
باشگاه خبرنگاران جوان - رامین مهمانپرست دیپلمات کشورمان درباره گفت و گو های ایران و تروئیکای اروپایی بیان کرد: در خصوص مذاکراتی که با کشورهای اروپایی پیرامون فعالیتهای هستهای کشورمان داریم، این موضوع از چند منظر قابل بررسی است. نکته اول این است که اروپاییها واقعاً تا چه اندازه میتوانند مستقل عمل کنند و چقدر تأثیرگذار هستند. اینکه این مذاکرات تا چه حد میتواند امیدبخش باشد و به نتیجهای مؤثر منتهی شود، جای تأمل دارد. ما در طول اجرای برجام، یک بار پس از آنکه آقای ترامپ در دوره اول ریاستجمهوری خود از برجام خارج شد، اروپاییها را در عمل آزمودیم. آنها در این آزمون عملکرد خوبی از خود نشان ندادند؛ هم ثابت کردند که توانایی مقابله با آمریکا را ندارند و هم در مواقعی به نظر میرسید که اراده آن را نیز ندارند.هرچند آنها تلاش میکردند راهکارهایی را برای تداوم فعالیتهای اقتصادی و مبادلات پولی با ایران پیشنهاد دهند، اما هیچیک از این تلاشها به نتیجه نرسید.
وی ادامه داد: در اینجا لازم است به نکتهای اشاره کنم. گمان میکنم در سال ۱۳۸۲ بود که جلسهای با مسئولان رسانههای آلمان داشتیم. طبق توافق، قرار بود مسئولان رسانههای دو کشور با نظارت وزرای خارجه، دیداری داشته باشند. در آن جلسه، نمایندگان رسانههای مختلف ایران با دیدگاههای گوناگون، همگی موضعی مشترک در دفاع از کشور و مقابله با استکبار و ظلمستیزی اتخاذ کردند. در مقابل، طرف آلمانی موضعی بسیار خنثی داشت. در میانه گفتگوها، یکی از مسئولان ارشد رسانههای آلمان برای رفع سوءتفاهم احتمالی، نکتهای را مطرح کرد. او اعلام کرد: «تمام اروپا در برابر آمریکا هیچ نیست، آلمان که جای خود را دارد.» این سخن بسیار مهم بود و باعث تعجب هیئت ایرانی شد که اروپاییها تا این حد خود را در برابر آمریکا ضعیف میدانند؛ آن هم آلمان که خود را به لحاظ اقتصادی توانمند و مدعی رهبری در اروپا میدانست. آنها چنین دیدگاهی دارند و در عمل نیز آن را ثابت کردهاند. چند روز پیش در اجلاس کاخ سفید مشاهده کردید که رؤسای کشورهای اروپایی عملاً احضار شدند. هرآنچه آقای ترامپ میخواست دیکته کرد و هیچیک از آنها، از جمله آقای زلنسکی، سخنی بر زبان نیاوردند و مواضع پیشین خود را تکرار نکردند. این نشان میدهد که آنها در خود توانایی مقابله را نمیبینند. بنابراین، ما باید انگیزه آنها را تحلیل کنیم. همانطور که پیشتر نیز عرض کردم، شناخت نیت طرف مقابل برای برنامهریزی متناسب، بسیار حائز اهمیت است. در وهله اول، موضوع «مکانیسم ماشه» یا «اسنپبک» مطرح است. شاید اگر در زمان مذاکرات برجام دقت بیشتری صورت میگرفت، چنین موضوعی هرگز در توافق گنجانده نمیشد. اکنون مشاهده میکنیم که از این مکانیسم به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر کشورمان سوءاستفاده میشود.
