باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - طرح هادی روستایی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار‌های برنامه‌ریزی توسعه سکونتگاه‌های روستایی در ایران، از دهه ۱۳۶۰ به‌طور رسمی در دستور کار نهاد‌های مرتبط قرار گرفت. استان لرستان، با ویژگی‌های خاص جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی خود، در فرآیند اجرای این طرح، چالش‌ها و فرصت‌های متمایزی را تجربه کرده است. 

 این طرح با رویکردی جامع، با همکاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سایر نهاد‌های ذی‌ربط، در سطح ملی اجرا می‌شود.

طرح هادی ۳ شهر استان تصویب شد

در جلسه کارگروه امور زیربنایی استان لرستان که به ریاست مهندس «مهدی مجیدی» معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان و با حضور مدیران دستگاه‌های اجرایی مربوطه برگزار شد، طرح هادی سه شهر استان تصویب شد.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان از تصویت باتوجه به تصویب طرح هادی شهر ونایی گفت: با توجه به موضوعیت گردشگری و حضور چشم گیر گردشگران در این شهر تهیه طرح موضوعی توسط شهرداری برای ساماندهی محور گردشگری ونایی در دستور کار قرار گیرد.

مهندس «مهدی مجیدی» افزود: در این جلسه، تعدادی از طرح‌های موردی شهرستان سلسله و چگنی در جلسه مطرح و بررسی گردید.

 ویژگی‌های خاص لرستان در اجرای طرح هادی

استان لرستان با دارا بودن بیش از ۲۸۰۰ روستا، از تنوع طبیعی و فرهنگی بالایی برخوردار است. اقلیم کوهستانی، پراکندگی جمعیت، دسترسی دشوار به بسیاری از روستاها، و نیز وجود ساختار‌های سنتی مالکیت زمین، از جمله عواملی هستند که اجرای طرح هادی در این استان را با چالش‌های متعددی مواجه کرده‌اند.

 دستاورد‌های طرح هادی در لرستان

بهبود زیرساخت‌ها: اجرای طرح هادی موجب احداث یا بهسازی معابر، جوی‌ها، جدول‌گذاری، کانال‌های دفع آب‌های سطحی، و آسفالت معابر شده است.

 ساماندهی بافت روستایی: بسیاری از روستا‌های استان با اجرای این طرح، از حالت پراکنده و نامنظم به شکل ساخت‌یافته و منسجم درآمده‌اند.

ارتقای کیفیت زندگی: توسعه زیرساخت‌هایی مانند آب آشامیدنی، برق، مخابرات و گازرسانی، باعث بهبود شرایط زندگی روستاییان شده است.

افزایش امنیت کالبدی: در برخی نقاط آسیب‌پذیر از نظر زمین‌لرزه یا رانش زمین، طرح هادی به کاهش ریسک‌پذیری بافت روستا کمک کرده است.

 چالش‌ها و مشکلات اجرای طرح در لرستان

 عدم هماهنگی با نیاز‌های محلی: برخی طرح‌ها بدون مشارکت واقعی روستاییان یا شناخت دقیق از فرهنگ و اقتصاد بومی تدوین شده‌اند.

کمبود منابع مالی: کمبود اعتبار باعث شده بسیاری از طرح‌ها نیمه‌تمام باقی بمانند یا با کیفیت پایین اجرا شوند.

 عدم توجه به جنبه‌های اقتصادی اجتماعی: تمرکز صرف بر کالبد و زیرساخت، بدون برنامه‌ریزی برای اشتغال‌زایی و توسعه پایدار اقتصادی در روستاها، باعث تداوم مهاجرت شده است.

فرسودگی طرح‌های قدیمی: برخی طرح‌ها که بیش از ۱۰ یا ۱۵ سال پیش اجرا شده‌اند، اکنون پاسخگوی نیاز‌های فعلی روستا نیستند و نیاز به بازنگری دارند.

موانع حقوقی در مالکیت اراضی: ناهماهنگی میان مالکیت‌های عرفی و رسمی در برخی روستا‌ها مانع از اجرای مناسب طرح شده است.

طرح هادی روستایی در استان لرستان، اگرچه دستاورد‌های ارزشمندی داشته است، اما با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که نیاز به بازنگری و اصلاحات اساسی دارد.

آینده روستا‌های لرستان به اجرای هوشمندانه و مشارکتی این طرح‌ها وابسته است؛ طرح‌هایی که نه‌تنها کالبد روستا را بهبود بخشند، بلکه به ریشه‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جامعه روستایی نیز توجه داشته باشند.