تقویم روز؛
از تصویب قانون سربازگیری تا تصویب انقراض حکومت قاجاریه
واگذاری امتیاز کشتیرانی در کارون به انگلیسی‌ها، تصویب قانون سربازگیری در مجلس شورای ملی، تصویب انقراض حکومت قاجاریه توسط مجلس، تاجگذاری "محمدعلی شاه قاجار"، تولد "تئودور داسْتایوسْکی" شاعرروسی و ... از مهمترین رخدادهای تاریخ امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 3شنبه 9 آبان 1391 خورشیدی برابر با 14 ذی الحجه 1433 هجری و 30 اكتبر 2012 میلادی
است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
واگذاری امتیاز کشتیرانی در کارون به انگلیسی‌ها در زمان ناصرالدین شاه قاجار(1267ش)
یکی از امتیازاتی که در زمان ناصرالدین شاه قاجار به انگلیسی‌ها واگذار شد، آزادی کشتیرانی در رودخانه کارون در استان خوزستان بود. چرا که سیاستمداران این کشور از سال‌ها قبل به اهمیت رود کارون از جهات تجاری و اقتصادی و سیاسی پی برده بودند و امتیازی در این مورد می‌خواستند.
این مجوّز که انگلیسی‌ها، نیم قرن برای به دست آوردن آن تلاش کردند، علاوه بر توسعه نفوذ سیاسی و نظارت بر نواحی جنوبی ایران، از نظر منافع تجاری، استفاده از این راه طبیعی برای حمل و نقل اجناس انگلیسی و هندی به شهرهای مرکزی از راه عادی بوشهر - شیراز - اصفهان بود. علت مخالفت ابتدایی دولت ایران با اعطای این امتیاز، هراس از روس‌ها بود، لیکن پس از اعطای امتیاز شیلات شمال‌به روس، امتیاز کشتیرانی در روخانه کارون به انگلیس واگذار شد.
تصویب قانون سربازگیری در مجلس شورای ملی در جریان جنگ جهانی اول (1294 ش)
به دنبال تاخت و تاز نیروهای بیگانه در کشور در جریان جنگ جهانی اول و به خطر افتادن استقلال ایران، و همچنین ضعف قوای غیر منظم و محدود ژاندارمری موجب شده بود که در مقابل یکّه تازی بیگانگان، هیچ اقدامی از سوی دولت انجام نگیرد و فقط در برخی مناطق، افراد محلی از سر غیرت ملی در مقابل بیگانه مقاومتی کنند، که آن هم به سبب نابرابری تعلیمات و تجهیزات چاره ساز نبود. از این رو، مجلس، بهترین راه را جمع‌آوری سرباز از ولایات و روستاها پیش بینی کرد و قانون سربازگیری را به تصویب رساند. به موجب این قانون، هر روستا، برای تدارک عده‌ای سرباز برای حکومت، تعهد می‌نمود و در مقابل، دولت، خرج سرباز و کمک مالی به خانواده او را عهده دار می‌شد.
تصویب انقراض حکومت قاجاریه توسط مجلس و آغاز دیکتاتوری "رضا خان پهلوی"(1304 ش)
تغییر حکومت قاجار و جایگزینی پهلوی، از سال‌های قبل مد نظر رضاخان میرپنج بود تا اینکه مسافرت طولانی احمدشاه به اروپا، بهترین فرصت را برای او مهیا نمود. در این هنگام با حمایت هواداران رضاخان در مجلس، احمدشاه از فرماندهی کل قوا عزل گردید و این مقام به رضاخان سردار سپه واگذار شد. پس از مدتی با فشار نظامیان بر مجلس شورای ملی، در جلسه نهم آبان 1304، ماده واحده مبنی بر خلع قدرت و انقراض سلسله قاجار به تصویب رسید. در پی این جلسه، خاندان کهنسال قاجاریه پس از یکصد و پنجاه سال سلطنت، با یک قیام و قعود ساده، به سرعت منقرض گردید و حکومت ننگینِ 53 ساله پهلوی آغاز شد.
رضاخان سرانجام در 22 آذرماه 1304به سلطنت دائمی دست یافت و در چهارم اردیبهشت سال بعد تاجگذاری رضاخان نمود. پس از آن، محمدحسن میرزا ولیعهد با خواری راهی مرز گردید و رضاخان پهلوی که از آن پس والاحضرت اقدس خوانده می‌شد به ریاست حکومت موقت معین گردید. تصویب انقراض حکومت قاجار توسط مجلس شورای ملی ایران، با توطئه‌های پنهان و آشکار رضاخان پهلوی و وابستگان انگلیسی صورت گرفت. حدود یک ماه و نیم پس از آن، رضاخان، خود را شاه ایران خواند و سلسله پهلوی را تأسیس کرد.
