الگوی کشت؛ چهارده سال پس از روزی که تصویب شد

فاصله یک هفته مانده به زمستان ۱۴۰۲ قیمت برخی از محصولات کشاورزی مانند پیاز و گوجه فرنگی، طبق معمول هر سال، آهنگی رو به رشد گرفته و مسئولان دولتی و اصناف ذیربط نیز، با تکرار همان دلایل سال‌های گذشته و اشاره به مواردی مانند کاهش کشت به دلیل ارزان بودن این محصولات در سال گذشته، دپو در انبارها، احتکار دلالان و واسطه ها، صادرات و .. از تلاش برای تعادل بازار و ارزان شدن این اقلام در آینده نزدیک سخن می‌گویند.

روند رو به رشد قیمت محصولان جالیزی در شرایطی رخ می‌دهد که هنوز تصاویر بی مشتری ماندن  صیفی جات و گلایه‌های کشاورزان از نرخ‌های بسیار پایین آنها، در رسانه‌ها منتشر می‌شود و این تنها یکی از مشکلاتی است که قرار است به گفته نامزد‌های وزارت جهاد کشاورزی در جلسه کسب رای اعتماد، با اجرای الگوی کشت، یک بار برای همیشه حل شود.

الگوی کشت به عنوان جامع‌ترین راهکار مقابله با مسائلی مانند کم آبی، تغییرات اقلیمی، ضرر و زیان کشاورزان، ساماندهی به صادرات، تعادل بازار و ... مهرماه ۱۴۰۱ پس از ۵۰ سال مطرح شدن در ایران و بیست سال تاکید مدیران و کارشناسان، رونمایی و برای اجرا به استان‌ها ابلاغ شد.

گزارش‌های میدانی نشان می‌هد که پس از گذشت ۱۴ سال از تصویب الگوی کشت و یک سال بعد از ابلاغ رسمی آن به مدیران استانی و کشاورزان تولیدکننده، اگرچه فواید اجرای آن برای کشاورزان مشارکت کننده مشهود بوده، اما هنوز در بسیاری از مناطق به شکل مطلوب صورت اجرایی نگرفته و لازم است فعالیت‌ها برای آگاهی بخشی و اقناع کشاورزان مضاعف شود.

تردیدی نیست که با توجه به تاخیر ۱۳ ساله در اجرای الگوی کشت، فرصتی برای از دست دادن و طفره رفتن از اجرای قانون وجود ندارد.

با اجرای الگوی کشت چه اتفاقی خواهد افتاد؟

ساده‌ترین تعریف الگوی کشت؛ کاشت محصول مناسب در مکان و زمان مناسب است و با وجود اینکه این موضوع از دهه‌های گذشته مورد توجه و تاکید مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی بوده و در همه برنامه‌ها و اسناد بالادستی، دولت‌ها مکلف به اجرای آن شده اند، اما به دلایل مختلفی بطور جدی اجرا نشده بود.

الگوی کشت در سال ۱۳۸۸ با تصویب در مجلس شورای اسلامی تبدیل به قانون شد.

طبق برنامه ریزی‌های وزارت جهاد کشاورزی، با اجرای موفقیت آمیز الگوی کشت، تا سال زراعی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ سطح تولید محصولات کشاورزی ایران ۲۱ درصد افزایش یافته و از ۱۲۵ میلیون تن فعلی به ۱۵۲ میلیون تن خواهد رسید.

 مصرف آب شیرین در بخش کشاورزی ۱۷ درصد کمتر شده و از ۷۲ میلیارد متر مکعب فعلی به ۶۰ میلیارد متر مکعب کاهش می‌یابد.

با اجرای الگوی کشت تا اواسط سال ۱۴۰۵ سطح خود اتکایی در تامین انرژی و کالری با ۳۰ درصد افزایش، از ۶۷ به ۸۷ درصد ارتقاء خواهد یافت.همچنین پیش بینی شده که ضریب نفوذ دانش و فناوری در مزارع و سایر بخش‌های کشاورزی دو برابر شده و از ۶ درصد به ۱۲ درصد افزایش یابد.

نسبت ارزش افزوده صنعت غذا به کل بخش کشاورزی با ۹۰۰ درصد افزایش، از ۱۵ به ۱۵۰ درصد می‌رسد.

طبق برنامه ریزی‌ها با اجرای الگوی کشت تا سال زراعی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ ضریب بهره وری آب کشاورزی ۴۷ درصد افزایش یابد.

پس از گذشت ۱۳ سال از تصویب قانون، الگوی کشت فصل زراعی ۱۴۰۲_۱۴۰۱ روز سه شنبه ۱۸ مهرماه ۱۴۰۱ در مراسمی در وزارت جهاد کشاورزی رونمایی و به استان‌ها و دستگاه‌های ذیربط ابلاغ شد.