باشگاه خبرنگاران جوان ـ رئیس مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه حسن عبدلیان‌پور در یادداشتی نوشت: جمهوری اسلامی ایران طی دو دهه گذشته، با وجود فشار‌های سیاسی، تحریم‌های یک‌جانبه و فضای امنیتی گسترده علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود، همکاری‌های فراگیر و فراتر از تعهدات پادمانی را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داده است. این همکاری‌ها شامل اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، بازرسی‌های مستمر و فراهم کردن دسترسی‌های گسترده برای بازرسان بوده است.

علی رغم همه این اقدامات جمهوری اسلامی ایران، با اتکا به اصول حاکمیت ملی و حقوق مندرج در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، همکاری خود با این نهاد را به دلیل نقض آشکار بی‌طرفی، عدم اقدام در برابر حملات خرابکارانه و نظامی اسرائیل و ایالات متحده آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، رسماً تعلیق کرد.

نقض اصل بی‌طرفی و مأموریت آژانس

مطابق ماده ۲ اساسنامه آژانس، این نهاد موظف است به عنوان مرجع بی‌طرف، ضمن حمایت از استفاده صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای، نظارت و راستی‌آزمایی فعالیت‌ها را انجام دهد. گزارش‌های مدیرکل آژانس، به ویژه گزارش اخیر رافائل گروسی، با ایجاد فضایی سیاسی و جهت‌دار، بی‌طرفی فنی این سازمان را مخدوش کرده و زمینه‌ساز اقدامات تجاوزکارانه رژیم اسرائیل گردیده است.

سکوت و بی‌عملی آژانس در برابر تجاوزات

حملات خرابکارانه، عملیات تروریستی و تهدیدات نظامی مکرر علیه تأسیسات هسته‌ای ایران، از جمله حمله مستقیم آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران، نقض صریح اصول ماده ۲ بند ۴ منشور سازمان ملل متحد و تعهدات بین‌المللی است. آژانس که موظف به حفاظت از امنیت و سلامت سایت‌های تحت نظارت است، در قبال این اقدامات نه‌تنها واکنش بازدارنده و محکومیت حقوقی نشان نداده بلکه در گزارش‌های خود به طور هدفمند از اشاره به این تجاوزات خودداری کرده است.

مبنای حقوقی تعلیق همکاری

بر اساس ماده ۵ معاهده NPT و اصول کلی حقوق بین‌الملل، کشور عضو حق دارد در صورت نقض تعهدات بی‌طرفانه و فنی نهاد ناظر، همکاری‌های داوطلبانه خود را محدود یا تعلیق نماید. این تصمیم با تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان، از منظر حقوق داخلی ایران نیز کاملاً مشروع و لازم‌الاجرا است.

تغییر ماهیت همکاری ایران با آژانس

در پرتو موارد فوق، جمهوری اسلامی ایران همکاری خود با آژانس را محدود به تعهدات الزامی پادمانی نموده و هرگونه همکاری داوطلبانه فراتر از آن را متوقف ساخته است. بازگشت به همکاری گسترده منوط به احیای بی‌طرفی آژانس، تضمین امنیت تأسیسات هسته‌ای ایران و توقف سوءاستفاده سیاسی از گزارش‌های آژانس است.

تعلیق همکاری ایران با آژانس، پاسخی قانونی و مدبرانه در برابر سیاست سکوت، نقض بی‌طرفی و نقش غیرمستقیم این نهاد در مشروع‌سازی تجاوز به تأسیسات هسته‌ای ایران است. این اقدام در راستای حمایت از امنیت ملی، حفظ منافع انرژی صلح‌آمیز و رعایت اصول حقوق بین‌الملل اتخاذ شده است.