باشگاه خبرنگاران جوان _ فوک‌ خزری تنها پستاندار بزرگترین دریاچه جهان و یکی از معروف‌ترین موجودات دریای کاسپین است که مدت‌هاست حال خوشی ندارد. طی سال‌های اخیر مشاهده لاشه‌های این گونه متفاوت آبزی در سواحل جنوبی دریای کاسپین این نگرانی را در بین دوستداران محیط زیست به وجود آورده که خطر انقراض نسل فوک‌های خزری بیش از هر زمان دیگری این جاندار دریایی را تهدید می‌کند.

بر اساس اعلام اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، فوک خزری در فهرست جانوران آسیب‌پذیر قرار داشته و نیاز شدید به حفاظت دارد. اما این حفاظت فقط مختص ایران نیست و باید کشورهای روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و جمهوری آذربایجان نیز به عنوان همسایگان خزر در این زمینه مشارکت کنند.

در خزر، کوچک‌ترین گونه فوک‌های واقعی، یعنی فوک‌های بدون گوش است و فقط در این دریاچه یافت می‌شود امادر ماه های اخیر ۴۵ لاشه‌های ثبت شده از این گونه خاص آبزی در سواحل مازندران کشف شده است.

همچنین سازمان محیط زیست اعلام کرد از ابتدای فروردین تا اوایل مهرماه امسال، لاشه ۵۴ قلاده فوک خزری در نوار ساحلی شمال کشف شد که حدود ۷۰ درصد این تلفات در سواحل استان مازندران، ۲۳ تا ۲۴ درصد در گیلان و یک تا دو درصد در سواحل استان گلستان مشاهده شده است.
ویژگی مهم لاشه‌های مشاهده شده این است که تقریباً تمامی آن‌ها در شرایطی به سواحل ایران رسیده‌اند که دست کم یکی دو هفته از مرگشان گذشته بود، موضوعی که نشان می‌دهد مرگ این جانوران در آب‌های تحت حاکمیت ایران رخ نداده و احتمالاً در مناطق شمالی دریای خزر اتفاق افتاده است و سپس لاشه‌ها بر اثر جریان‌های آبی به سواحل ما منتقل شده‌اند.

مشاهدات نشان می‌دهد این جانوران در تورهای صیادی گرفتار نشده یا با قایق و اجسام سخت برخورد نکردند و نشانه‌ای از تلف شدن بر اثر دخالت انسانی دیده نمی‌شود و کاهش منابع غذایی، حضور گونه‌های مهاجم کیلکا کاهیان، آلودگی دریا، تغییرات دمایی و کاهش ورودی رودخانه ها، شرایط زیستگاه فوک خزری را به مرزهای ب نگران کننده‌ای رسانده است.

در خزر، کوچک‌ترین گونه فوک‌های واقعی، یعنی فوک‌های بدون گوش است و فقط در این دریاچه یافت می‌شود امادر ماه های اخیر ۴۴ لاشه‌های ثبت شده از این گونه خاص آبزی در سواحل مازندران کشف شده است.

این پستاندار دریای خزر در بیشتر نقاط دریا زندگی می‌کند و محل زیست آن بر حسب در دسترس بودن مواد. غذایی و به صورت فصلی متغیر است. در فصل تابستان و پاییز بیشتر فوک‌های خزر در آب‌های سرزمینی ایران به سر می‌برند.

در ایران و در سال‌های دهه ۶۰ شمسی تعدادی از ساکنان مازندران خاطراتی از دیدن فوک‌ها که به آن «سگ آبی» نیز می‌گویند در اسکله‌های خلوت مانند اسکله «نکا» به یاد دارند. فُک خزری از لحاظ ژنتیکی و حفظ تعادل در زنجیره غذایی دریای خزر بسیار با ارزش و مهم است.

این گونه آبزی به واسطه قرار گرفتن در راس هرم غذایی و پراکنش آن در کل زیستگاه، به عنوان گونه شاخص دریای خزر محسوب می‌شود. وجود فوک در دریای خزر که معیشت بسیاری از مردم وابسته به آن است، از نشانه‌های سلامت دریای خزر به حساب می‌آید.

علت یابی مرگ فوک خزری فرح آباد ساری

رییس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان ساری از دیده شدن لاشه یک فوک خزر در ساحل فرح آباد ساری خبر داد.

بهرام فغانی گفت: پس از شناسایی لاشه این فک خزری توسط مأموران اداره محیط‌زیست به‌صورت بهداشتی دفن شد.

وی ادامه داد: به دلیل فساد پیشرفته امکان کالبدگشایی و تعیین دقیق علت مرگ این جانور فراهم نبود.

تداوم پایش سواحل برای نجات فوک خزری

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل محیط زیست مازندران همچنین گفت: با کشف لاشه یک فوک خزری دیگر در سواحل فرح آباد، شمار موارد کشف‌شده این گونه جانوری امسال به ۴۵ قلاده در سواحل استان رسید.

روح‌الله اسماعیلی با بیان اینکه در ادامه پایش‌های مستمر نوار ساحلی استان، لاشه یک قلاده فوک خزری در سواحل مشاهده و مستندسازی شد، گفت: لاشه این فوک در وضعیت پیشرفته فساد قرار داشت و به همین دلیل، امکان کالبدگشایی و تعیین دقیق علت مرگ آن فراهم نبود.

او با اشاره به تداوم اجرای برنامه اقدام ملی حفاظت از فوک خزری، افزود: پایش سواحل استان با مشارکت مرکز امداد و نجات فوک خزری و همکاری اداره‌کل دامپزشکی مازندران ادامه دارد و در صورت فراهم بودن شرایط، نمونه‌برداری‌های تخصصی با هماهنگی نهادهای ذی‌ربط انجام خواهد شد.

اسماعیلی از جوامع محلی، صیادان و گردشگران خواست در صورت مشاهده فوک خزری یا لاشه‌های احتمالی، مراتب را از طریق سامانه ۱۵۴۰ یا ادارات محیط زیست شهرستان‌ها اطلاع دهند.

منبع ایرنا