باشگاه خبرنگاران جوان - جلسه هفتگی درس اخلاق آیت‌الله جوادی آملی، امروز در مسجد اعظم قم و با حضور جمعی از اقشار مختلف مردم برگزار شد. 

وی در ادامه شرح نهج‌البلاغه و در تفسیر کلمات قصار امیرالمؤمنین (ع) (۱۸۶ تا ۱۸۹) به تبیین آموزه‌های توحیدی، معادی و تربیتی این کلمات نورانی پرداخت.
 
آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: سخنان کوتاه امیرالمؤمنین (ع) گاهی مستقل بیان شده و گاهی هم به عنوان نامه و خطبه آمده است، این کلمات کوتاه و تک نگاره‌ها هم، یا ناظر به تفسیر آیات قرآن است یا در امتداد بیانات نورانی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) قرار دارد و هر یک، دریچه‌ای تازه از حکمت الهی می‌گشاید.
 
وی با اشاره به اینکه خداوند آیات خود را هم در عالم تکوین و هم در عالم تشریع به انسان نشان می‌دهد، آیه شریفه ﴿سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ﴾ را یادآور شد و تأکید کرد: آیات الهی در همه مراتب هستی، انسان را به حقیقت رهنمون می‌سازد.
 
این مرجع تقلید در توضیح رابطه خواب و مرگ، با استناد به آیه ﴿اللَّهُ یَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِینَ مَوْتِهَا وَالَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنَامِهَا﴾ بیان کرد: خواب، مرتبه‌ای از «مرگ موقت» است و انسان هر شب حقیقت مرگ را به‌گونه‌ای شهود می‌کند؛ از این‌رو معاد و بازگشت به‌سوی خدا امری دور از فهم انسانی نیست.

وی با اشاره به مفهوم «پشیمانی» در قیامت، آیه ﴿وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَىٰ یَدَیْهِ﴾ را تبیین کرد و گفت: همان‌گونه که انسانِ پشیمان در دنیا انگشت خود را به دندان می‌گزد، ظالمِ آغازگرِ ستم نیز در قیامت هر دو دست خود را از شدت حسرت خواهد گزید؛ و این همان حقیقتی است که امیرالمؤمنین (علیه السلام) در کلام قصار ۱۸۶ به آن اشاره فرمودند: «لِلظَّالِمِ الْبَادِئِ غَدًا بِکَفِّهِ عَضَّةٌ» [آغاز کننده ظلم و ستم، در قیامت انگشت به دندان مى گزد].

آیت‌الله جوادی آملی در ادامه به کلمه قصار ۱۸۷ «الرَّحِیلُ وَشِیکٌ» [کوچ کردن از دنیا نزدیک است]، اشاره و عنوان کرد: رحلت انسان از دنیا نابودی نیست، بلکه انتقال از نشئه‌ای به نشئه دیگر است؛ چنان‌که در برزخ بیداری ضعیف‌تر و در قیامت بیداری محض خواهد بود.
 
استاد سطوح عالی حوزه تأکید کرد: آیات مرتبط با «یوم» و «یومئذ» در قرآن کریم، جز موارد معدود، همگی درباره قیامت است.

وی در بخش دیگری از بیانات خود با بیان اینکه هر کس در برابر حق بایستد به هلاکت دچار می‌شود، اظهار کرد: امیرالمومنین در کلام دیگری می‌فرماید «مَنْ أَبْدَى صَفْحَتَهُ لِلْحَقِّ، هَلَکَ» [هر که در برابر حق بایستد هلاک شود]؛ زیرا حق، شکست‌بردار نیست و هر مخالفتی با آن جز حسرت و سقوط به دنبال ندارد، هر کس در برابر دین، در برابر حق، چهره نشان دهد به هلاکت گرفتار می‌شود.

استاد سطوح عالی حوزه سپس به نقش صبر و دعا در رسیدن به مقصد الهی اشاره و تأکید کرد: طبق فرموده امیرالمؤمنین (ع) در کلمه ۱۸۹ نهج البلاغه «مَنْ لَمْ یُنْجِهِ الصَّبْرُ، أَهْلَکَهُ الْجَزَعُ» اگر صبر انسان را نجات ندهد، جزع و بی‌تابی هرگز مشکلش را حل نمی‌کند. هم صبر لازم است و هم تضرع و گریه که در روایات از آن با عنوان «سِلاحه الْبُکاء» یاد شده، و این گریه و ناله از سر اخلاص از ابزار‌های حقیقی انسان در مبارزه با دشمن درونی و بیرونی هستند. 

وی با اشاره به اینکه انسان برای رسیدن به مقصد الهی دو ابزار اساسی در اختیار دارد، افزود: راه تحقق وظیفه دو چیز است: صبر و دعا. این‌گونه نیست که اگر کسی صبر پیشه کرد، از مقصد بازبماند یا مسیر را اشتباه رفته باشد؛ خیر، صبر خود یکی از راه‌های قطعی رسیدن است؛ هر امری زمان و اقتضای خود را دارد و تحقق آن به اندازه و تقدیری است که خداوند برایش قرار داده است. انسان همواره مصلحت واقعی خود را نمی‌شناسد؛ گاهی مصلحت او در آن است که حادثه‌ای زودتر به او نرسد و با تأخیر به او برسد؛ صبر راهی است که انسان را قطعاً به مقصد می‌رساند. اگر صبر ما را به مقصد نمی‌رساند، هرگز چنین فرمانی صادر نمی‌شد.

وی اظهار کرد: گریه از سر اخلاص و تضرع، قلب انسان را رقیق می‌کند و به او قدرت مقابله با دشمنان درونی می‌بخشد؛ ما در نبرد با شیطان، نفس امّاره سلاحی جز بکاء و تضرّع نداریم؛ زیرا او از هر جهت مجهز است، اما انسان تنها با سلاح گریه و ناله صادقانه می‌تواند بر دشمن درونی پیروز شود «گر شود دشمن درونی نیست / باکی از دشمن برونی نیست»

آیت الله جوادی آملی در بخش پایانی جلسه، با اشاره به دعای امام سجاد (ع) و دیگر ادعیه نورانی اهل‌بیت (ع) بیان کرد: عزت حقیقی تنها نزد خداوند است و هر کس خود را در پیشگاه الهی «هیچ» ببیند، خداوند همه چیز را به او عطا خواهد کرد؛ چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعًا﴾.

منبع:خبر حوزه