باشگاه خبرنگاران جوان _ عید قربان (عید الأضحی) در دهم ذی‌الحجه، یادآور امتحان الهی حضرت ابراهیم(ع) و تسلیم بی‌قیدوشرط او و فرزندش اسماعیل(ع) در برابر فرمان خداوند و نماد بندگی، وحدت و گذشت در تاریخ اسلام است.

بر اساس روایات قرآن و متون اسلامی، ابراهیم(ع) در خواب مأمور به ذبح اسماعیل(ع) شد و هر ۲ با اخلاص کامل آماده اجرای فرمان شدند. اما در لحظه نهایی، جبرئیل با قوچی از بهشت نازل شد تا به جای اسماعیل ذبح شود. این رویداد نه‌تنها پایه‌گذار سنت قربانی در اسلام شد، بلکه به عنوان نماد اوج عبودیت و گذشت از عزیزترین دارایی‌ها در راه خدا شناخته می‌شود.

مسلمانان جهان در این روز با انجام مجموعه‌ای از اعمال عبادی، روح بندگی را تجدید می‌کنند.

آداب و سنت‌های پرشور عید قربان در خوزستان

عید قربان در استان خوزستان با تنوع قومی منحصر به فرد و حضور عرب‌ها، بختیاری‌ها، لرها و فارس‌ها، با آمیزه‌ای از آیین‌های مذهبی و فرهنگی باشکوه فراوان برگزار می‌شود.

مردم خوزستان پیش از عید، با خانه‌تکانی و پاکسازی مساجد و معابر، فضایی پاکیزه برای استقبال از عید فراهم می‌کنند. پخت شیرینی‌های سنتی مانند «کلوچه محلی»، «حلوا» و کیک‌های خانگی برای پذیرایی از مهمانان رواج دارد.

همچنین تهیه لباس نو به‌ویژه برای کودکان نیز بخشی از این آماده‌سازی است. در روز عرفه، بسیاری روزه مستحبی می‌گیرند و با حضور در مساجد برای ادای دعای عرفه و نماز مغرب و عشاء، فضایی معنوی ایجاد می‌کنند. زیارت قبور عزیزان و خواندن فاتحه نیز از سنت‌های دیرینه این روز است.

مراسم روز عید قربان از نماز تا قربانی

نمازگزاران سحرگاه در مصلّاهای بزرگ شهرها یا زمین‌های وسیع حاشیه شهر گرد هم می‌آیند. مردان عرب با «دشداشه» و «شماغ» سفید و دیگر اقوام با لباس‌های محلی سفید، نماد وحدت و پاکی را به نمایش می‌گذارند. فریادهای «لبیک یا حسین» و صلوات جمعی، فضا را آکنده از شور مذهبی می‌کند.

پس از نماز، قربانی گوسفند،گاو یا گوساله سالم (مطابق شرع) در مکان‌های تعیین‌شده توسط شهرداری یا منازل انجام می‌شود. گوشت قربانی سه‌سهم می‌شود؛ سهم خانواده، خویشاوندان و نیازمندان. این سنت، نماد همبستگی اجتماعی و توجه به محرومان است.

مردم با گفتن «عیدکم مبارک» و «تقبل الله منا و منکم» به دیدار بزرگان فامیل و همسایگان می‌روند؛ عیدی دادن به کودکان و پخت غذاهای محلی با گوشت قربانی مانند «قلیه ماهی» و «حلیم» از آیین‌های شاخص است. بسیاری از خانواده‌ها بخشی از غذا را بین نیازمندان توزیع می‌کنند.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد خوزستان در عید قربان

در مناطق عرب‌نشین؛ مردان دشداشه و شماغ و زنان عباهای رنگین بر تن می‌کنند. خواندن اشعار عربی «هوسه» با مضامین مذهبی و اجرای رقص‌های گروهی مردانه با نوای طبل، شادی را به جمعیت تزریق می‌کند.

عید قربان در مناطق بختیاری و لُرنشین

پخت نان‌های محلی و اجرای موسیقی بومی محلی (فولکلوریک)، رنگ‌وبوی بومی و خاصی به جشن می‌دهد.

این عید سعید در خوزستان، جلوه‌گاه همبستگی اقوام مختلف در کنار یکدیگر است. تأکید بر تقسیم گوشت بین فقرا، تقویت پیوندهای خانوادگی و بزرگداشت ایثار حضرت ابراهیم(ع) از مضامین محوری این عید به‌شمار می‌رود.

