باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی‌تبار - شهر بندری پورت‌سودان که بیش از دو سال به عنوان پایتخت غیررسمی نیروهای مسلح سودان (SAF) عمل می‌کرد، اکنون دیگر پناهگاه امنی نیست. حملات پهپادی دقیقی که طی شش روز متوالی انجام شده و به نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) نسبت داده می‌شوند، زیرساخت‌های حیاتی شهر از جمله انبارهای نفت، نیروگاه‌ها، فرودگاه و پایگاه دریایی راهبردی آن را هدف قرار داده‌اند.

به گزارش نیو عرب، این حملات نه تنها نظم امنیتی شکننده پورت‌سودان را فرو ریختند، بلکه قیمت آب را به‌طور سرسام‌آور افزایش دادند، بحران سوخت را تشدید کرده و موج تازه‌ای از وحشت را در میان مردمی ایجاد کردند که پیش از این نیز از جنگ و ناامنی رنج می‌بردند.

احمد کودودا، کارشناس سیاست‌گذاری بشردوستانه و مشاور سابق دولت انتقالی سودان، در گفت‌وگو با نیو عرب تأکید کرده که این حملات نمایانگر تغییر راهبرد جنگ از نبردهای زمینی به حملات هوایی بی‌ثبات‌کننده است. به گفته او، این تحول نشان می‌دهد که RSF نه فقط در پی تصرف اراضی، بلکه در صدد ناتوان‌سازی توان حکمرانی SAF نیز هست.

اما آن‌چه نگرانی‌ها را دوچندان کرده، اتهاماتی است که مستقیماً به نقش امارات متحده عربی در تأمین تسلیحاتی RSF اشاره دارد. به گزارش نیو عرب، تیم کارشناسان سازمان ملل الگوی ثابتی از پروازهای باری از امارات به چاد را ثبت کرده‌اند که از رادار محو می‌شوند و گمان عملیات‌های پوششی را برمی‌انگیزند. گرچه اثبات قطعی انتقال سلاح ممکن نبوده، اما سازمان ملل خواستار بسته شدن «شکاف‌های تحقیقاتی» شده است.

در حالی که امارات بارها نقش خود در تسلیح RSF را انکار کرده و بر کمک‌های بشردوستانه‌اش تأکید دارد، سلیمان بالدو، مدیر مرکز شفافیت و سیاست‌گذاری سودان، به نیو عرب گفته است که حمایت امارات از RSF «شناخته‌شده و مستند» است. او تصریح می‌کند که پس از عقب‌نشینی RSF از مرکز سودان، این گروه به استراتژی استفاده از پهپادها برای هدف قرار دادن زیرساخت‌ها روی آورده است.

با تشدید تنش‌ها، دولت تحت رهبری ارتش سودان سرانجام روابط دیپلماتیک با امارات را قطع کرده و آن را «دولت متجاوز» خوانده است. امارات در پاسخ اعلام کرد که «تصمیم مقامات پورت‌سودان را به رسمیت نمی‌شناسد» و آن را ترفندی برای منحرف‌کردن افکار عمومی از تلاش‌های صلح توصیف کرده است.

این جدال دیپلماتیک همزمان با صدور رأی دیوان بین‌المللی دادگستری صورت گرفت؛ رأیی که اعلام کرد صلاحیت رسیدگی به اتهام نسل‌کشی علیه امارات را ندارد. به گزارش نیو عرب، سودان همچنان اصرار دارد از طریق مسیرهای حقوقی و دیپلماتیک به پیگیری علیه امارات ادامه دهد.

در همین حال، گزارش‌هایی از وجود سلاح‌های پیشرفته در دست RSF منتشر شده است. عفو بین‌الملل از بمب‌های هدایت‌شونده چینی و توپخانه ۱۵۵ میلی‌متری پرده برداشته که «تقریباً به‌طور قطع از سوی امارات مجدداً صادر شده‌اند». همچنین، طبق گزارش فرانسه۲۴، خمپاره‌های بلغارستانی کشف‌شده در سودان به قراردادی ۵۰ میلیون یورویی میان امارات و یک شرکت تسلیحاتی مرتبط هستند.

