باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - لرستان که عمده‌ی جمعیت روستایی‌اش به کشاورزی و دامداری وابسته‌اند، اکنون با معضلات جدی در حوزه‌ی معیشت کشاورزان دست و پنجه نرم می‌کند.

در گذشته، رودخانه‌هایی، چون کشکان، سیمره، سزار و دز، شریان‌های حیاتی زمین‌های کشاورزی لرستان بودند. اما تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی، بهره‌برداری بی‌رویه، نبود مدیریت منسجم منابع آب، و طرح‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای، این رود‌ها را به جویبار‌هایی فصلی تبدیل کرده‌اند.

مصاحبه با آقای قبادی کشاورز ۵۵ ساله از روستای سرطرهان (کوهدشت)

 آقای قبادی، لطفاً وضعیت فعلی کشاورزی در روستا را توضیح دهید 

"تو این چند سال خشکسالی زیاد شده، ولی امسال اوجش بود. ما یه چاه نیمه‌عمیق داشتیم که قبلاً جواب می‌داد، ولی الان سه ماهه آب نمی‌ده. یه زمین ۸ هکتاری گندم دارم، ولی نصفش خشک شد. اون نصف دیگه هم محصولش پایین بود. یعنی بازدهی نسبت به پارسال حدود ۶۰ درصد کم شده. "

سؤال: این کاهش تولید چه تاثیری بر زندگی خانوادگی شما گذاشته؟

"خب خرج بچه‌ها رو که حساب کنی، پول کود، بذر، آب، ماشین‌آلات... هیچی نموند برامون. الان بدهکار بانک کشاورزی‌ام. از نون شبمون زدیم تا قسط بدیم. یکی از بچه‌هام ترک تحصیل کرد. دخترم می‌خواست دانشگاه بره، ولی نذاشتم، پولش نبود.

پیامد‌های تنش آبی بر معیشت کشاورزان

 کاهش تولید محصولات زراعی و باغی:به دلیل کمبود آب، سطح زیر کشت بسیاری از محصولات اساسی کاهش یافته یا کلاً رها شده است. این موضوع به کاهش درآمد خانوار‌های کشاورز انجامیده.

 افزایش مهاجرت روستاییان: با کاهش درآمد، جوانان روستا‌ها به شهر‌های اطراف مهاجرت کرده‌اند، و این پدیده باعث خلاء نیروی کار در بخش کشاورزی و فرسایش ساختار اجتماعی روستا‌ها شده است.

 افزایش هزینه‌های تولید: با خشک شدن منابع آب سطحی، کشاورزان ناچار به استفاده از چاه‌های عمیق، پمپ‌های پرمصرف و تجهیزات آبیاری نوین (که برای آنها پرهزینه است) شده‌اند.

بدهکاری و ورشکستگی اقتصادی: بسیاری از کشاورزان برای ادامه فعالیت، از بانک‌ها یا شرکت‌های تامین نهاده وام گرفته‌اند، اما با کاهش بهره‌وری، توان بازپرداخت بدهی‌ها را ندارند.

مصاحبه با خانم رحیمی زن کشاورز و باغدار از روستای پیرمراد (دلفان)

سؤال: خانم رحیمی، باغ شما چه وضعیتی پیدا کرده؟

"ما یه باغ گردو و بادام داریم که سال‌ها ازش نون خوردیم. ولی از وقتی قنات خشک شد، همه‌چی نابود شده. درختان خشک شدن. پارسال ۷۰۰ کیلو بادام برداشت کردیم، امسال فقط ۹۰ کیلو! باور نمی‌کنید، من اشک ریختم سر درختان. "

سؤال: برنامه‌ای برای جبران خسارت دارید؟

"هیچی. فقط امید داریم که شاید دولت کمک کنه. ولی تا حالا نه بیمه درست عمل کرده، نه وام درست می‌دهند. یه وام ۳۰ میلیونی خواستیم، ضامن خواستند، وثیقه خواستند... ما چی داریم بدیم؟ فقط زمین خشکمون مونده. "

چه باید کرد؟

 تدوین سیاست‌های جامع سازگاری با کم‌آبی در استان، نه صرفاً مدیریت بحران.

حمایت مالی و فنی از کشاورزان برای گذار به روش‌های کشاورزی کم‌آب‌بر (مانند کشت نشایی، آبیاری قطره‌ای).

سرمایه‌گذاری در زنجیره‌های ارزش افزوده برای محصولات بومی لرستان مانند حبوبات، انار، انگور و عسل.

 اجرای برنامه‌های آموزشی و ترویجی پایدار برای افزایش آگاهی و توانمندی کشاورزان در مواجهه با خشکسالی.

مصاحبه با آقای مصدق کشاورز جوان از الشتر

سؤال: شما به‌عنوان نسل جوان، آیا به آینده کشاورزی امید دارید؟

"راستش نه. من وقتی دبیرستان تموم کردم، نرفتم شهر، چون به کشاورزی امید داشتم. ولی الان می‌بینم پدرم ۴۰ سال زحمت کشید، آخرشم هیچی. اگه آب نباشه، کشاورزی نیست. اگه کشاورزی نباشه، این روستا‌ها خالی می‌شوند. الان خیلیا رفتند کرج، اراک، تهران کارگری. "

سؤال: چه انتظاری از مسئولان دارید؟

"ما انتظار معجزه نداریم. ولی حداقل یه سیستم آبیاری قطره‌ای بدن، یه تانکر آب بدهند. بعضی روستا‌ها حتی آب شرب ندارند، چه برسه به زراعت. اگه حمایت بشه، ما از این خاک دل نمی‌کنیم.

در نهایت، بی‌توجهی به وضعیت کشاورزان لرستان، صرفاً یک مسأله‌ی محلی نیست، بلکه می‌تواند در بلندمدت بحران‌های اجتماعی، امنیت غذایی و مهاجرت‌های فزاینده در پی داشته باشد. صدای زمین خشکیده لرستان را باید شنید، پیش از آن‌که دیر شود.