باشگاه خبرنگاران جوان؛ نرگس امام جمعه - علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش در آیین بیست و ششمین جشنواره ملی تجلیل از پژوهشگران، فناوران و آثار پژوهشی برگزیده کشور گفت: این جشنواره فرصتی است برای مرور عملکرد پژوهشی وزارت آموزش‌وپرورش و ترسیم افق‌ها و رویکردهای آینده این حوزه.

وزیر آموزش و پرورش با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و دانشمندان شهید، هفته پژوهش را به جامعه علمی و پژوهشی کشور تبریک گفت و از تلاش مدیران و فعالان این حوزه در نظام تعلیم و تربیت تقدیر کرد.

کاظمی با تقدیر از پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش و سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی اظهار داشت: با وجود کمبود نیرو و برخی محدودیت‌ها، فعالیت‌ها و دستاوردهای ارزشمندی در پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش رقم خورده که این مجموعه را به یکی از بخش‌های موفق وزارت آموزش‌وپرورش تبدیل کرده است.

وی با اشاره به اقدامات انجام‌شده در پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی و نقش مدیران کل استان‌ها در راهبری فعالیت‌های پژوهشی افزود: ارزیابی‌ها نشان می‌دهد عملکرد حوزه پژوهش وزارت آموزش‌وپرورش مثبت و رو به رشد بوده و وجود نقشه راه، هدف‌گذاری مناسب و برنامه‌ریزی دقیق، زمینه توسعه رویکردهای پژوهشی و بهره‌گیری بهتر از ظرفیت‌های درون‌سازمانی و برون‌سازمانی را فراهم کرده است.

کاظمی با اشاره به آمار فعالیت‌های پژوهشی گفت: در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تعداد تولیدات و فعالیت‌های پژوهشی در محدوده ۷ تا ۸ هزار مورد ثابت مانده بود، اما امروز شاهد شکل‌گیری جریان‌های جدید و تحولات مثبت در این حوزه هستیم که آینده‌ای امیدوارکننده را نوید می‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه اهمیت پژوهش از بدیهیات جوامع پیشرفته است، تصریح کرد: کشورهایی که در صنعت، فناوری و آموزش به پیشرفت رسیده‌اند، بیشترین سرمایه‌گذاری را در حوزه پژوهش انجام داده‌اند و سرانه هزینه‌کرد پژوهشی در این کشورها بسیار بالاست.

وزیر آموزش‌وپرورش با اشاره به آموزه‌های دینی افزود: قرآن کریم بر تفکر، تعقل و پرسشگری تأکید دارد و پژوهش از یک پرسش آغاز می‌شود؛ حل مسائل آموزش‌وپرورش نیز بدون پژوهش امکان‌پذیر نیست.

کاظمی آموزش‌وپرورش را زیرساخت اصلی توسعه کشور دانست و گفت: پژوهش باید در سه مسیر اصلی دنبال شود که نخستین آن، سیاست‌گذاری مبتنی بر پژوهش است. حداقل انتظار این است که پیش از هر تصمیم کلان، مطالعات و بررسی‌های علمی انجام شود تا از تکرار خطاهای گذشته جلوگیری شود.

وی با اشاره به پژوهش‌های انجام‌شده در زمینه سند تحول بنیادین و ساختار نظام تعلیم و تربیت اظهار داشت: پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش در حوزه‌های کلان، از جمله کاهش تنوع مدارس، مطالعات مهمی انجام داده و قطعاً باید به سمت کاهش تنوع مدارس حرکت کنیم.

وزیر آموزش‌وپرورش گفت: با وجود پیش‌بینی زیرنظام پژوهش و ارزشیابی در سند تحول بنیادین، همچنان فاصله معناداری میان وضع موجود و وضع مطلوب وجود دارد و این فاصله تنها با تقویت جایگاه پژوهش در تصمیم‌سازی‌های آموزشی قابل جبران است.

وزیر آموزش و پرورش با انتقاد از انتشار پژوهش‌های قدیمی بدون ذکر زمان و جامعه آماری گفت: انتشار چنین پژوهش‌هایی در فضای عمومی زمینه سوءاستفاده فراهم می‌کند و آمار‌هایی مانند ترک تحصیل، واقعی نیست.

کاظمی افزود: در چند روز گذشته پژوهشی مربوط به سال ۱۴۰۰، سنجش ملی کیفیت تحصیلی پساکرونا، ناگهان منتشر شد. خود پژوهش ارزشمند است، اما انتشار بدون دقت لازم می‌تواند سوءبرداشت ایجاد کند. پیش‌تر نیز پژوهشی از سال‌های ۱۳۹۰–۱۳۹۱ درباره آسیب‌های اجتماعی تهران بدون اشاره به زمان و مکان منتشر شد و مردم آن را به وضعیت فعلی تعمیم دادند.

وزیر آموزش و پرورش با اشاره به بازماندگان از تحصیل گفت: آمار ترک تحصیل ارائه‌شده واقعی نیست. هزاران دانش‌آموز مهاجرت کرده، در مدارس دینی تحصیل می‌کنند یا به دلیل معلولیت در مدارس عادی حضور ندارند، اما به‌عنوان بازمانده از تحصیل معرفی می‌شوند؛ بنابراین تحلیل دقیق و علمی لازم است تا سوءاستفاده نشود.

وی تأکید کرد: پژوهش باید دقیق و علمی باشد و وزارتخانه برای حل مسائل کلان آموزش و پرورش از ظرفیت دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بهره می‌گیرد. توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس و بین معلمان و دانش‌آموزان، مأموریت مهم ماست. پژوهش باید به جریان عمومی تبدیل شود تا نسل آینده روحیه پرسشگری و پژوهشگری داشته باشد.

کاظمی با اشاره به مشارکت در فعالیت‌های پژوهشی گفت: با اینکه تعداد شرکت‌کنندگان از ۸ هزار به ۸۰ هزار نفر رسیده، هنوز فاصله زیادی داریم. حداقل باید ۳۰ درصد معلمان و ۳۰ تا ۵۰ درصد دانش‌آموزان در این فرآیند مشارکت کنند. برای این هدف، ساختار‌های پژوهشی در استان‌ها و مناطق فعال شود و میدان‌های متنوع فعالیت پژوهشی برای دانش‌آموزان فراهم گردد. زیرساخت‌های نرم‌افزاری و مجازی و پژوهش‌سرا‌ها تقویت شوند تا دانش‌آموزان به بزرگ‌ترین کتابخانه‌های دنیا دسترسی داشته باشند.

وزیر آموزش و پرورش گفت: سیاست‌گذاری مشخص برای توسعه فرهنگ پژوهش ضروری است. شورا‌های تحقیقات وزارتخانه باید فعال و جلسات منظم داشته باشند و پژوهشگران از طریق جشنواره‌ها و فعالیت‌های انگیزشی معرفی شوند. اقدامات مانند جشنواره جوان خوارزمی و تجربیات آموزشی طراحی‌شده، بسیار ارزشمند هستند و باید از تمام ظرفیت‌ها برای چشم‌انداز بلندمدت استفاده کنیم.