باشگاه خبرنگاران جوان - شالیکاران مازندران که از اواسط زمستان با فصل شروع شخم و شیار و بعد از آن خزانه گیری برنج، کشت پر مشقت تولید این محصول راهبردی را آغاز می‌کنند با فرا رسیدن روز‌های نخست تابستان رنج آنها به مرحله خوشه دهی می‌رسد و به خوشه‌های زرین و برنج سفیدی تبدیل می‌شود که طعم معطر آن زینت بخش سفره هر ایرانی است.

روییدن خوشه‌های برنج یکی از زیباترین لحضه‌های کشت و زر در اراضی شالیزاری است که نه تنها برای کشاورز لذت بخش است بلکه چشم هر بینده‌ای را نوازش می‌دهد و این رویش مقصدی برای گردشگری مسافران و شهروندان این خطه از شمال محسوب می‌شود.

نخستین نشا کاری رسمی مازندران بیست و چهارم فروردین ماه سال جاری در یکی از شهر‌های مرکزی مازندران انجام شد و در حال حاضر طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران ۲۲۸ هزار هکتار از زمین‌های شالیزاری استان نشاء کاری شد.

کشت برنج از جمله تولیدی محسوب می‌شود که دارای سختی‌های فراوانی است و برنج کار باید برای خوشه دهی ماه‌ها در گل و لای و باتلاق‌های قدم بردارد تا مراحل کاشت، داشت و در نهایت خوشه دهی و برداشت را به پایان برساند.

در حالی عملیات نشاکاری برنج امسال با منابع آبی مناسب به پایان رسید که با توجه به افزایش روان آب رودخانه ها، پیش بینی افزایش ۱۳ هزار هکتاری سطح کشت این محصول راهبردی محقق شد.

هر چند کشاورزان سال زراعی جاری را بدون تنش آبی پشت سر گذاشتند، اما این فراوانی آب زمینه‌ای برای افزایش تولید برنج پرمحصول بود و حدود ۵۵ هزار هکتار از اراضی شالیزاری مازندران به ارقام پر محصول برنج اختصاص یافت.

پرداخت تسهیلات مکانیزاسیون به کشاورزان و شالیکاران یکی از سیاست‌های راهبردی دولت‌ها در چند سال اخیر است، چون این امر نه تنها هزینه‌های تولید را برای کشاورزان کاهش می‌دهد از سوی دیگر میزان تولید را افزایش می‌دهد که این امر برای کشاورز صرفه اقتصادی دارد.

در همین راستا ۱۷۰ هزار هکتار از زمین‌های شالیکاری مازندران امسال به صورت مکانیزه نشا کاری شده است، که این آمار هر ساله با توجه به گسترش دستگاه‌های نشاء کار در حال افزایش است.

کشاورزان برای خوشه نشینی این محصول تلاش‌های زیادی را از خود نشان می‌دهند و خوشبختانه شالیکاران با مدیریت صحیح با بیماری «بلاست» و آفت «کرم ساقه خوار برنج» به درستی مقابله کرده و تا کنون گزارشی از خسارت‌ها نشده است و خوشه‌های برنج در سلامت کامل هستند.

مبارزه با روش بیولوژیکی علیه آفات کرم ساقه‌خوار با استفاده از زنبور «تریکوگراما» در زمین‌های شالیزاری استان مازندران از جمله روش‌های جدیدی در مبارزه با کرم ساقه خوار است که هر ساله بر گستره آن افزوده می‌شود و از سوی دیگر زمان مناسب برای مبارزه بیولوژیک یا غیر شیمیایی با آفات در شالیزاری باید با هماهنگی کارشناسان خدمات کشاورزی هر منطقه انجام شود.

کارشناسان محیط زیست کاهش مصرف سموم شیمیایی، حفاظت از محیط زیست و کاهش هزینه‌های تولید را از مهمترین مزایای اجرای طرح مبارزه بیولوژیک با کرم ساقه خوار برنج را بسیار مهم می‌دانند و از کشاورزان می‌خواهند تا از فرصت مبارزه بیولوژیکی که با حمایت حدود ۷۰ درصدی دولت در تامین زنبور تریکو گراما انجام می‌شود، بهره‌مند شوند.

زنبور تریکوگراما، از کوچکترین زنبور‌های پارازیت است که با قراردادن تخم خود در داخل بدن میزبان یا تخم آفت، در طول مراحل تکاملی زندگی، با استفاده از محتویات بدن میزبان، سبب مرگ آن می‌شود.

همه این تلاش‌ها برای آن است تا این خوشه‌ها در سلامتی کامل سر از بوته‌های نشاء بیرون آورده و رفته رفته به خوش‌های طلایی و زرینی تبدیل شود که با تبدیل به برنج سفید یکی از نیاز‌های اساسی کشور در تامین کالا‌های اساسی محقق شود.

مصرف ۲۲۵ میلیون متر مکعب آب

مدیر بهره‌برداری و نگهداری تاسیسات آبی و برق‌آبی شرکت آب منطقه‌ای مازندران اظهار کرد: از ابتدای فصل کشاورزی و سال زراعی جدید تا کنون بیش از ۲۲۵ میلیون متر مکعب آب از سد‌ها و آب‌بندان‌های مازندران برای مصارف کشاورزی برداشت شد.

جواد دادویه با بیان این‌که توزیع آب کشاورزی از سد‌ها و آب‌بندان‌های مازندران از نخستین روز‌های اردیبهشت آغاز شد، گفت: ابتدای فصل کشاورزی جاری مجموع آب ذخیره شده در ۱۰ سد فعال و بهره‌برداری شده مازندران حدود ۳۲۵ میلیون متر مکعب بود که تا کنون بیش از ۱۲۰ میلیون متر مکعب یعنی حدود ۳۷ درصد از این میزان آب، برای آبیاری کشتزار‌های سراسر استان رهاسازی شده است.

