باشگاه خبرنگاران جوان  _ تاریخ سیستان  مملو از خلاقیت‌ها و  نوآوری‌ها  در استفاده از طبیعت برای رفاه و سازگاری با محیط است.

نیزار‌ها یکی از نعمت‌های خدادادی بود که در اختیار  مردمان این خطه در زمان‌تر سالی و وجود منابع آبی قرار داشت، مردمان این خطه از ساقه خشک نی‌ها  پرده خولکی می‌بافتند.

خولک بافی ریشه عمیقی در تاریخ و فرهنگ مردم منطقه دارد. تاریخ نگاران می‌گویند خولک بافی  قدمتی به اندازه شهر سوخته دارد.

اما وجود سه دهه خشکسالی و عواملی همچون تغییرات اقلیمی، خشک‌سالی‌های مداوم تغییر ذائقه ها، همچنین تغییر معماری و سبک زندگی روستاییان  باعث کاهش قابل توجه تولید و تقاضای پرده خولکی  در منطقه شده است.

با این حال  هنر دست مردمان این خطه در کشور‌های عربی که هوای آنها گرم است طرفداران زیادی دارد و بسیاری از پرده‌های تولید شده در این منطقه به طور قانونی یا قاچاق پس از رسیدن به مرز‌های آبی به کشور‌های عربی صادر می‌شوند.

حمید صیادی یکی از ساکنان شهر علی اکبر (ع) می گوید: دریاچه هامون  در زمان پر آبی تنها محلی برای صیادی نبود بلکه محلی برای رویش نیزارهایی بود که هم خوراک ماهیان دریاچه  و هم  خوراک دام های روستاییان را تامین می کرد.

وی افزود: برداشت از نیزارهای دریاچه هامون توسط روستاهای دور نزدیک این دریاچه صورت می گرفت و برخی ها مسافت بسیار طولانی را برای برداشت نی های رایگان از دریاچه هامون طی می کردند.

وی تصریح کرد: خولک که ساقه خشک شده نی است مصارف گوناگونی در منطقه داشت به عنوان پرده در  درب ورودی  خانه ها استفاده می شد از آنجاییکه این پرده خارج از محیط خانه بود مانع از ورود حیوانات، حشرات، گرد و غبار ... به داخل خانه می شد و در تابستانها حریم خانه را نگاه بیگانگان حفظ می نمود.

محمود ریسباف یکی دیگر از شهروندان شهر علی اکبر (ع) گفت: محل توزیع و فروش پرده بافته شده شهر زابل بود  و مردم دیگر روستاها و مناطق سیستان با مراجعه به بازار این شهر برای خرید اقدام می کردند.

وی افزود: در حال حاضر بدلیل تغییر بافت خانه های روستایی و توفان های شدید  استفاده از پرده خولکی در روستاها و شهر های منطقه سیستان کاهش پیدا کرده است.

ریسباف تصریح کرد:حال که خشکسالی منطقه را فرا گرفته اندک تولید کننده گان پرده خولکی، مواد اولیه  مورد نیازشان را از شمال کشور وارد می کنند.

واردات نی فرصتی برای احیای خولک بافی 

مهدی پودینه، مدیر میراث فرهنگی و گردشگری هیرمند،  اظهار داشت: خولک بافی یکی از صنایع دستی تولید شده در سیستان است که سابقه بسیار طولانی در این منطقه دارد و در گذشته های خیلی دور  نیزارهای تالاب هامون نیاز خولک بافتن را تامین می کرد.

وی افزود: نی برداشت شده تا زمانیکه سبز بود به عنوان علوفه برای دام استفاده می شد و در زمانیکه خشک می شد به وسیله نخ در کنار هم قرار می گرفت تا تبدیل به پرده شود.

پودینه تصریح کرد: پرده تولید شده برای درب خانه ها استفاده می شد و همچنین به عنوانی دیواری جدا کننده برای محافظت در برابر ورود حیوانات به حریم چادر عشایر هم استفاده می شد.

این مسئول گفت: اکنون که دریاچه هامون  خشک شده نیزارها نیز نابود شده و  نی مورداستفاده در خولک بافی باید از دیگر نقاط تامین شود.

مدیر میراث فرهنگی و گردشگری هیرمند، گفت: از آنجاییکه سیستان هم مرز با کشور افغانستان است می توان نی مورد  نیاز را از این کشور وارد کرد تا هزینه کمتری بر دوش تولید کننده گان پرده بر جای بگذارد.

پودینه افزود:   هزینه‌های بالای حمل‌ونقل، فشار اقتصادی زیادی بر تولیدکنندگان وارد می کند و موجب افزایش قیمت تمام‌شده محصولات صنایع‌دستی شده است.

وی با اشاره به اینکه، امیدواریم بتوانیم با واردات نی شاهد بازگشت و توسعه  خولک بافی به عرصه هنر و صنایع، دستی باشیم، بیان کرد: نباید فراموش کنیم که صنایع دستی بویژه خولک بافی می تواند  به عنوان یک راهکار مؤثر برای مقابله با چالش‌های ناشی از خشکسالی و کمبود منابع آبی عمل کند و به رونق این هنر و صنعت کمک نماید.

مدیر میراث فرهنگی شهرستان هیرمند افزود: اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان هیرمند در تلاش است با همکاری دستگاه‌های مرتبط، زمینه لازم برای تأمین پایدار مواد اولیه و حمایت از هنرمندان صنایع‌دستی فراهم شود و ظرفیت‌های فرهنگی و اقتصادی روستاهای بخش قرقری، به ویژه روستای ملاعلی، احیا شود. 

 در صورت واردات نی می توان علاوه بر  احیای این  سنت کهن  زمینه را برای اشتغال جوانان فراهم و به حفظ فرهنگ محلی کمک کرد.