باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - معاون توسعه و پیش‌بینی ­سازمان هواشناسی لرستان گفت: وضعیت بارش تا پایان مهر و اوایل آبان نسبت به معمول «به‌طور چشمگیر کمتر» بوده است.

وی افزود: الگو‌ها نشان می‌دهند که بارش‌ها تا «۶۰ تا ۷۰ ٪» زیر نرمال قرار می‌گیرند.

همچنین هنوز سامانه بارشی مؤثری وارد استان نشده و شروع بارش‌ها با تأخیر است.

از نگاه بلندمدت، استان در وضعیت خشکسالی قرار دارد. حدود ۴۸ ٪ از مساحت لرستان دچار «خشکسالی بسیار شدید» شده است و فقط حدود ۱ ٪ از مساحت استان وضعیت نرمال داشته است.

از نظر کمی، متوسط بارش سال گذشته تا خردادماه نسبت به بلندمدت، حدود ۳۸ ٪ کاهش داشته است.  

کاهش بارش پاییزه برای لرستان بسیار نگران‌کننده است، چون این فصل معمولاً آغاز تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و پر شدن مخازن سطحی به‌شمار می‌رود.

شروع دیرتر بارش به معنای کاهش نفوذ آب به خاک، کمتر شدن رواناب به رودخانه‌ها و کاهش تغذیه آبخوان‌ها خواهد بود.

ترکیب کاهش بارش با افزایش دما و تبخیر بیشتر، شرایط را تشدید می‌کند و دما در استان نسبت به میانگین بلندمدت افزایش یافته است.  

اگر بارش‌ها در ادامه فصل نیز بهبود نیابد یا حتی در حد نرمال نباشند، کسری منابع آبی ممکن است وارد فاز بحرانی شود.

کاهش بارش در لرستان و تشنه‌تر شدن سفره‌های های زیرزمینی آب

سفره‌های زیرزمینی با افت سطح مواجه‌اند. رودخانه‌ها و کانال‌های آبی استان از جمله منابع حیاتی کشاورزی، دچار کاهش رواناب شده‌اند.

 از مهر ۱۴۰۳ تا خرداد ۱۴۰۴، میزان بارش در استان نسبت به سال قبل ۴۱ ٪ و نسبت به بلندمدت ۳۸ ٪ کاهش داشته است.

به‌دلیل این وضعیت کشاورزی پاییزه (کشت‌هایی که بر بارش پاییزه تکیه دارند) تحت فشار قرار دارد.

مخازن آب خالی‌تر از همیشه

ذخایر سطحی آب (سدها، مخازن، رودخانه‌ها) کمتر از حد انتظار پر شده‌اند. استفاده از آب‌های زیرزمینی برای تأمین نیاز‌ها افزایش یافته که می‌تواند به افت بیشتر سفره‌ها، نشست زمین و سایر اثرات منفی منجر شود.

اکوسیستم منطقه (جنگل‌های زاگرس، پوشش گیاهی، خاک) نیز تحت تأثیر قرار گرفته است: خشکی خاک، کاهش رطوبت، افزایش احتمال آتش‌سوزی یا تخریب پوشش گیاهی از جمله اثرات هستند.

مسئولان استان تأکید کرده‌اند که حتی «بارش‌های نرمال» نیز نمی‌توانند کسری چند ساله منابع آب را جبران کنند.

لزوم کنترل مصرف آب، اجرای طرح‌های بهینه‌سازی آبیاری، تأکید بر کشاورزی حفاظتی، استفاده از گونه‌های مقاوم به خشکی، و مدیریت دقیق مخازن در وضعیت پیش‌رو مطرح شده است.

طبق مدل‌های فصلی، امکان دارد که برای اواخر آذر و ماه‌های دی و بهمن نسبتاً بارش‌ها بهبود یابند، ولی این بهبود ممکن است «نسبی» باشد و به‌معنای بازگشت به وضعیت پرآبی نیست.  

با توجه به کاهش فعلی بارش‌ها، پیشنهاد می‌شود. اقدام فوری برای صرفه‌جویی در مصرف آب به ویژه در بخش کشاورزی که سهم عمده مصرف را دارد.

اولویت دادن به آبیاری نوین و بهینه، تبدیل به کشاورزی کم‌آب، و انتخاب کشت‌هایی که نیاز کمتر به آب دارند.

حفاظت و بازسازی پوشش گیاهی (جنگل‌ها، مراتع) که می‌تواند رطوبت خاک را افزایش و تبخیر را کاهش دهد.

اصلاح الگوی بهره‌برداری از منابع زیرزمینی و سطحی، نظارت بیشتر بر چاه‌ها، جلوگیری از برداشت بی‌رویه شود.

برنامه‌ریزی از هم‌اکنون برای مواجهه با احتمال خشکسالی در سال‌های آینده، چون کاهش بارش ممکن است روندی بلندمدت باشد و تکرار شود.

در نتیجه، استان لرستان در پاییز جاری با کاهش قابل توجه بارش مواجه است که منابع آب را تحت فشار قرار داده است. برای جلوگیری از بحران جدی‌تر، نیاز به مدیریت فعال، هوشمند و پیش‌دستانه در حوزه آب وجود دارد.