
باشگاه خبرنگاران جوان ؛ سارا بابایی - در دل رشته کوههای زاگرس و در حاشیه شهر خرمآباد، پروژهای در حال شکلگیری است که آیندهای متفاوت برای تأمین آب شرب این منطقه رقم خواهد زد.
سد مخملکوه، بهعنوان نخستین سد با هدف تأمین آب شرب پایدار در خرمآباد، پروژهای حیاتی محسوب میشود که میتواند معادلات آبی لرستان را بهنفع توسعه و پایداری بازنویسی کند.
خرمآباد با وجود منابع طبیعی چون سرابهای پرآب، چشمههای متعددی چون گلستان، مطهری، کیو، گرداب سنگی و دارایی، و همچنین عبور رودخانههای فصلی، هنوز نتوانسته به نقطهای از ثبات در تأمین آب شرب برسد.
این تناقض در وفور منابع طبیعی و کمبود زیرساختهای بهرهبرداری، ضرورت اجرای پروژههایی چون سد مخملکوه را به یک اولویت ملی تبدیل کرده است.
از کلنگزنی تا امروز؛ نقشه راه سد مخملکوه
سد مخملکوه در تاریخ ۶ تیرماه ۱۳۹۸ با حضور وزیر وقت نیرو، رضا اردکانیان، کلنگزنی شد.
هدف از اجرای این پروژه، تأمین ۵۵ میلیون مترمکعب آب شرب و پنج میلیون مترمکعب آب مورد نیاز صنایع خرمآباد اعلام شده بود؛ مجموعاً ۶۰ میلیون مترمکعب آب که میتواند شریان حیاتی زندگی و صنعت در مرکز لرستان باشد.
این سد از نوع سنگریزهای با هسته رسی است و ۵۳ متر ارتفاع دارد. حجم مخزن آن حدود ۳۳ میلیون مترمکعب برآورد شده است.
نکته قابلتوجه آن است که حجم تنظیم سد نیز ۶۰ میلیون مترمکعب اعلام شده که نشان از اهمیت راهبردی آن در مدیریت منابع آبی دارد.
سرمایهگذاری، پیشرفت فیزیکی و افق بهرهبرداری
بر اساس اعلام رسمی فرماندار خرمآباد، تا خردادماه سال جاری (۱۴۰۴)، پروژه سد مخملکوه ۴۲.۷ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و پیشبینی شده است تا پایان سال ۱۴۰۶ به بهرهبرداری برسد.
وی اضافه کرد: پیشرفت کنونی نشان میدهد که پروژه با وجود موانع، در مسیر تحقق قرار دارد، اما عبور از مسیر باقیمانده نیازمند همافزایی جدی دستگاههای اجرایی و تسریع در روند تأمین مصالح، تجهیزات و مجوزهاست.
مخملکوه، پیشران پروژههای آبی لرستان
فرماندار خرمآباد تأکید کرده است:سد مخملکوه اولین پروژه با هدف تأمین آب شرب پایدار در خرمآباد است و ضرورت دارد بهموقع به پایان برسد.
وی افزود: تکمیل آن نیازمند اتفاقنظر میان مدیران و دستگاههاست. ما بهصورت مستمر پیگیر پروژه هستیم تا در بازه زمانی پیشبینی شده، به سرانجام برسد.
وی همچنین به اهمیت اجرای همزمان پروژههای مکمل چون خط انتقال سد و سد تأمینکننده سراب تلخ اشاره کرد و گفت که هماهنگی بین دستگاهها از جمله منابع طبیعی، صنعت، معدن و تجارت (صمت)، شهرداری و کارخانه سیمان باید با جدیت دنبال شود تا موانع اجرایی از میان برداشته شوند.
انتقال آب از بند کاکارضا به سد مخملکوه
بر اساس اظهارات معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان، سد مخملکوه از طریق بند آبی کاکارضا در فصل بارش تغذیه خواهد شد؛ فرآیندی که بخشی از مدیریت بهینه منابع آبی استان را ممکن خواهد ساخت.
وی خاطرنشان کرد:سد مخملکوه، نقشی کلیدی در تأمین آب شرب و صنعتی خرمآباد دارد و تکمیل آن از اولویتهای مدیریت ارشد استان است. فعال بودن کارگاه اجرایی، تأمین مصالح و رفع موانع پیشروی پروژه در رأس برنامههای استان قرار دارد.
آیندهسازی با تصفیهخانه فاز دوم و نوسازی شبکه
مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان خرمآباد نیز بر اهمیت سد مخملکوه برای حل پایدار بحران آبی شهر تأکید کرده و آن را مهمترین پروژه حوزه آب در مرکز لرستان دانست.
وی اظهار داشت:با بهرهبرداری از سد مخملکوه، فاز دوم تصفیهخانه آب خرمآباد نیز احداث خواهد شد. این دو پروژه، ظرفیت تأمین آب شرب پایدار را برای دهههای آینده فراهم میکنند.
او همچنین از فرسودگی ۴۰ درصدی شبکه انتقال آب در خرمآباد خبر داد و گفت:شبکه آبرسانی فعلی بهشدت آسیبپذیر و نیازمند نوسازی است. بخشی از آب نیز در اثر فرسودگی شبکه، هدر میرود. هماکنون با اجرای چهار پروژه آبرسانی و احداث مخازن جدید، در حال کاهش فشار بر شبکه فعلی هستیم.
مخملکوه، بنای آینده آبی لرستان
پروژه سد مخملکوه تنها یک طرح عمرانی نیست؛ بلکه پاسخی دقیق و آیندهنگر به چالش چندینساله تأمین آب پایدار در خرمآباد است.
تجربه سالهای اخیر در تنشهای آبی، افت دبی سرابها، و فرسودگی زیرساختها نشان میدهد که توسعه زیرساختی بدون پیوند به سیاستهای مدیریت منابع آب، به بنبست میرسد.
سد مخملکوه فرصتی است تا لرستان بهعنوان یکی از استانهای پرآب کشور، از نعمتهای خدادادی خود بهرهمند شود. تحقق این هدف، نیازمند عزم همگانی، شتاببخشی به عملیات اجرایی، و پشتیبانی کامل دستگاهها در پنجماهه طلایی باقیمانده از فصل کاری است.