تاجگذاری "محمدعلی شاه قاجار" ششمین پادشاه سلسله‌ی قاجاریه(1324 ق)
پس از مظفرالدین شاه، فرزند ارشدش، محمدعلی میرزا، که در دوره‌ی کسالت پدر در تهران حضور داشت به پادشاهی رسید. محمدعلی شاه در 1289 ق در تبریز به دنیا آمد ومادرش ام الخاقان، دختر امیرکبیر بود. وی از سال 1313 ق ولیعهد وفرمانروای کل آذربایجان بود. با این که قانون اساسی در هنگام حیات پدرش به امضای مظفرالدین شاه رسیده بود ولی اکثر آزادی خواهان می‌دانستند او کسی نیست که به مشروطیت وفادار بماند وبر سر قول خود باقی باشد.
تولد "تئودور داسْتایوسْکی" شاعر و نویسنده برجسته روسی (1821م)
فئودور
میخاییلوویچ داستایوسکی؛ زادهٔ ۳۰ اکتبر ۱۸۲۱ - درگذشتهٔ ۹ فوریه ۱۸۸۱،
نویسندهٔ مشهور روسی. ویژگی منحصر به فرد آثار وی روانکاوی و بررسی زوایای
روانی شخصیت‌های داستان است. فیودور میخاییلوویچ فرزند دوم خانواده
داستایوسکی در ۳۰ اکتبر ۱۸۲۱ به دنیا آمد. پدرش پزشک بود و از اوکراین به
مسکو مهاجرت کرده بود و مادرش دختر یکی از بازرگانان مسکو بود. در ده سالگی
والدینش مزرعه‌ای کوچک در حومه شهر تولا در نزدیکی مسکو خریدند که از آن
به بعد تابستان‌ها را در این مکان می‌گذراندند.
در ۱۸۳۴ همراه با برادرش به مدرسهٔ شبانه روزی منتقل شدند و سه سال آنجا ماندند. در پانزده سالگی مادرش از دنیا رفت. در همان سال امتحانات ورودی دانشکدهٔ مهندسی نظامی را در پترزبورگ با موفقیت پشت سر گذاشت و در ژانویه ۱۸۳۸ وارد دانشکده شد. در تابستان ۱۸۳۹ خبر فوت پدرش به او رسید. در فاصله سال‌های ۶۴-۱۸۶۲ کتاب‌های خاطرات خانه مردگان و آزردگان را به چاپ رسانید. در آغاز سال ۱۸۷۳ سردبیر مجلهٔ «گراژ دانین» شد و تا ماه مارس سال بعد به این کار ادامه داد. جوان خام را در زمستان ۷۵‐۱۸۷۴ نوشت که در طول سال ۱۸۷۵ در مجله «اوتچستیه زابیسکی» انتشار یافت.
ولادت آیت‌اللَّه "شیخ مرتضی حائری یزدی" عالم و فقیه جلیل(1334 ق)
آیت‌اللَّه شیخ مرتضی حائری یزدی فرزند آیت‌اللَّه شیخ عبدالکریم، مؤسس حوزه‌ی علمیه‌ی قم، در شهر اراک به دنیا آمد. پس از طی تحصیلات مقدماتی و ادبیات، سطوح عالیه را در قم نزد آیات عظام سیدمحمدتقی خوانساری و سیدمحمد محقق داماد به اتمام رسانید و دردرس خارج والد معظم و آیت‌اللَّه حجت شرکت نمود. معظم له مدتی در حوزه‌ی علمیه‌ی قم سطوح عالیه راتدریس می‌فرمود و از سال 1326 شمسی به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشت و شاگردان بسیاری را پرورش داد.
این عالم بزرگ، کلیه‌ی دروس فقه و اصول خود را شخصاً به رشته‌ی تحریر درآورد که هم اکنون یک دوره‌ی کامل اصول فقه و نیز کتاب‌های طهارت، خمس، مکاسب و قسمتی از بحث صلوة، از ایشان در دست است. یک جلد از مکاسب این فقیه جلیل نیز به نام اِبْتِغاةُالفَضیلَه فی شَرحِ الوَسیله به چاپ رسیده است. آیت‌اللَّه مرتضی حائری یزدی بر رفع حوائج نیازمندان و رسیدگی به مستمندان نیز سعی وافر داشت. این فقیه جلیل سرانجام در 25 اسفند 1364 به ملکوت اعلی پیوست.