مراسم بیرق زنون در دزفول

یکی از آیین های کهن در دزفول مراسم بیرق زنون است. این مراسم در بین اقوام مختلف استان شامل عرب، بختیاری، لر، دزفولی و شوشتری و ... با شیوه های مختلف برگزار می شود ولی قاعده کلی آن این است که پرچم‌های سفید و سبز رنگی در منزل کسی که به سفر حج رفته و همچنین فرزندانش نصب می شود تا نشان دهد در این خانه کسی به حج رفته است.و معمولا مدتها برپشت بام باقی می‌ماند.

به طور معمول ۲ پرچم بزرگ یکی سفید به علامت پدر خانواده و یکی سبز رنگ به علامت مادر خانواده به همراه چندین پرچم سبز کوچک‌تر به علامت تعداد فرزندان فرد به حج رفته در بالاترین نقطه خانه حاجی و همچنین فرزندانش نصب می شود.

این مراسم در شب عید قربان با مراسمی خاص و معمولا با دعوت افراد نزدیک به صرف شام انجام می شود چرا که در این زمان حاجیان پس از پشت سر گذاشتن اعمال روز عرفه، محرم می‌‏شوند. فردای این روز هم گوسفندی قربانی می شود و بین مردم محل و فقرا تقسیم می شود در عین حال برخی اقوام خوزستانی در شب برگزاری این مراسم اقدام به تهیه و خوردن انواع غذاهای سنتی می کنند.

این مراسم با جشن و خواندن ترانه هایی با تم مذهبی همراه است؛ در انتها مراسم بیرق‌ها به روی پشت بام نسب شده و ولیمه‌ای داده می‌شود.

فقرای محل و افراد نیازمند هم با دیدن این بیرقها به خانه ای که این پرچم‌ها را نصب کرده مراجعه می کنند و طلب حاجت می کنند که افراد خانه هم برای سلامتی فرد به حج رفته در حد توان اقدام به رفع حاجت آنها می کنند و در روز عید قربان هم گوشت قربانی به فقرا داده می شود.

۷۲ مرکز بهزیستی آماده جمع‌آوری نذورات و گوشت‌های قربانی

به گفته رستم کردزنگنه معاون مشارکت‌های مردمی و ظرفیت‌های اجتماعی و فرهنگی بهزیستی خوزستان؛ ۷۲ مرکز و مجتمع بهزیستی در ۲۹ شهرستان آماده جمع‌آوری نذورات و گوشت‌های قربانی به مناسبت عید سعید قربان هستند.

همچنین حافظ منصوری، قائم‌مقام کمیته امداد امام خمینی(ره) خوزستان یادآور شده است: به‌مناسبت دهه پرفیض امامت و ولایت، پویش سراسری «نذر قربانی» با هدف حمایت از خانواده‌های نیازمند، به همت کمیته امداد امام خمینی(ره) در سراسر استان آغاز شده است.

جمع‌آوری ۶۵۰ میلیارد ریال گوشت گرم قربانی با مشارکت خیرین

وی با اشاره به مشارکت گسترده خیرین در سال گذشته پیش‌بینی کرده است که در عید قربان امسال حدود ۶۵۰ میلیارد ریال گوشت گرم قربانی با مشارکت خیرین تأمین و بین خانواده‌های نیازمند تقسیم شود.

گفتنی است در دهه امامت و ولایت، علاوه بر توزیع نذورات، برنامه‌هایی چون تفقد از ایتام، عیادت از خانواده‌های سادات و ارائه خدمات درمانی رایگان در درمانگاه مرکزی کمیته امداد در اهواز در دستور کار قرار گرفته است.

همچنین به گفته مدیرکل دامپزشکی خوزستان اکیپ بهداشتی ثابت و سیار در سطح شهرهای استان به منظور نظارت بر ذبح و سلامت دام در عید قربان تشکیل و فعال شده است.

عید قربان روز دهم ماه ذی‌الحجه از گرامی‌ترین عیدهای مسلمانان است و به یاد ابراهیم و فرزندش، اسماعیل، توسط بسیاری از مسلمانان جشن گرفته می‌شود و از جمله تعطیلات رسمی مسلمانان است که از یک تا چهار روز جشن گرفته می‌شود و در طی آن مردم با پوشیدن بهترین پوشاک خود، پس از انجام عبادات، به دید و بازدید و جشن و سرور می‌پردازند.

منبع ایرنا