
باشگاه خبرنگاران جوان - چند سالی است که وقتی درباره رونق گردشگری حرف میزنند، بر لزوم توجه به ظرفیتهای گردشگری مذهبی و آیینی تأکید میشود. گردشگری مذهبی یکی از کهنترین و پرمخاطبترین شکلهای گردشگری در جهان است که در آن افراد برای نیایش، انجام مناسک دینی یا کسب تجربهای معنوی به مکانهای مقدس سفر میکنند. این نوع از گردشگری در ایران، به دلیل پیشینه غنی مذهبی، تنوع آیینی و تعدد اماکن مقدس، جایگاه ویژهای دارد. هنر تعزیه را بهعنوان آیین نمایشی مذهبی در ایران میشناسند که در سال ۱۳۹۸ شمسی بهعنوان چهارمین اثر فرهنگی ناملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.
قدمت این هنر به حدود ۳۰۰ سال پیش میرسد؛ گرچه آیین برگزاری نمایشهای سوگ در ایران پیشینهای قدیمیتر دارد. نمایش تعزیه در حال حاضر نوعی آیین سوگواری برای شهادت ائمه اطهار و بزرگان دین اسلام است که بیشتر در روزهای ماه محرم و صفر میان شیعیان برگزار میشود. نخستین نمایشهای تعزیه اجرای سوگنامههایی از شاهنامه فردوسی بودند که در آنها داستانهایی مانند سوگ سهراب و سیاوش و افراسیاب روایت میشدند. با گذشت زمان تنوع نمایشنامهها بیشتر و آثار عرفانی با مضامین مذهبی آمیخته شد. پرسوز و گدازترین اجراهای تعزیه که شهرت بالایی به دست آوردهاند، روایت شهادت امام حسین، یاران و خانواده ایشان در صحرای کربلا است. هنر نمایشی تعزیه به عنوان یک ژانر نمایشی کامل که از دل سیر و روند فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اعتقادی ایرانیان در طول قرنهای گذشته برخاسته است از جمله هنرهای دینی، ملی و باستانی ایران است که در شهرهای مختلف این سرزمین پهناور برگزار میشود. مراسم تعزیه براساس تفکیک مناطق مختلفی که در آناجرا میشود، به ثبت رسیده است. تعزیه شهرهایی، چون تهران، شوش، تفرش، کازرون، شوشتر، کاشمر، قزوین، بوشهر، شیراز، بیرجند و اراک به ثبت رسیده است، در شهرهای دیگر نیز تعزیه مراسم شاخصی دارد که در حال مستندنگاری و ثبت میشود. شهرستان شوشتر استان خوزستان که از دیر باز به نام شهر دارالمومنین معرفی شده است در روزهای مختلف محرم آداب و رسوم ویژهای برای عزاداری سید و سالار شهیدان دارد و از سراسر خوزستان و کشور برای شرکت در این مراسمها به شوشتر سفر میکنند. برپایی عزاداری امام حسین (ع) و یاران با وفای آن حضرت همه ساله در شوشتر جاذبههای ویژهای دارد و علاقهمندان به فرهنگ و هنر برای مشاهده، مستندسازان برای فیلمبرداری و عزاداران برای استفاده ویژه از این مراسم به شوشتر سفر میکنند. عزاداری امام حسین (ع) در شوشتر دارای فراز و نشیبهای فراوانی بوده ولی در پنجاه سال اخیر عزاداریها بدون تغییر باقی مانده و به ثبات رسیدهاند. یکی از آیینهای سنتی شوشتر اجرای هنر تعزیه است که هرساله در ماههای محرم و صفر و ماه مبارک رمضان اجرا میشود.
سوگواره بزرگ هیئت شبیه خوانی شوشتر یکی از محبوبترین آیینهای مذهبی ماه محرم شوشتر و کشور است که از سال ۸۰ تا کنون به اجرای شبیه خوانی میپردازدو همواره میزبان گردشگران داخلی وخارجی وعلاقهمندان به گردشگری مذهبی است.
منبع: ابوالفضل مهدی پور - خوزستان
برای یادگیری اصول تصویربرداری خبری به صفحه «آموزش تصویربرداری برای شهروندخبرنگاران» مراجعه کنید