درگذشت "آیت اللَّه شیخ فیاض زنجانی" عالم مسلمان(1360 ق)
آیت اللَّه شیخ فیاض زنجانی در سال 1285 ق در یکی از روستاهای اطراف زنجان به دنیا آمد. وی ابتدا نزد پدرش به فراگیری علوم دینی پرداخت و سپس در تهران از محضر دانشمندان گرانقدر عصر خود همچون میرزا ابوالحسن جلوه و میرزا محمدحسن آشتیانی و... بهره برد تا به اجتهاد دست یافت و پس از دست‌یابی به مراتب والای علمی و مهارت کافی به تدریس پرداخت. اگر در ضمن بحث، صحّت گفته‌های شاگردش با دلیل و برهان برای او مسلّم می‌شد، در کمال فروتنی و تواضع می‌پذیرفت. ایشان کتبی درباره‌ی احکام اسلامی تالیف نموده است که کتاب الاجاره و ذخایرُالامَّه از آن جمله‌اند. سرانجام این عالم ربانی در حالی که مرجعیت مردم زنجان را برعهده داشت در 75 سالگی درگذشت و در همان دیار به خاک سپرده شد.
برپایی کنفرانس صلح خاورمیانه در مادرید در چهارشنبه سیاه (1991م)
در روز سی‌ام اکتبر 1991م همایش به اصطلاح صلح خاورمیانه میان رژیم اشغال‌گر قدس و مصر، اردن، سوریه، لبنان و سازمان آزادی‌بخش فلسطین و با حضور جورج بوش (پدر) رئیس جمهور پیشین امریکا و میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی در شهر مادرید پایتخت اسپانیا برگزار شد. این همایش زمانی کار خود را آغاز کرد که موقعیت سیاسی کشورهای عربی در جنگ دوم خلیج فارس، شدیداً تضعیف شده بود.
در این اجلاس و جلسات دیگر که برای سازش بین اعراب و اسرائیل تشکیل گردید، رژیم صهیونیستی بر اصلِ "صلح در برابر صلح" تأکید می‌کرد اما دولت‌های عربی اصل زمین در برابر صلح را مطرح می‌کردند و خواستار عقب‌نشینی اسرائیل از سرزمین‌های اشغالی بودند. سرانجام تل آویو به کمک واشینگتن توانست در صف مذاکره کنندگان عرب اختلاف ایجاد کند. این کنفرانس که در 4 نوامبر همان سال خاتمه یافت.
درگذشت "هانری دونان" مؤسس صلیب سرخ جهانی (1910م)
ژان
هانری دونان مؤسس جمعیت صلیب سرخ جهانی در هشتم مه 1828م در شهر ژنو سوئیس
متولد گردید. وقوع جنگ‌های متعدد در اروپا باعث شد تا وی در سال 1862م با
انتشار کتابچه‌ای مردم را تشویق نماید که جمعیت‌هایی را داوطلبانه تشکیل
دهند تا هنگام جنگ و دیگر مصائب بتوان بیماران، زخمی‌ها و مصدومین را کمک
کنند. بر اساس این پیشنهاد، در نیمه ماه مه 1863م اولین کنفرانس بین‌المللی
ژنو برای ایجاد یک سازمان جهانی امدادی و خیریه برپا گردید. در این کنفرانس
نمایندگان 16 کشور اروپایی شرکت داشتند. این کنفرانس باعث شد تا در 22 اوت
1864م قرارداد ژنو به اهتمام و تلاش هانری دونان امضا گردد. اقدامات صلح
دوستانه و نوع‌پرستانه وی در سال 1901م جایزه صلح نوبل را برای وی به
ارمغان آورد. هانری دونان سرانجام در 30 اکتبر 1910م در 82 سالگی درگذشت.
این مجوّز که انگلیسی‌ها، نیم قرن برای به دست آوردن آن تلاش کردند، علاوه بر توسعه نفوذ سیاسی و نظارت بر نواحی جنوبی ایران، از نظر منافع تجاری، استفاده از این راه طبیعی برای حمل و نقل اجناس انگلیسی و هندی به شهرهای مرکزی از راه عادی بوشهر - شیراز - اصفهان بود. علت مخالفت ابتدایی دولت ایران با اعطای این امتیاز، هراس از روس‌ها بود، لیکن پس از اعطای امتیاز شیلات شمال‌به روس، امتیاز کشتیرانی در روخانه کارون به انگلیس واگذار شد.
تصویب قانون سربازگیری در مجلس شورای ملی در جریان جنگ جهانی اول (1294 ش)
به دنبال تاخت و تاز نیروهای بیگانه در کشور در جریان جنگ جهانی اول و به خطر افتادن استقلال ایران، و همچنین ضعف قوای غیر منظم و محدود ژاندارمری موجب شده بود که در مقابل یکّه تازی بیگانگان، هیچ اقدامی از سوی دولت انجام نگیرد و فقط در برخی مناطق، افراد محلی از سر غیرت ملی در مقابل بیگانه مقاومتی کنند، که آن هم به سبب نابرابری تعلیمات و تجهیزات چاره ساز نبود. از این رو، مجلس، بهترین راه را جمع‌آوری سرباز از ولایات و روستاها پیش بینی کرد و قانون سربازگیری را به تصویب رساند. به موجب این قانون، هر روستا، برای تدارک عده‌ای سرباز برای حکومت، تعهد می‌نمود و در مقابل، دولت، خرج سرباز و کمک مالی به خانواده او را عهده دار می‌شد.
