یک پژوهشگر گفت: تکثیر عروسک‌هایی همچون لبوبو سبب می‌شود تا کودک دیگر هیچ شناختی از فرهنگ خودی نداشته باشد و تحت تأثیر آموزه‌های عروسک قرار بگیرد که با فرهنگ او همسو نیست.

باشگاه خبرنگاران جوان - پژمان دادخواه پژوهشگر فرهنگ و هنر با اشاره به کارکرد‌های فرهنگی و هویتی عروسک در جامعه گفت: عروسک می‌تواند بر شکل‌گیری شخصیت و هویت فرد تأثیرگذار باشد. عروسک و اسباب بازی مهم است، چون مخاطبش کودک و شخصیت کودک در حال شکل‌گیری است. عروسک و اسباب بازی وسیله‌ای جهت کسب تجربه و شناخت در کودکان است و کودک می‌تواند از این طریق با فرهنگ، رسوم و باور‌ها آشنا شود و به همین دلیل می‌توان گفت عروسک محصولی تک بعدی نیست و بخشی از آموزه‌ها و میراث بشری از طریق عروسک و اسباب‌بازی به نسل‌های بعدی منتقل و از این طریق حفظ می‌شود.

وی افزود: تکثیر عروسک‌هایی همچون لبوبو با چهره‌ای نامتعارف و غیرعادی در جامعه باعث انقطاع این حلقه انتقالی شده و در چنین شرایطی کودک دیگر هیچ شناختی از فرهنگ خودی نداشته و تحت تأثیر آموزه‌های عروسکی قرار می‌گیرد که با فرهنگ او همسو نیست. به همین دلیل است که خیلی افراد از قهرمان‌ها، روایت‌ها، آموزه‌ها و مفاخر سرزمین‌مان شناخت ابتدایی هم ندارند و توجه به این مسئله بسیار حیاتی است. متأسفانه امروز کاراکتر‌هایی همچون مرد عنکبوتی، باربی، باب اسفنجی بیشتر شناخته شده هستند.

نقش رسانه در ترویج محصولات فرهنگی مؤثر است

این پژوهشگر با اشاره به نقش رسانه در ترویج محصولات فرهنگی گفت: رسانه نقش مهمی در اسطوره‌سازی و ترویج این محصولات فرهنگی دارد. عروسک لبوبو هم از این قاعده مستثنی نیست و رسانه‌ها به ویژه فضای مجازی نقش مهمی در ترویج و استقبال از این عروسک داشته‌اند و با موج تبلیغات هدفمندی که در رسانه‌ها شکل گرفت، چنین محصولی به سرعت جای خود را در اکثر کشور‌ها پیدا کرده است. به تعبیر بودریار ما امروز در جهان رسانه‌ای شده قرار داریم که زندگی ما را به شدت تحت الشعاع قرار می‌دهد. بخش عمده موفقیت و فراگیری این محصولات فرهنگی رسانه است. در گذشته رسانه‌های سنتی این وظیفه را بر عهده داشتند و امروز فضای مجازی در این زمینه یکه‌تاز است.

وی با اشاره به نسبت اندیشه و محصولات فرهنگی گفت: تولیدات فرهنگی همراه با اندیشه هستند و عملاً این محصولات شیء صرف نیستند، بلکه حامل معنا و پیام بوده و قادر به تغییر فرهنگ‌ها هستند. از خلال این محصولات، فرهنگ خاصی غالب شده و فرهنگ‌های بومی از بین می‌رود. در چنین شرایطی با یک فرم متحدالشکل دیکته شده مواجه می‌شویم که در نهایت منجر به بحران هویت می‌شود.