مهمانپرست افزود: حالا هرچقدر هم که ما بر غیرقانونی و غیراخلاقی بودن این اقدام تأکید کنیم، تأثیری نخواهد داشت. مگر آنها به اخلاق پایبند هستند؟ کدامیک از اقدامات آنها در عرصه بینالمللی قانونی یا بشردوستانه بوده است؟ وقایعی که امروز در غزه رخ میدهد و تمام جهان شاهد آن است، یک هولوکاست واقعی و نسلکشی تمامعیار است؛ اما همه سکوت کرده، از آن حمایت میکنند و به اسرائیل تجهیزات میدهند. پس نباید امیدوار باشیم که کشورهای غربی به اصول اخلاقی و قانونی پایبند باشند. آنها از هر ابزاری برای اعمال فشار بر کشور ما استفاده میکنند. بنابراین، پس از جنگ دوازدهروزه که در حین مذاکرات نشان دادند به هیچچیز اعتقاد ندارند، باید ببینیم در وضعیت کنونی، طرف مقابل چه هدفی را دنبال میکند و ما متناسب با آن، باید طراحی، خلاقیت و ابتکار عمل داشته باشیم. آنچه من استنباط میکنم این است که اگر آنها در آن تهاجم دوازدهروزه میتوانستند به اهداف اصلی خود (مانند هدف قرار دادن فرماندهان نظامی و دانشمندان هستهای یا سیستمهای پدافندی ما و کشاندن مردم به خیابانها در اعتراض به نظام) دست یابند، اکنون به این نتیجه رسیدهاند که محاسباتشان کاملاً اشتباه بوده است. این اشتباه ناشی از عدم شناخت صحیح آنها از مردم، فرهنگ، تاریخ و تمدن ماست. بنابراین، احتمال اینکه آنها به دنبال یک درگیری نظامی گسترده باشند، بسیار کم است؛ زیرا متوجه شدهاند که آسیب ناشی از آن برای خودشان بسیار شدید خواهد بود. این به آن معنا نیست که اگر فرصتی بیابند، از وارد کردن ضربات نقطهای خودداری کنند، اما از یک درگیری گسترده پرهیز میکنند، چرا که میدانند این امر نه به نفع آنهاست، نه به نفع کشورهای منطقه و نه منافع آمریکا و اروپا را تأمین میکند. البته ما از درگیری استقبال نمیکنیم، اما اگر قصد چنین کاری را داشته باشند، قطعاً توانایی تحمیل هزینهای سنگین به آنها را داریم.
سخنگوی پیشین وزارت خارجه خاطر نشان کرد: پس باید دید اکنون چه اقدامی در دستور کار آنهاست. به نظر میرسد سه موضوع را به عنوان راهبرد اصلی خود دنبال میکنند: ۱. برهم زدن امنیت روانی داخلی: آنها تلاش میکنند با ایجاد تهدید و بهکارگیری مزدوران برای انجام اقدامات تروریستی، خرابکاری و انفجار، در داخل کشور ناامنی ایجاد کنند. مقابله با این تهدید، وظیفه دستگاههای امنیتی ماست که باید با دقت بیشتری عمل کنند. ۲. ایجاد ناامنی در مرزها: آنها سعی میکنند با تحریک مسائل قومی و اقلیتی در مرزهای کشور، از جمله در کردستان، سیستان و بلوچستان و حتی از طریق کشورهای همسایه، ما را درگیر مرزهایمان کنند و موضوع اقلیتهای قومی و مذهبی را مطرح سازند.باید هوشمندانه عمل کنیم تا بدانیم چه اقداماتی را میخواهند در اطراف مرزهای ما انجام دهند. ۳. فشار اقتصادی: این مهمترین راهبرد آنهاست. آنها میخواهند شرایط اقتصادی کشور را بهشدت تحت فشار قرار دهند. یکی از راههای آن، بلاتکلیف نگه داشتن وضعیت بازار و اقتصاد است تا همه در حالت انتظار باقی بمانند؛ وضعیتی که میتواند برای اقتصاد بسیار زیانبار باشد.
وی ادامه داد: آنها حتی در طول این مذاکرات نیز میتوانند فشارهای مختلفی وارد کرده و شروط جدیدی را مطرح کنند. اما هدف بزرگتر، معطل نگه داشتن اقتصاد کشور و قرار دادن مردم در وضعیت بلاتکلیفی است؛ زیرا همچنان امیدوارند که با افزایش فشار، مردم را به حمایت از نیروهای دشمن وادار کنند. «مکانیسم ماشه» نیز با همین هدف دنبال میشود تا فشارهای اقتصادی را افزایش دهند. مشاهده میکنیم که آمریکا و برخی کشورهای اروپایی مانند انگلیس، مجدداً تحریم شرکتها و افراد ایرانی یا شرکتهای خارجی همکار با ایران را در دستور کار خود قرار دادهاند.