آیا ضعف جسمانی موجب سقوط روزه می‌شود؟
رهبر معظم انقلاب درباره ناتوانی روزه‌دار به علت ضعف جسمانی فرمود: ناتوانی از گرفتن روزه و قضای آن به مجرد ضعف و عدم قدرت موجب سقوط قضای روزه نمیشود.
از زمانی که دختر و پسر به سن تکلیف می‌رسند، انجام واجبات الهی جزو وظایف دینی آنها می‌شود ولی ممکن است عبادتی مانند روزه داری از توان برخی افراد خارج باشد و از نظر جسمی با مشکلاتی روبرو شوند. از طرف دیگر اقرار سالمند نیز ممکن است به دلایل مختلف توان روزه گرفتن را نداشته باشند. در همین راستا برخی استفتائات مقلدان رهبر معظم انقلاب و پاسخ دفتر معظم له را مرور می‌کنیم:
سوال: دختری که به سن تکلیف رسیده، ولی به علت ضعف جسمانی توانایی روزه گرفتن ندارد، و بعد از ماه مبارک رمضان هم نمی‌تواند قضای آن را به جا آورد تا این که ماه رمضان سال بعد فرا می‌رسد، چه حکمی دارد؟
پاسخ: ناتوانی از گرفتن روزه و قضای آن به مجرد ضعف و عدم قدرت موجب سقوط قضای روزه نمیشود، بلکه قضای روزه‌های ماه رمضان که از او فوت شده، بر وی واجب است.
سوال: دخترانی که تازه به سن تکلیف رسیده‌اند و روزه گرفتن بر آنها مقداری مشکل است، چه حکمی دارند؟ آیا سن بلوغ شرعی دختران اکمال ۹ سال قمری است؟
پاسخ: بنا بر نظر مشهور، بلوغ شرعی دختران همان تکمیل ۹ سال قمری است که در این هنگام روزه بر آنها واجب است و ترک آن به مجرد بعضی از عذر‌ها جایز نیست ولی اگر روزه گرفتن برای ایشان ضرر داشته باشد یا تحمل آن برایشان همراه با مشقت زیاد باشد، افطار برای آنها جایز است.
سوال: من زمان دقیق رسیدن به سن تکلیف خود را نمی‌دانم، از جناب عالی خواهشمندم بیان فرمایید که از چه زمانی قضای نماز و روزه بر من واجب است؟
پاسخ: فقط قضای آن مقدار از نماز‌ها و روزه‌ها که یقین به فوت آن بعد از رسیدن به سن قطعی تکلیف شرعی دارید، بر شما واجب است.
سوال: اگر دختر ۹ ساله‌ای که روزه بر او واجب شده، به دلیل دشواری، روزه‌اش را افطار نماید، آیا قضا بر او واجب است یا خیر؟
پاسخ: قضای روزه‌هایی که از ماه رمضان افطار کرده، بر او واجب است.
سوال: اگر فردی به خاطر عذری قوی، پنجاه درصد احتمال دهد که روزه بر او واجب نیست و به همین دلیل روزه نگیرد، ولی بعداً معلوم شود که روزه بر او واجب بوده، از جهت قضا و کفّاره چه حکمی دارد؟
پاسخ: اگر افطار عمدی روزه ماه مبارک رمضان به مجرد احتمال عدم وجوب روزه بر وی باشد، در فرض سؤال علاوه بر قضا، کفّاره هم بر او واجب است. اما اگر افطار به علت ترس از ضرر باشد و ترس هم منشأ عقلایی داشته باشد، کفّاره واجب نیست، ولی قضا بر او واجب است.
سوال: مادرم به بیماری شدیدی مبتلاست و پدرم نیز از ضعف جسمانی رنج می‌برد و در عین حال هر دو روزه می‌گیرند که گاهی مشخص است روزه باعث تشدید بیماری آنها می‌شود، تا کنون نتوانسته ام آنها را قانع کنم که لااقل هنگام شدت بیماری روزه نگیرند. خواهشمندیم ما را در مورد حکم روزه آنها راهنمایی فرمایید.
پاسخ: ملاک تأثیر روزه در ایجاد بیماری یا تشدید آن و عدم قدرت بر روزه گرفتن تشخیص خود روزه دار نسبت به خودش است و اگر بداند روزه برای او ضرر دارد یا خوف ضرر داشته باشد و در عین حال بخواهد روزه بگیرد، روزه گرفتن برای وی حرام است.
سوال: مادرم تقریباً ۱۳ سال بیمار بود و به همین دلیل نمی‌توانست روزه بگیرد. من دقیقاً اطلاع دارم که علت روزه نگرفتن او احتیاج به مصرف دارو بوده است، امیدواریم ما را راهنمایی فرمایید که آیا قضای روزه‌ها بر او واجب است؟
پاسخ: اگر ناتوانی او از روزه گرفتن بر اثر بیماری بوده، قضا ندارد.
منبع: ایرنا