پروژه‌های فرهنگی با هدف مشخص تولید می‌شوند

دادخواه گفت: قطعاً در عصر کنونی پروژه‌های فرهنگی فکر شده هستند و با هدف مشخص تولید شده‌اند. حال این هدف می‌تواند ترویج نوعی مصرف‌گرایی بی حد و حصر باشد و بحث کالاشدگی را در این میان داشته باشیم، از طرف دیگر شاهد تغییر در ذائقه و سلیقه مخاطب و متعاقباً تغییر سبک زندگی او هستیم. محصولات پیشین این مسئله و فرض را اثبات کرده‌اند که این محصولات در بلندمدت تأثیرات فرهنگی زیادی را به همراه داشته‌اند.

وی ادامه داد: کمیک بوک‌ها، ابرقهرمان‌ها، اسباب‌بازی‌ها، انیمیشن‌ها و عروسک‌ها که در اکثر کشور‌ها مورد استقبال قرار گرفته و اهداف مشخصی را محقق ساخته‌اند. نمونه خیلی معروف آن عروسک باربی بود که بر مسائل هویتی و فرهنگی تأثیر داشت. به نظر می‌رسد این عروسک هم از این قاعده مستثنی نیست و قطعاً تأثیرات فرهنگی و روان‌شناختی در بر دارد.

این مدرس دانشگاه با اشاره به اسطوره‌سازی و مصرف‌گرایی گفت: به باور رولان بارت، امروز هر چیزی می‌تواند به اسطوره یعنی حامل پیام تبدیل شود و خیلی از اشیا و کاراکتر‌ها امروزه کارکرد اسطوره‌ای دارند. همین اسطوره‌سازی‌های معاصر این توهم را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند که برای خاص بودن و ارتقای سطح فرهنگی باید به این محصولات و برند‌ها دست یافت و عدم دستیابی نوعی اضطراب وضیعت اجتماعی را برای فرد رقم می‌زند و فرد ممکن است احساس حقارت کند و فرد برای دستیابی به یک مقبولیت و شبیه جریان حاکم شدن، سعی در تهیه این محصولات دارد. شاید بتوان فراگیری عجیب و بیش از حد عروسک لبوبو را موید این گفتار دانست.

وی افزود: امروز مخاطب نیست که محصول را انتخاب می‌کند، بلکه مخاطب انتخاب می‌شود و سلیقه او کنترل شده و در واقع مسخ می‌شود. به تعبیر بارت یکی از فنون اسطوره‌سازی، شبیه‌سازی است. در چنین شرایطی اسطوره منکر دیگری بودن و غیریت او می‌شود. چون در چنین جامعه‌ای جریان حاکم قادر به تحمل دیگری و غیرخودی نیست و معیار سنجش دیگری چیزی است که گفتمان مسلط تعیین کرده است.

ضرورت نیازسنجی متناسب با دغدغه‌های روز

دادخواه با اشاره به رسیدن به محصول بومی در برابر تهدیدات فرهنگی گفت: مسئله مهم در این زمینه نیازسنجی متناسب با دغدغه‌های روز است و عملاً تولید یک محصول موفق می‌تواند پاسخ به یک پرسش و مسئله حیاتی باشد. مسئله مهم این است که به روایت‌ها ملی و بومی توجه نداریم و بومی‌گرایی مغفول واقع شده است. فرهنگ ما سرشار از شخصیت‌ها، آموزه‌ها، روایت‌ها و داستان‌هایی است که در دل خود ارزش‌های اخلاقی را به همراه دارند و استفاده از آنها در تولیدات فرهنگی به ویژه محصولاتی همچون عروسک و اسباب‌بازی که مخاطبش کودکان هستند، می‌تواند انسان‌ساز و تمدن‌ساز باشد.

وی ادامه داد: باید این موضوع را بپذیریم که پروژه‌های فرهنگی بلندمدت هستند و نباید از آنها نتیجه سریعی را انتظار داشت. بخش زیادی از این محصولات متکی بر اندیشه‌ها و ایده‌های متفکرانه نخبگان و اندیشمندان است و اثری که متکی بر اندیشه باشد، تأثیرات عمیق و سازنده‌ای را در پی دارد. به نظرم به کارگیری و جذب نخبگان علوم انسانی و هنر در این زمینه امری مهم و ضروری است و هم‌اندیشی آنها می‌تواند سبب‌ساز شکل‌گیری محصولات فرهنگی ماندگار و موفقی شود.