اما پشت پرده جنگ، طلای سودان نهفته است؛ منبعی پنهان که میلیاردها دلار برای طرفین درگیر تولید می‌کند. حمیدتی، فرمانده RSF، امپراتوری خود را بر پایه معادن طلا در دارفور بنا کرد؛ حوزه‌ای که اکنون سالانه صدها میلیون دلار سودآوری دارد.

به گزارش نیو عرب، همکاری‌هایی با مزدوران واگنر روسیه، صادرات طلا به امارات و حتی حمایت اولیه ارتش سودان از RSF، به تقویت این ساختار منجر شد. ارتش نیز در معادن تحت کنترل خود به استخراج طلا ادامه داده و با شرکت اماراتی Emiral Resources - متعلق به مشاور امنیت ملی امارات - همکاری دارد.

گزارش مشترک سلیمان بالدو و احمد سلیمان با استناد به داده‌های بانک مرکزی سودان نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۴، «نزدیک به ۹۷ درصد صادرات رسمی طلا از مناطق تحت کنترل SAF به امارات انجام شده است». این در حالی است که سودان از سال ۲۰۲۳ امارات را به تسلیح RSF متهم می‌کند.

با وجود بحران دیپلماتیک، امارات همچنان درگاه اصلی مبادلات مالی برای دولت پورت‌سودان باقی مانده است؛ به گفته سلیمان بالدو در گفتگو با نیو عرب، علت این امر تحریم‌های آمریکا و نبود جایگزین مؤثر بوده است.

در چنین شرایط پیچیده‌ای، تلاش برای قطع روابط اقتصادی با امارات چالش‌برانگیز است. استخراج طلا به‌صورت غیرمتمرکز انجام می‌شود و ارتش نیز برای تأمین هزینه‌های جنگ به این منابع نیاز دارد. حتی وزیر معادن سودان نیز اخیراً اعلام کرده که اختیار توقف صادرات طلا به امارات را ندارد.

در بعد دیپلماتیک نیز امیدها کمرنگ شده‌اند. تلاش اخیر بریتانیا برای تشکیل گروه تماس جهت پیشبرد آتش‌بس، به‌دلیل اختلاف میان مصر، عربستان و امارات به شکست انجامید. این در حالی است که به گزارش نیو عرب، بازیگران منطقه‌ای که بیشترین نفوذ را بر طرفین دارند، خود گرفتار رقابت‌های ژئوپلیتیکی هستند و اراده‌ای برای رسیدن به صلح ندارند.

سها موسی، پژوهشگر سودانی، در گفتگو با نیو عرب تأکید می‌کند که «آتش‌بس صرفاً توقف درگیری‌هاست، اما صلح واقعی نیازمند بازسازی نهادهای مدنی و پرهیز از تکرار الگوهای منفی گذشته است». به اعتقاد او، هدف نهایی باید انتقال قدرت به غیرنظامیان باشد، نه تثبیت ساختارهای قدرت نظامی.

اما واقعیت تلخ جنگ در سودان این است که انگیزه‌های ادامه درگیری – از منافع مالی گرفته تا حمایت خارجی – هنوز پا برجاست. احمد کودودا بر این باور است که «تا زمانی که غنایم، بقا و پشتیبانی خارجی سه موتور اصلی جنگ باشند، رسیدن به صلح واقعی بسیار دشوار خواهد بود.»

در این شرایط، سفر اخیر دونالد ترامپ به امارات و دیگر قدرت‌های خلیج فارس نیز در سایه بحران سودان معنای ویژه‌ای یافته است. به گزارش نیو عرب، برخی از مقامات خلیجی این دوره را «فرصتی بی‌نظیر» برای تعمیق روابط با واشنگتن می‌دانند؛ فرصتی که البته آزمونی جدی برای اولویت‌های دیپلماتیک دولت آمریکا نیز خواهد بود.