باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی- طرح تنفس جنگل های شمال کشور به عنوان یکی از بزرگترین طرح های حفاظتی از سال ۹۶ اجرا شد که براساس آن به هیچ عنوان اجازه بهره برداری و قطع درختان جنگلی داده نشد و کماکان این طرح تا بهبود وضعیت جنگل ها ادامه دارد، از این رو برای تامین چوب مورد نیاز کارخانجات طرح زراعت چوب مطرح شده است که در ابتدا بدلیل عدم صرفه اقتصادی استقبالی از آن نشد، اما اکنون این طرح مورد استقبال بخش خصوصی است.

بنابر آمار ظرفیت اسمی سالانه صنایع چوب کشور ۱۰ تا ۱۱ میلیون متر مکعب است که با طرح توقف بهره برداری از جنگل ها، زراعت چوب در دستور کار قرار گرفته است که با توسعه این طرح در قالب کاشت یک میلیارد درخت امکان تامین ۴۰ تا ۵۰ درصد نیاز چوبی کشور وجود دارد.

در حال حاضر ۵ تا ۵.۵ میلیون متر مکعب  چوب با احتساب زراعت چوب و چوب آلات باغی در داخل تولید و مابقی از طریق واردات تامین می شود که با توجه به راه اندازی کارخانجات جدید و احیای برخی کارخانه ها و افزایش نیاز چوبی کشور، توسعه زراعت چوب در راستای کاهش وابستگی به خارج در دستور‌کار قرار گرفته است.

بسیاری از کارشناسان براین باورند سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزارمتر مکعب چوب خام وارد کشور می شود که با استمرار طرح کاشت یک میلیارد درخت و توسعه طرح زراعت چوب، امکان تامین چوب از این محل و بی نیازی از واردات وجود دارد که براین اساس حداقل از خروج یک میلیارد دلار ارز از کشور جلوگیری می شود.

صنایع چوب با کمتر از ۴۰ درصد ظرفیت خود کار می کنند

کامران پورمقدم مجری طرح زراعت چوب سازمان جنگل ها گفت: بنابر آمار سالانه ۱۲ تا ۱۳ میلیون متر مکعب چوب آلات نیاز داریم که ۳۰ درصداز محل چوب آلات زراعی بخشی از چوب آلات باغی و مابقی واردات تامین می شود.

وی با بیان اینکه کارخانجات ۴۰ تا ۵۰ درصدظرفیت اسمی فعالیت می کنند، افزود: در سال های اخیر ظرفیت صنایع چوب کمتر از ۴۰ درصد بوده است، براین اساس بخشی از تامین چوب از محل زراعت چوب خواهد بودچراکه طبق قانون طرح های بهره برداری از جنگل ها تعطیل و بهره برداری از جنگل های طبیعی ممنوع است. هرچند بخشی از قاچاقچیان قاچاق چوب را انجام می دهند، اما میزان در حدی نیست که جوابگوی نیاز داخل را دهد.

پورمقدم ادامه داد: در سال های اخیر شرایط خشکسالی به گونه ای بوده که منابع آبی دچار محدودیت شدند، از این رو برای طرح زراعت چوب برنامه ریزی کرده ایم که از آب های نامتعارف استفاده کنیم. حال امیدواریم در سطح ۳۰ هزارهکتار زراعت چوب اجرا شود.

مجری طرح زراعت چوب افزود: با توسعه زراعت چوب در سطح ۳۰۰ هزارهکتار، تمام نیاز چوبی کشور تامین می شود، براین اساس تامین نهال رایگان اصلاح شده یا تسهیلات و کمک های فنی و اعتباری صورت می گیرد.

وی با بیان اینکه سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزارمتر مکعب چوب خام وارد می کنیم، افزود: عمده واردات از کشورهای حاشیه دریای خزر و روسیه انجام می شود، این میزان نزدیک ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار هزینه ارزی دارد که با توسعه زراعت در سطح ۳۰۰ هزارهکتار، حداقل یک میلیارد دلار صرفه جویی ارزی خواهیم داشت.

پورمقدم با تاکید بر استمرار طرح مستمر زراعت چوب گفت: طرح کاشت یک میلیارد درخت در مباحث مربوط به زراعت چوب، مشارکت مردمی را افزایش داده است و در قالب تامین نیاز مواد اولیه چوبی باید استمرار یابد. گفتنی است در طرح یک میلیارد درخت برنامه ریزی کرده ایم که ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون اصله نهال زراعت چوب کاشته شود که در قالب این عملیات حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد کاشت نهال تحقق داشته است و این طرح منوط به یک میلیارد درخت نیست و استمرار دارد چراکه بخش های خصوصی از این طرح ها استقبال کردند.

