باشگاه خبرنگاران جوان؛فاطمه آقامحمدی -جنبش تنباکو (۱۳۰۸–۱۳۰۹ قمری / ۱۸۹۰–۱۸۹۱ میلادی) یکی از نخستین نهضت‌های مردمی و ضداستعماری ایران در دوره قاجار بود که به لغو امتیاز انحصاری توتون و تنباکو به شرکت بریتانیایی «رژی» انجامید. 

علت وقوع جنبش تنباکو 

در سال ۱۸۹۰ میلادی (۱۲۶۹ شمسی)، ناصرالدین شاه قاجار امتیاز انحصاری تولید، فروش و صادرات توتون و تنباکوی ایران را به مدت ۵۰ سال به شرکت انگلیسی «رژی» واگذار کرد. این قرارداد به ضرر کشاورزان، تاجران و مردم ایران بود، زیرا کنترل تجارت تنباکو را به دست خارجی‌ها می‌سپرد و اقتصاد داخلی را تضعیف می‌کرد. 

فتوای تاریخی میرزای شیرازی 

مردم و روحانیون به رهبری آیت‌الله میرزای شیرازی (مرجع تقلید شیعیان در سامرا) به مخالفت با این قرارداد برخاستند. در نهایت، میرزای شیرازی در پاسخ به اعتراضات، فتوای تاریخی تحریم تنباکو را صادر کرد: 

«امروز استعمال توتون و تنباکو بأی نحوٍ کان در حکم محاربه با امام زمان (عج) است.» 

این فتوا چنان تأثیرگذار بود که حتی زنان حرمسرای ناصرالدین شاه نیز قلیان‌ها را شکستند و مردم در سراسر ایران از مصرف تنباکو خودداری کردند. 

لغو امتیاز تنباکو 

با گسترش اعتراضات و تحریم سراسری، دولت قاجار در ۲۴ اردیبهشت ۱۲۷۰ شمسی (۵ جمادی‌الثانی ۱۳۰۹ قمری / ۲۶ آوریل ۱۸۹۱ میلادی) مجبور به لغو امتیاز شد و غرامتی به شرکت رژی پرداخت کرد. 

اهمیت جنبش تنباکو 

 نخستین مقاومت موفق مردمی علیه استعمار خارجی در ایران 

 نشان‌دهنده قدرت روحانیت و اتحاد مردم در برابر حکومت 

زمینه‌ساز نهضت مشروطه در سال‌های بعد 

۲۴ اردیبهشت در تقویم ایران به عنوان روز لغو امتیاز تنباکو گرامی داشته می‌شود.