وی با اشاره به نقش مهم آب‌بندان‌های مازندران در تامین آب کشاورزی نیز اضافه کرد: بر اساس آمار‌ها یک‌هزار و ۳۴ قطعه آب‌بندان با مجموع مساحت حدود ۱۶ هزار هکتار و حجم ذخیره ۴۰۵ میلیون متر مکعب در مازندران وجود دارد که در ابتدای فصل کشاورزی جاری نزدیک به ۳۷۰ میلیون متر مکعب یعنی حدود ۹۱ درصد از ظرفیت این سازه‌های بومی پر شده بود. تا کنون حدود ۱۰۵ میلیون متر مکعب آب از آب‌بندان‌های مازندران برای مصارف کشاورزی برداشت شده است.

مدیر بهره‌برداری و نگهداری تاسیسات آبی و برق‌آبی شرکت آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به کاهش بارندگی‌های مازندران در سال آبی جاری نسبت به دوره درازمدت خاطرنشان کرد: در صورت استمرار کاهش بارش‌ها و افزایش دما این احتمال وجود دارد که در برخی مناطق استان به ویژه شرق مازندران شاهد بروز تنش آبی باشیم که البته اقدامات و برنامه‌ریزی‌های لازم برای پیشگیری از خسارات در این مناطق با کمک و همراهی کشاورزان در حال انجام است.

دادویه افزود: همچنین با توجه به این‌که میانگین آورد رودخانه هراز در روز‌های اخیر از ۳۰ متر مکعب بر ثانیه به ۲۰ متر مکعب بر ثانیه رسیده، این احتمال وجود دارد که در صورت استمرار کاهش آورد آب این رودخانه حدود پنج هزار هکتار از کشتزار‌های دشت هراز در شهرستان‌های بابلسر، فریدونکنار و محمودآباد دچار تنش آبی شوند.

وی تصریح کرد: کشور در پنجمین سال خشکسالی قرار دارد و هر چند که مازندران امسال وضعیت آبی مناسبی دارد، اما اگر مدیریت درستی بر منابع آبی موجود نداشته باشیم ممکن است در سال آینده شاهد افزایش تنش آبی در استان باشیم؛ بنابراین توصیه و تاکید می‌شود که کشاورزان در مدیریت مصرف آب نهایت همکاری را داشته باشند تا با ذخیره آبی مناسبی سال آبی جدید را آغاز کنیم.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: طبق مشاهدات و بررسی‌های میدانی کارشناسان خدمات کشاورزی، برداشت شالی در برخی از اراضی شالیزاری بزرگ همانند دشت ۱۱۰ هزاز هکتاری هراز هفته سوم تیرماه شروع خواهد شد.

هادی باقری از برگزاری ستاد برداشت برنج با حضور اتحادیه کمباین داران استان خبر داد و گفت: اتحادیه کمباین داران با هماهنگی سازمان جهاد کشاورزی از ورود کمباین‌های بدون کارت معاینه فنی به داخل شالیزار‌ها جلوگیری می‌کند.

وی با توضیح این نکته که کمباین‌های مخصوص شالی دارای معاینه فنی در کاهش هدر رفت محصول در زمان برداشت بسیار موثر هستند، تصریح کرد: طی چند سال اخیر برداشت مکانیزه شالی در مازندران به ۹۵درصد افزایش یافت، کمباین‌های دروی شالی در هر شرایط زمین و محصول قادر به انجام کار هستند.

باقری تصریح کرد: طبق تصمیم ستاد برداشت شالی مازندران، کمباین‌های بدن معاینه فنی از سوخت سهمیه‌ای نیز محروم خواهند شد.

برنج کاری یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است و با تولید بیش از یک میلیون تن، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور از این استان تامین می‌شود.

طبق آمار رسمی حدود ۲۰ درصد اشتغال استان مازندران در حوزه کشاورزی است، یعنی اگر به حفظ زمین‌های کشاورزی بی توجهی شود، علاوه به خطر افتادن امنیت غذایی، اشتغال در این بخش نیز دچار چالش خواهد شد.

بر اساس آمار‌های رسمی سفره رنگین ۸۵ میلیون جمیعت کشور را کشاورزان و تولید کنندگان محصولات کشاورزی تامین می‌کنند و در این بین نقش مازندران که ۴۰۰ هزار کشاورز آن حدود هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تن محصولات مختلف کشاورزی تولید می‌کنند، یعنی این خطه شمالی به لحاظ امنیت غذایی در کشور نقش محوری دارد.

مازندران دارای ۴۶۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی است. طبق آمار رسمی هر ساله به طور متوسط ۲۱۵ هزار هکتار از زمین‌های کشاروزی مازندران زیر کشت برنج می‌رود و این استان با تامین بیش از ۴۲ درصد برنج سفید کشور، رتبه اول را دارد.

طبق آمار‌های رسمی، مجموع باغ‌های مرکبات مازندران ۱۱۲ هزار هکتار است که از این میزان ۱۱۰ هزار هکتار ارقام بارده هستند. همچنین از مجموع باغات مرکبات مازندران ۸۰ هزار هکتار زیر کشت ارقام مختلف پرتقال، ۳۰ هزار هکتار ارقام مختلف نارنگی و بقیه زیر کشت محصولاتی از جمله نارنج و لیمو قرار دارند.

منبع: ایرنا