا مشکل ناترازی را که تاثیر نامطلوبی در شاخص‌های کلان اقتصادی از جمله تورم دارد برطرف کنند در غیر این صورت بنابر گفته رئیس کل بانک مرکزی باید منتظر عواقب اقدامات خود باشند.