مهارت‌های ضروری برای والدین کلاس‌اولی‌ها
ورود کودک به مدرسه فقط آغاز یادگیری مستقیم نیست؛ شروع دنیایی تازه است که می‌تواند پر از هیجان و البته اضطراب باشد. بسیاری از والدین در این روز‌ها نگران‌اند.
باشگاه خبرنگاران جوان - ورود به مدرسه یکی از نقاط عطف زندگی هر کودک است؛ تجربه‌ای که می‌تواند سرشار از هیجان و فرصت‌های تازه باشد. اما در عین حال نگرانی‌ها و دل‌مشغولی‌هایی را هم برای کودک و والدین به همراه دارد. اینکه فرزندتان چطور با فضای جدید کنار بیاید، دوست پیدا کند یا با معلم ارتباط برقرار کند، پرسش‌هایی طبیعی‌اند که ذهن اغلب والدین را درگیر می‌کنند.
اما نکتهٔ مهم این است که بخش زیادی از موفقیت در این مسیر به آماده‌سازی پیش از شروع سال تحصیلی برمی‌گردد. اگر با چند اقدام ساده و هوشمندانه همراه فرزندتان شوید، می‌توانید اضطراب او را کاهش دهید و شوق یادگیری و کشف را در دلش پررنگ‌تر کنید.
در ادامه «زهرا شاه‌محمدی» مشاور و روان‌درمانگر کودک، نکاتی کاربردی و مؤثر را برایمان می‌گوید تا آغاز مدرسه برای فرزندان نه تنها آسان‌تر، بلکه به تجربه‌ای خوشایند و الهام‌بخش تبدیل شود.
۱. آماده‌سازی عاطفی کودک
شاه‌محمدی دربارهٔ آماده‌سازی کودک قبل از شروع مدرسه، اولین قدم را «آماده‌سازی عاطفی کودک» می‌داند و توصیه می‌کند «قبل از شروع مدرسه با کودک دربارهٔ فضای کلاس، معلم، دوستی‌ها و بازی‌ها حرف بزنید و او را با فضای مدرسه آشنا کنید. از خاطرات خوب دوران مدرسهٔ خودتان برایش بگویید تا فضای مثبتی در ذهن کودک شکل بگیرد. اما ایده‌آل‌سازی و اغراق دربارهٔ خوبی‌های مدرسه می‌تواند در آینده، شما و کودک را دچار مشکل کند. پس بهتر است از اغراق بپرهیزید.»
او برای کاهش اضطراب جدایی توضیه می‌دهد «می‌توان از قبل تمرین‌های کوتاه جدایی در خانه یا کنار اقوام نزدیک داشت تا کودک یاد بگیرد جدایی از والدین موقتی است و اعتماد کند که دوباره برمی‌گردند.»
۲. ایجاد روتین منظم
برای اینکه کودک روز اول مدرسه را با آرامش و انرژی مثبت شروع کند، تنظیم نظم روزانه از قبل، اهمیت زیادی دارد.
این مشاور و روان‌درمانگر کودک به والدین تأکید می‌کند «حداقل یک هفته قبل از شروع مدرسه، یک روال منظم برای خواب و بیداری، تغذیه و فعالیت‌های روزانه می‌تواند به کودک کمک کند تا برای فضای سال تحصیلی آماده شود. اهمیت صبحانهٔ منظم و همراه کردن آن با گزینه‌های مورد علاقهٔ کودک نیز از نکاتی هستند که نباید نادیده گرفته شوند.»
۳. تقویت فضای استقلال کودک
ایجاد حس استقلال و مسئولیت‌پذیری در کودک، یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای آماده شدن او برای مدرسه است.
شاه‌محمدی برای ایجاد این آمادگی توصیه می‌کند «به کودک فرصت بدهید تا کار‌های شخصی روزانه‌اش مثل پوشیدن لباس، آماده کردن کیف یا شستن دست‌ها را خودش انجام دهد. این کار نه تنها حس استقلال او را تقویت می‌کند، بلکه اعتماد به نفسش را بالا می‌برد. فضای انتخاب لوازم تحریر یا کیف مدرسه را برای او ایجاد کنید تا حس انتخاب در او تقویت شود و شوق استفاده از آنها را پیدا کند.»
