باشگاه خبرنگاران جوان؛ اکبر باقری - بر حسب ویژگی‌های اقتصادی و برحسب کارکردگرایی افراد، جوامع را به طبقات چهارگانه تقسیم کرده‌اند و سال‌هاست که در جوامع بشری بسته به نوع حکومت و اداره کشور قشر های مختلفی تعریف شده‌اند.

قدرت و کار کرد دو عاملی بودند که جامعه شناسان از جمله ماکس وبر به آن معتقد بودند و طبقات را حاصل این دو عامل می‌دانستند.

در کشور ما و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ۴ طبقه اجتماعی نهادینه شده بود طبقه اعیان، متوسط، کارگر و طبقه فرودست و پس از پیروزی انقلاب اسلامی اولین هدف از بین بردن فاصله طبقاتی در ۴ مورد فوق بود.

سال‌ها گذشته است و هنوز اثرات این تقسیم بندی در جامعه وجود دارد هنوز اعیان داریم، قشر متوسط داریم و البته کارگر و فرودست هم داریم، اما شاید تلاش‌ها بر این بوده است که قشر فرودست را به کارگر، کارگر را به قشر متوسط و از سوی دیگر اعیان و اشراف را به قشر متوسط سوق دهیم تا جامعه یکدست‌تر باشد و فاصله طبقات از بین برود.

وقتی صحبت از قدرت و منزلت و کارکردگرایی برای جای‌گذاری افراد در طبقات اجتماعی می‌شود ناخود آگاه یاد پدیده‌ای جدید به نام فوتبال می‌افتیم که در این مقوله به بحث فرا مرزی آن اشاره‌ای نخواهیم کرد چرا که فوتبال یک صنعت پولساز است و در آن شکی نیست، اما نوع اداره حکومت‌های خارج از مرز‌های ما با فوتبال داخلی قابل قیاس نیست و به ناچار در همین کشور خودمان چند مثال ساده می‌تواند نشان دهد که طبقه اعیان با ظهور فوتبالیست‌ها به رده دوم طبقات آمده است و به نوعی در مقابل فوتبالیست‌ها اعیان محسوب نمی‌شوند.

نگاهی به قرارداد‌ها و ارقام نجومی بازیکنان در نقل و انتقالات همین فصل می‌تواند نشان دهد که فقط کافی است در فوتبال دستی بر آتش داشته باشیدو اجزا لازم را در کنار هم استفاده کنید آنوقت پول در آوردن آنقدر آسان است که فاصله شما را با دیگر طبقات به سرعت زیاد خواهد کرد.

قیمت بازیکنان داخلی در این فصل ارقامی بیش از ۷۰ میلیارد تا ۱۵۰ میلیارد تومان است آنهم برای حدود ۱۰ ماه قرارداد و به طور میانگین ماهی ۱۰ میلیارد تومان درآمد یک فوتبالیست معمولی است.

بحث در آمدی را کنار بگذاریم، شاید در برخی مشاغل افراد اعیان در جامعه این رقم رقم چندانی نباشد، اما بسته به نوع فعالیت برای اخذ همین درآمد، رقمی باور نکردنی است و درست مثل این می‌ماند که شما هفته‌ای ۶ روز برای تفریح به زمین ورزش بروید و در نهایت ماهی ۱۰ میلیارد تومان هم در آمد زایی کنید دیگر چه اتفاقی می‌تواند طبقه شما را از دیگر طبقات جامعه جدا کند؟

در کنار این در آمد، شهرت از آن هم شیرین‌تر است آنقدر که سیستم اداری و دولتی را هم تحت الشعاع قرار می‌دهد و تسهیلات پشت تسهیلات از خدمت اجباری سربازی گرفته تا تحصیل در دانشگاه و در نهایت پیشوند دکتر!

اینها حاصل فعالیت طبقه‌ای به نام فوتبالیست‌هاست و مصداق رسیدن از فرش به عرش در کوتاه‌ترین زمان ممکن!

اینجا برای رسیدن به طبقه اعیان نیازی به اصالت وپیشینه خانوادگی و هنر و یا فعالیت اقتصادی ... نیست اینجا یک مدیر برنامه خوب، یک تیم رسانه‌ای قابل و کمی ادا اصول‌های هوادار پسند لازم است.

بیشمار موارد در سال‌های اخیر از رفع و رجوع خدمت فوتبالیست‌ها فارغ از اینکه اسمش اجباری است و فرقی ندارد در چه طبقه‌ای باشید و تحصیل در بهترین دانشگاه‌ها، دریافت تسهیلات و رانت‌های وارداتی خودرو و ...

حالا این طبقه اجتماعی (Social class) در جعبه جادویی حاضر می‌شود و کاملا بدون اینکه بخندد خود را دکتر معرفی می‌کند در حالی که وقتی با یک سوال ساده مجری در مورد اینکه چند فامیل پدر را نام ببر؟ هوش خود را به مردم نشان می‌دهند و برادر زن را فامیل پدر معرفی می‌کند.

چگونگی دانشگاه رفتن این طبقه سالهاست مورد بحث است بسیاری از دانشگاه‌های کشور شاهد حضور این پدیده‌ها بوده‌اند و بر خلاف ادعای مساوات با دیگر دانشجویان، روسای دانشگاه‌ها و اساتید فقط به دنبال عکس یادگاری و دوستی رفاقت با افراد این طبقه اجتماعی هستند.

معدود افرادی در فوتبال داریم که در قشر فوق اعیانی فوتبالیست‌ها حضور دارند، اما تحصیلاتشان و اعتبارشان از فوتبال حاصل نشده است، اما شهرت فوتبالشان به آنها در راه رسیدن به اهدافشان کمک کرده است و علی دایی نمونه بارز تلاش و تحصیل در کنار فوتبال و شهرت است.

سال‌های برای از بین بردن فاصله طبقاتی تلاش شد، اما شکاف عمیقی در چند سال اخیر بین طبقه فوتبالیست‌ها حتی با دیگر ورزشکاران و دیگر مشاغل ایجاد شده است که برای برخی جوان‌ها به رویا تبدیل شده است و سرعت این طبقه هر سال در قرارداد‌های جدید آنقدر افزایشی است که فقط آنهایی قادر به رقابت هستند که بتوانند خودشان را به این طبقه برسانند.

قوانین فرمالیته فوتبال که از فصلی به فصل دیگر تغییر می‌کند. قوانینی که صبح وضع می‌شود عصر با سفارش یک مدیر ورزشی یا غیر ورزشی هوا می‌شود نمی‌تواند فوتبال را سر و سامان بدهد . سئول نشینان معتقدند قرارداد بازیکنان باید سقف داشته باشد و اتفاقا این سقف را هم بنا کردند و هر سال هم مدعی‌اند با سقف شکن‌ها برخورد می‌کنند، اما هر سال  رقم‌ها نه اینکه ۳۰ در صد که ۳۰۰ درصد هم افزایش دارد تا آب در دل این طبقه اجتماعی تکان نخورد.

فدراسیون فوتبال امروز متولی اداره این طبقه با کاپیتالیسم است و ابزار‌های اقتصادی اش همین نوکیسه‌های تازه به دوران رسیده‌اند که اگر موانعی برای ثروت‌های باد آورده آنها بوجود نیاید در سال‌های آتی احتمالا ۵۰ میلیون نفر از جمعیت ایران در رویای فوتبالیست شدن غرق خواهند شد اما چه باید کرد که نان فوتبال به دل خیلی از مدیران ورزشی و غیر ورزشی نشسته است.