منبع: مهر

برچسب ها: عروسک ، فضای مجازی
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۳۵
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
مهدیس
۱۵:۱۱ ۰۹ آبان ۱۴۰۴
من ۱۲سالمه خیلی دوست داشتم که لبوبو بخرم همین که خریدم دو روز هِی نشستم گریه کردم که پشیمون شدم آنقدر زشت و بد بود که بدم میومد نگاهش کنم
مردمم بخدا دیوونن که می‌خرن چیه مگه خیلی عروسک خوشگل تر از این هست
بحث گرونی یا خارجی بودنش نیست ولی واقعا زشته
Iran (Islamic Republic of)
12
۱۴:۵۱ ۰۷ مهر ۱۴۰۴
ما دهه شصتی ها شخصیت های کارتونی هاچ زنبور عسل ، پسر شجاع ، فوتبالیستها، یوگی و دوستانش، مگ مگ، کارتن های در پیت و ترسناکی که برامون میزاشتن من هر وقت برنامه کودک شروع میشد پا میشدم می رفتم ..... چوبین مخصوصا چی بود اون خفاشه که انگار چادر سرش بود دماغش بیرون بود چوبین با لقد میرفت تو صورتش ... اخه این چه کارتن هایی بود ما باید میدیدیم ....حیف وقت
Iran (Islamic Republic of)
سعید
۱۱:۲۹ ۰۵ مهر ۱۴۰۴
اون زمانی که باید از آرش و بابک خرمدین و کوروش به بچه ها میگفتید رفتید از جومونگ و تسو و رییس موپالمو فیلم ساختید،حالا نگران فرهنگ ایران شدید؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۲۸ ۰۴ مهر ۱۴۰۴
اَللّٰهُمَّ عَجِّلْ لِوَلیِّکَ الْفَرَج اِلٰهیٖ آمّیٖن

اَللّٰهُمَّ عَجِّلْ لِوَلیِّکَ الْفَرَج اِلٰهیٖ آمّیٖن

اَللّٰهُمَّ عَجِّلْ لِوَلیِّکَ الْفَرَج اِلٰهیٖ آمّیٖن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۰۶ ۰۴ مهر ۱۴۰۴
کارشناسان فرهنگی بهتر است کمی هم به فکر القای فرهنگ بی حجابی و بی بند و باری در جامعه باشند رسانه های معاند از سال ۱۴۰۱ به بهانه آزادی فرهنگ اصیل ایرانی مورد هجمه قرار داده اند و اباحه‌گری و برهنگی را ترویج می‌دهند به نظر من حداقل در دانشگاه های کشور و حتی در مدارس تریبون های آزاد برای این امر گذاشته شود و روشنگری شود برای نسل جوان
Iran (Islamic Republic of)
الف.ی
۱۵:۰۸ ۰۳ مهر ۱۴۰۴
داخل لبوبوهایی که از 03/2025 به بعد تولید شدن بعضا تجهیزات مخابراتی خاص پیدا شده دوستانی که لبوبو میخرند حواسشون باشه مثل قضیه پیجرهای لبنان نشه-