۴. ارتباط با معلم و مدرسه
نقش والدین در تجربهٔ کودک بسیار کلیدی است و ارتباط درست آنها با معلم و محیط مدرسه می‌تواند حس امنیت و انگیزه را در او افزایش دهد.
این روان‌درمانگر کودک معتقد است «مشارکت فعال والدین در فعالیت‌های مدرسه و ارتباط با معلم‌ها می‌تواند به بهبود تجربهٔ کودک از مدرسه کمک کند. اگر کودک ویژگی رفتاری خاصی یا توانمندی ویژه‌ای دارد، حتماً به معلم اطلاع دهید. در حضور کودک از معلم با احترام یاد کنید تا او هم نسبت به معلم احساس امنیت پیدا کند.»
۵. حمایت عاطفی به خصوص در روز‌های اولیه
لحظهٔ خداحافظی در روز‌های اول مدرسه می‌تواند برای کودک استرس‌آور باشد. رفتار والدین نقش مهمی در آرامش کودک دارد.
شاه‌محمدی در این باره می‌گوید «خداحافظی طولانی ممکن است منجر به افزایش اضطراب در کودک شود. پس خداحافظی را کوتاه کنید. اگر کودک گریه کرد یا ترسید، احساساتش را انکار نکنید و او را تشویق به حرف زدن کنید. گوش دادن به نگرانی‌ها و احساساتی که او در حال تجربه‌شان است و پذیرش آنها بسیار مهم است.»
او یادآوری می‌کند «بهترین شیوه در این موارد، اطمینان دادن به کودک در درک و پذیرفتن احساس اوست. بعد از آن می‌توانید برای کمک به مدیریت اضطراب، با هم به دنبال راهکارهای کمکی بگردید. تشویق تجربیات مدرسه مثل پیدا کردن دوست و یادگیری بازی جدید نیز در بهبود فضای عاطفی او مؤثر است. به کودک اطمینان دهید که همیشه در کنار او هستید و او را حمایت می‌کنید.»
۶. مدیریت انتظارات تحصیلی
بعضی از والدین انتظار دارند کودک در همهٔ زمینه‌ها و درس‌ها سرآمد و عالی ظاهر شود. اما خصوصاً در سال اول، یادگیری و بهبود مهارت‌های اجتماعی و عاطفی و خو گرفتن به درس، مهم‌تر از نمره است. ممکن است بعضی از کودکان در ابتدا با مطالب درسی یا شیوهٔ آموزش آنها دچار مشکل باشند.
این مشاور کودک توضیح می‌دهد «می‌توان با صبوری و زمان دادن و در صورت نیاز کمک گرفتن از متخصص کودک از این چالش هم عبور کرد. تشویق تلاش کودک به جای تمرکز بر نتیجه و نمره، در طولانی‌مدت آثار مثبت بسیاری بر فضای تحصیلی و حتی شغلی آینده او دارد.»
۷. مشارکت والدین در روند یادگیری
همراهی والدین در روند یادگیری کودک نه تنها علاقه و انگیزهٔ او را افزایش می‌دهد، بلکه تجربهٔ آموزش را برایش جذاب و لذت‌بخش می‌کند.
شاه‌محمدی برای تقویت این تجربه می‌گوید «زمان‌هایی را برای مطالعهٔ مشترک با کودک در نظر بگیرید، با هم کتاب بخوانید و داستان بسازید. از بازی‌های سادهٔ آموزشی برای یادگیری بهتر کودک و شیرین کردن فضای آموزشی استفاده کنید.»
حرف آخر...
شروع مدرسه شاید در ظاهر برای کودک شما فقط چند قدم ساده از خانه تا کلاس باشد، اما در حقیقت آغاز سفری بزرگ در مسیر رشد، یادگیری و استقلال است.
همراهی و حمایت شما در این مسیر نقشی تعیین‌کننده دارد؛ اینکه با آرامش، صبوری و کمی برنامه‌ریزی، محیطی امن و دلگرم‌کننده برای او بسازید.
به خاطر داشته باشید که هدف اصلی در سال‌های نخست، ایجاد علاقه به یادگیری و تقویت اعتمادبه‌نفس است، نه فقط گرفتن نمره و امتیاز. اگر امروز با عشق و توجه کنار فرزندتان بایستید، فردا او با انگیزه و شجاعت بیشتری قدم در مسیر آینده خواهد گذاشت.
منبع: فارس
