باشگاه خبرنگاران جوان - محمد منان رئیسی عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در جریان جلسه علنی امروز (سه‌شنبه، ۱۳ آبان) ضمن طرح سوال خود از وزیر علوم، تحقیقات و فناوری مبنی بر اینکه چرا وزارت علوم که مرکز نخبگانی کشور است برنامه عملیاتی جدی برای کنشگری عملیاتی دانشگاه‌ها در حل مسائل کشور نداشته و دچار روزمرگی شده است، گفت: شما در سالن اجلاس سران آمده و تلویحا در کشور اسلامی مسائلی مطرح کردید که با علم دینی هیچ نسبتی نداشته و تلویحا به حجاب خدشه وارد می‌کنید. این علم جهتداری است که حضرت آقا می‌گوید؟ بنده ۱۵ سال عضو هیات علمی دانشگاه بودم. شما و وزرای قبل شما آیین‌نامه ارتقا را جوری تنظیم کردید به جای اینکه تمرکز اساتید به حل مسائل کشور باشد در اتاق را بسته و تند تند مقاله بدهند.

نماینده مردم قم، کهک و جعفرآباد در مجلس اظهار کرد: این باعث می‌شود دانشگاه بر روی حل مسائل کشور تمرکز نکند. شما برندگان نوبل علمی دنیا را ببینید. مثلا نوبل پزشکی امسال، دو نفر از سه نفری که جایزه را بردند در ۱۰ سال اخیر کمتر از ۳ مقاله دادند. خانم دکتر مریم میرزاخانی نابغه ایرانی بود، فاصله بین دفاع دکتری تا کسب استاد تمام در فاصله ۵ سال بود. خانم میرزاخانی با ۱۰ مقاله جایزه برد. شما و وزرای علوم قبلی کاری در کشور کردید که نخبگان که باید قوه محرکه کشور و تلاش آنان در کف جامعه در حل مسائل دیده شود؛ در اتاق‌های خود را بسته و تند تند مقاله چاپ کنند.

این نماینده مجلس تصریح کرد: من خجالت می‌کشم آمار مهاجرت نخبگان را در ۱۰ سال اخیر بگویم. بخشی از آن به خاطر آیین‌نامه ارتقای اشتباه شما است. استاد ما می‌گوید ۶ شرکت دانش بنیان زدم و دو شرکت زدم، اما به من ارتقا نمی‌دهند. می‌گویند مقاله ISI شما کم است.

وی ادامه داد: وزیر علوم مدعی است که از هر دو هیأت علمی، یک نفر قرارداد دارد؛ اما بررسی واقعی دانشگاه‌ها نشان می‌دهد در دانشگاهی با ۳۴۰ هیأت علمی و بودجه ۷۰۰ میلیارد تومان، تنها ۹ نفر قرارداد دارند. دانشگاه دیگر با بودجه مشابه تنها ۳۰ میلیارد تومان قرارداد دارد. این نشان می‌دهد گزارش وزیر دقیق نیست و نیازمند ارائه مستندات است.

نماینده مردم قم و کهک در مجلس گفت: همچنین، شما گفتید بودجه پارک‌های علم و فناوری ۱۲۰ همت هستند؛ اما باید مشخص شود چه میزان از این مبلغ به دانشگاه‌ها رسیده و چه مقدار تبدیل به فناوری و ثروت شده است. برای مقایسه، دانشگاه MIT بیش از ۳۰ هزار شرکت دارد که درآمد آنها ۲ هزار میلیارد دلار است و صرفاً از ثبت اختراع، سالانه یک میلیارد دلار درآمد داشته‌اند. در حالی که اساتید ما ضعیف نیستند، اما شما آنها را صرفاً سرگرم چاپ مقاله کرده‌اید.

این نماینده مردم در مجلس دوازدهم ادامه داد: افتخار شما این است که در ۲۰ سال، حجم مقالات ۹ برابر شده است؛ اما آیا صادرات، تولید ناخالص ملی یا حل مسائل اقتصادی کشور نیز ۹ برابر شده است؟ خیر. این نشان می‌دهد مقالات به هدف واقعی خود نرسیده‌اند و کمیت‌گرایی جای کیفیت‌گرایی را گرفته است. سهم درآمد دانشگاه‌ها از ارتباط با صنعت تنها ۴ درصد است، در حالی که دانشگاه MIT در یک سال، به اندازه یک میلیارد دلار درآمد تنها از ثبت پتنت داشته است.

وی افزود: از حدود ۷۵۰ هزار مقاله منتشر شده در ۱۰ سال اخیر، کمتر از ۲ درصد به ثبت اختراع استناد شده است؛ بیش از ۹۸ درصد مقالات اثرگذاری واقعی بر زنجیره علم و فناوری و خلق ثروت نداشته‌اند. حقوق اساتید از بیت‌المال پرداخت می‌شود، اما مدیریت صحیح منابع و هدف‌گذاری درستی انجام نشده است.

این نماینده مردم در مجلس دوازدهم گفت: در سال ۲۰۲۱، بزرگ‌ترین دانشگاه کشور در تهران، از ۱۰۰ هیأت علمی، پژوهشگران برتر انتخاب شدند که نیمی از آنها رشته فنی مهندسی بودند، اما از این افراد بسیاری هیچ ثبت اختراع یا فعالیت در شرکت دانش‌بنیان نداشتند. این نشان می‌دهد معیار ارتقاء صرفاً انتشار مقاله شده و مسیر پژوهشگر به مأموریت‌گرایی و حل مسائل کشور هدایت نشده است.

رئیسی بیان کرد: مطابق ماده ۹۷ قانون برنامه هفتم، آیین‌نامه ارتقاء باید اصلاح و بر اساس مأموریت‌گرایی، برنامه‌محوری و مسئله‌محوری باشد، اما در دانشگاه‌هایی مثل شریف، شهرکرد و یزد و سایر دانشگاه‌ها چنین رویکردی وجود ندارد.

این نماینده مردم در مجلس دوازدهم در پایان، کلیپی از بیانات رهبر انقلاب پخش کرد که نشان می‌دهد برخی دانشگاه‌ها مقالاتی منتشر می‌کنند که خلأ‌های کشور را حل نمی‌کند و دیگران از آنها استفاده می‌کنند. مقالات باید بر اساس نیاز واقعی کشور تولید شوند و اثرگذاری عملی داشته باشند.