خصوصا شبها از بچه ها دور کنید
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۱۲ ۰۱ مهر ۱۴۰۴
عروسک های بافتنی که خانم های شمالی می‌بافند خیلی خوشکل و هم بیضرر هست برای بچه ها و هم سالم هست و هم قیمتش مناسبه هم خانمش هست هم آقا وهم بچه هر سه مدلش را خیلی شیک بافته شده عروسک هاییکه خانم های شمالی می‌بافند برای امرار معاش شون هست از مسافران عزیز خواهشمندیم اگر بچه های کوچک دارند از خانم های شمالی بخرند من خودم یزدی هم برای نوه هایم خردید کردم خیلی هم دوست داشتند
Iran (Islamic Republic of)
?
۲۱:۳۴ ۳۱ شهريور ۱۴۰۴
?? به نظرم عروسک لبوبو واقعا خوب است چون ایران هیچ وقت چیزی نساخته است که بتواند با عروسک های خارجی وجنس خوبشان رقابت کند?⭐?
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۱۹ ۰۲ مهر ۱۴۰۴
به متن بالا نگاه کن
Iran (Islamic Republic of)
آریا
۲۰:۰۹ ۳۱ شهريور ۱۴۰۴
یه ترندی هست که بعد یه مدت از بین میره مثل کیمدی.
هردوشون مثل ریختن پول تو سطل آشغال میمونه.
یه عروسک بیریخت فیکش ۲ تومن قیمت داره.
ملت از یه طرف مینالن که گرونی کمرشونو شکسته از یه طرف پولشونو اینطوری حروم میکنن!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۴۰ ۰۲ مهر ۱۴۰۴
اونایی که این چیزا رو میخرن الکی میگن نداریم وگرنه خیلی ها تو نون شبشون موندن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۰۷ ۳۱ شهريور ۱۴۰۴
ما که بچه بودیم آنقدر تنوع عروسک و برنامه های عروسکی با کیفیت بسیار بالا زیاد بود که خیلی کم سراغ عروسکهای خارجی می رفتیم! از بس تو ذوق هنرمندان ایرانی زدند نتیجه اش شده شرایط حال حاضر!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۳۶ ۳۱ شهريور ۱۴۰۴
اتفاقا الان اینقدر عروسک های جدید آمده که عروسک های قدیمی را له کرد ?
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۳۷ ۳۱ شهريور ۱۴۰۴
خدا خیر تون بده بچه ها عروسک هر چیزی که براشون بخریم همون روز اول عزیز هست باهاش بازی میکنند دوباره اسباب جدیدی طلب میکنند زیاد نمی‌خواد همون خودتون را وهم مردم را تو هول ولا بندازید آلان بچه های این دوزمانه کارتون های جم کیس را نگاه میکنن مثلا سگهای نگهبان و ماشین های بلزی کلی هم آموزنده هست شما می‌یابید کلی فلسفه میبافید بهم ای عروس لبوبو غربی هست
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۵۸ ۳۱ شهريور ۱۴۰۴
نخیر نیست ، هتل ساختن تهدید فرهنگی است چون افراد مشهور که اسم ندارند و کارهای بزرگ میکنند و مردم بدبخت به نون شب محتاج هستن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۵۷ ۳۱ شهريور ۱۴۰۴
شماها سفره پهن هست خود می بینی نه ملت
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۵۵ ۳۱ شهريور ۱۴۰۴
آن وقت که عروسکهای باربی وارد ایران می شد تهاجم فرهنگی نبود؟آن زمان کانون فرهنگی کودکان و نوجوانان اقدام به تولید دارا و سارا کرد ولی باقیمت گران .چین تولید می کند با قیمت ارزان .وارد کننده وارد کشور می کند چون جدید است طالب دارد .شما هم یک تولید فرهنگی ارزان کنید تا جایگزین شود انشاالله.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۵۲ ۳۱ شهريور ۱۴۰۴
خب لطفا بگید اینارو کی وارد میکنه ؟اگه جرات دارید بگید ؟ من که از جلوی هر مغازه ای با بچه رد بشم نمیدونه که فرهنگ چیه بعنوان یک شی میخواد کنجکاوه گریه میکنه میخواد داشته باشه بازی کنه ،مثل شکر مثل سکه مثل حجاب پیگیرش باشید به مردم بگید نخر که فایده نداره
۱۲
آخرین اخبار