در سنوات گذشته به‌خاطر امکان بهره‌برداری از جنگل‌های طبیعی و تامین چوب از رویشگاه‌های جنگلی کشور، کمتر مورد استقبال بخش خصوصی و صاحبان صنایع قرار می‌گرفت که با تصویب قانون ممنوعیت بهره‌برداری چوبی از جنگل‌ها، اکنون زراعت چوب یکی از اصلی‌ترین منابع تامین نیازهای چوبی کشور به شمار می رود، لذا پیش بینی می شود طی ۴ سال با اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت در قالب زراعت چوب، وابستگی به واردات کاهش یابد و استمرار این طرح منجر به بی نیازی از واردات خواهد شد.

توسعه زراعت چوب راه حلی برای بی نیازی از واردات

رضا احمدی مجری طرح کاشت یک میلیارد درخت گفت: در سال نخست طرح یک میلیارد درخت بیش از ۲۳۷ میلیون اصله تولید کردیم که با احتساب ۶۵ میلیون اصله نهال توسط معاونت باغبانی بیش از ۳۰۰ میلیون اصله نهال تولید شد.

به گفته وی، بنابر آمار تاکنون بیش از ۴۷۰ میلیون اصله نهال تولید شد که ۳۲۰ میلیون نهال کاشته شده چراکه برخی نهال ها در نهالستان باید ۲ تا ۳ ساله شوند تا امکان کاشت فراهم شود. همچنین در سال سوم تاکنون بیش از ۹۰ میلیون اصله نهال تولید کردیم و همچنان ادامه دارد چراکه فصل کاشت از شهریور آغاز می شود.

احمدی با بیان اینکه طرح زراعت چوب اقتصادی است، افزود: پیش بینی اولیه برآن بود که ۳۰ درصد طرح کاشت یک میلیارد درخت به زراعت چوب تخصیص یابد که با استقبال صاحبان صنایع چوب و دستگاه های مختلف پیش بینی برآن است که به ۵۰ درصد و حتی بیشتر برسد.

مجری طرح کاشت یک میلیارد درخت ادامه داد: کاشت، مراقبت و نگهداری برعهده صنایع و مردم است و اکنون درخواست متعددی برای افزایش سطوح داریم، اظهار نظر در خصوص بی نیازی از واردات بعداز گذشت ۴ سال با توسعه طرح زراعت چوب غیرمعقول است و از طرفی صنایع در حال توسعه هستند که با بی نیازی از واردات بعداز گذشت ۴ سال انتظار غیرمعقول است، اما در سال های آتی با توسعه زراعت چوب می توان به این نتیجه مهم رسید‌.

۳۰ درصد طرح کاشت یک میلیارد درخت به زراعت کربن اختصاص دارد

سیدهاشم موسوی نژاد رئیس مرکز جنگل های خارج از شمال با بیان اینکه توسعه پوشش گیاهی در کاهش بیلان منفی آب اثر گذار است،گفت: هرهکتار جنگل از ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ متر مکعب قابلیت ذخیره سازی آب دارد و از طرفی اقلیم را متعادل می کند که براین اساس تغییرات دما را نخواهیم داشت.

وی با بیان اینکه توسعه پوشش گیاهی اثرات تغییر اقلیم را کاهش می دهد، افزود: توسعه پوشش گیاهی به جذب کربن منتشر شده در جو کمک می‌کند و موثرترین برنامه در ترسیب کربن، زراعت چوب است و حذف کربن از اقلیم اثرات تغییر اقلیم را کاهش می دهد.

موسوی نژاد گفت: در آینده با طرح زراعت چوب امکان تامین نیاز کشور وجود دارد، اما در شرایط فعلی طرح کاشت یک میلیارد، ۳۰ درصد به زراعت کربن اختصاص دارد که با تکرار و توسعه طرح می توان امیدوار بود که بخشی از کسری نیاز کشور تامین شود.

زراعت چوب جزء طرح هایی است که همسو با قانون تنفس جنگل های شمال مطرح و در آن زمان در دستور کار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری قرارگرفت، این قانون از اواخر سال ۱۳۹۵ اجرا و سرانجام در سال ۱۳۹۸ با اتمام قراردادها تمامی شرکت های فعال بهره بردار، هرگونه بهره برداری تجاری و صنعتی از چوب جنگل های کشور ممنوع شد که حال با توسعه طرح زراعت چوب بدنبال تامین نیاز چوبی کشور هستیم.