باشگاه خبرنگاران جوان - جست‌وجوی سیارات فراخورشیدی در دهه‌های اخیر از شکل علمی‌تخیلی به واقعیتی علمی در مرزهای دانش تبدیل شده است. هرچند رصدخانه ناسا تاکنون توانسته است با نقشه‌برداری از سیارات فراخورشیدی توسط تلسکوپ جیمز وب، به اطلاعات باورنکردنی از کیهان دست یابد و دنیای ناشناخته فراتر از منظومه شمسی را برای بشر به نمایش بگذارد اما آژانس فضایی اروپا می‌خواهد در این رقابت تنگاتنگ، برنده شود. قرار است آژانس فضایی اروپا بزودی یکی از تلسکوپ‌های جدید خود به نام افلاطون (Plato) را به ده‌ها دوربین جدید مجهز کند تا بتواند داده‌های بیشتری از دنیای اسرارآمیز کیهانی در اختیار اخترشناسان قرار دهد. 

کشف ناشناخته‌های جهان

 افلاطون (PLATO)، یک تلسکوپ فضایی بسیار قوی است که در سال ۲۰۲۶ میلادی توسط آژانس فضایی اروپا به فضا فرستاده خواهد شد. هدف و مأموریت ویژه آن هم جست‌وجو برای یافتن گذرهای سیاره‌ای حدود یک میلیون ستاره است. (گذر در اصطلاح اخترشناسی، هنگامی است که جرم کوچک‌تری از مقابل جرم بزرگ‌تری در آسمان، گذر یا عبور (Transit) می‌کند). تمرکز این مأموریت بر سیاره‌های شبیه به زمین و مناطق قابل سکونت در اطراف ستارگانی شبیه به خورشید است؛ سیاراتی که احتمال وجود آب در حالت مایع روی آن‌ها می‌رود. این، سومین مأموریت سطح متوسط در برنامه آژانس فضایی اروپا و چشم‌انداز کیهانی۲۰۱۵-۲۰۲۵است. محققان نام این تلسکوپ را از نام فیلسوف اثرگذار یونانی افلاطون، چهره مؤسس فلسفه، علوم و ریاضیات غربی انتخاب کرده‌اند. هدف دیگراین مأموریت، بررسی نوسان‌های ستاره‌ای یا فعالیت لرزه‌ای در ستاره‌ها برای اندازه‌گیری توده‌های ستاره‌ای وسیر تکامل آن‌هاست. این تلسکوپ مجهز به ارائه‌ای از ۲۶ دوربین با دقت بالاست که به صورت هماهنگ کار می‌کنند تا مناطق وسیعی از آسمان را به طور پیوسته رصد کنند. برخلاف مأموریت‌های قبلی، قرار است این تلسکوپ، با رصد همزمان دوربین‌ها، سیارات قابل سکونت مشابه زمین را بیابد.

تلسکوپ افلاطون به سرعت در حال تکمیل است و ۲۴ دوربین از ۲۶ دوربین پیشرفته آن روی سکوی نوری فضاپیما نصب شده است تا یک همترازی دقیق تضمین شود. دو دوربین باقی‌مانده که «سریع» هستند، در هفته‌های آینده نصب خواهند شد. در همین حال، ساختار پشتیبانی فضاپیما در شرکت فناوری هوافضایی OHB در آلمان درحال مونتاژ است. «توماس والوشک»، مدیر پروژه پلاتو در آژانس فضایی اروپا گفت: «پیشرفت کار بسیار رضایت‌بخش است وبا نصب ۲۴ دوربین، تلسکوپ افلاطون شکل واقعی‌تری به خود گرفته است.» 

یک چینش استراتژیک
قدرت رصدی افلاطون به دلیل چینش استراتژیک دوربین‌های آن است. ۲۴ دوربین «عادی» در چهار گروه شش‌تایی قرار گرفته‌اند که هر گروه ۶تایی، بخش متفاوتی از آسمان را هدف می‌گیرند تا درمجموع حدود ۵درصد از کره سماوی را به طور همزمان پوشش دهند. (کره سماوی، یک کره فرضی در فضاست که با زمین هم‌مرکز است و شعاع بسیار بزرگ‌تری دارد). دو دوربین «سریع» نیز با سرعت بالا از درخشان‌ترین ستاره‌های همان میدان دید، تصویربرداری می‌کنند و مختصات موقعیت را دراختیار سیستم هدایت فضاپیما قرار می‌دهند. در همین حال، مهندسان شرکت OHB در حال ساخت ماژول تلسکوپ افلاطون هستند که شامل کامپیوترهای اصلی، سیستم‌های کنترل جهت‌گیری، پیشرانش، توزیع برق و اجزای ارتباطی می‌شود. ادغام ماژول حامل دوربین‌ها با این ماژول برای تابستان امسال در تأسیسات OHB برنامه‌ریزی شده است. 

ساخت این تلسکوپ به سطح جدیدی از دقت نیاز دارد، چرا که مهندسان باید دوربین‌های حساس آن را با دقت بالا نصب کنند تا همترازی کامل برای تشخیص کم نورترین سیگنال‌های ستاره‌های دوردست تضمین شود. این ابزارهای پیشرفته، طوری طراحی شده‌اند که تغییرات بسیار جزئی درخشندگی را هنگام عبور سیارات فراخورشیدی از مقابل ستاره‌های میزبان‌شان ثبت کنند.

منبع: روزنامه ایران