تصویب انقراض حکومت قاجاریه توسط مجلس و آغاز دیکتاتوری "رضا خان پهلوی"(1304 ش)
تغییر حکومت قاجار و جایگزینی پهلوی، از سال‌های قبل مد نظر رضاخان میرپنج بود تا اینکه مسافرت طولانی احمدشاه به اروپا، بهترین فرصت را برای او مهیا نمود. در این هنگام با حمایت هواداران رضاخان در مجلس، احمدشاه از فرماندهی کل قوا عزل گردید و این مقام به رضاخان سردار سپه واگذار شد. پس از مدتی با فشار نظامیان بر مجلس شورای ملی، در جلسه نهم آبان 1304، ماده واحده مبنی بر خلع قدرت و انقراض سلسله قاجار به تصویب رسید. در پی این جلسه، خاندان کهنسال قاجاریه پس از یکصد و پنجاه سال سلطنت، با یک قیام و قعود ساده، به سرعت منقرض گردید و حکومت ننگینِ 53 ساله پهلوی آغاز شد.
رضاخان سرانجام در 22 آذرماه 1304به سلطنت دائمی دست یافت و در چهارم اردیبهشت سال بعد تاجگذاری رضاخان نمود. پس از آن، محمدحسن میرزا ولیعهد با خواری راهی مرز گردید و رضاخان پهلوی که از آن پس والاحضرت اقدس خوانده می‌شد به ریاست حکومت موقت معین گردید. تصویب انقراض حکومت قاجار توسط مجلس شورای ملی ایران، با توطئه‌های پنهان و آشکار رضاخان پهلوی و وابستگان انگلیسی صورت گرفت. حدود یک ماه و نیم پس از آن، رضاخان، خود را شاه ایران خواند و سلسله پهلوی را تأسیس کرد.
تاجگذاری "محمدعلی شاه قاجار" ششمین پادشاه سلسله‌ی قاجاریه(1324 ق)
پس از مظفرالدین شاه، فرزند ارشدش، محمدعلی میرزا، که در دوره‌ی کسالت پدر در تهران حضور داشت به پادشاهی رسید. محمدعلی شاه در 1289 ق در تبریز به دنیا آمد ومادرش ام الخاقان، دختر امیرکبیر بود. وی از سال 1313 ق ولیعهد وفرمانروای کل آذربایجان بود. با این که قانون اساسی در هنگام حیات پدرش به امضای مظفرالدین شاه رسیده بود ولی اکثر آزادی خواهان می‌دانستند او کسی نیست که به مشروطیت وفادار بماند وبر سر قول خود باقی باشد.
تولد "تئودور داسْتایوسْکی" شاعر و نویسنده برجسته روسی (1821م)
در ۱۸۳۴ همراه با برادرش به مدرسهٔ شبانه روزی منتقل شدند و سه سال آنجا ماندند. در پانزده سالگی مادرش از دنیا رفت. در همان سال امتحانات ورودی دانشکدهٔ مهندسی نظامی را در پترزبورگ با موفقیت پشت سر گذاشت و در ژانویه ۱۸۳۸ وارد دانشکده شد. در تابستان ۱۸۳۹ خبر فوت پدرش به او رسید. در فاصله سال‌های ۶۴-۱۸۶۲ کتاب‌های خاطرات خانه مردگان و آزردگان را به چاپ رسانید. در آغاز سال ۱۸۷۳ سردبیر مجلهٔ «گراژ دانین» شد و تا ماه مارس سال بعد به این کار ادامه داد. جوان خام را در زمستان ۷۵‐۱۸۷۴ نوشت که در طول سال ۱۸۷۵ در مجله «اوتچستیه زابیسکی» انتشار یافت.
ولادت آیت‌اللَّه "شیخ مرتضی حائری یزدی" عالم و فقیه جلیل(1334 ق)
آیت‌اللَّه شیخ مرتضی حائری یزدی فرزند آیت‌اللَّه شیخ عبدالکریم، مؤسس حوزه‌ی علمیه‌ی قم، در شهر اراک به دنیا آمد. پس از طی تحصیلات مقدماتی و ادبیات، سطوح عالیه را در قم نزد آیات عظام سیدمحمدتقی خوانساری و سیدمحمد محقق داماد به اتمام رسانید و دردرس خارج والد معظم و آیت‌اللَّه حجت شرکت نمود. معظم له مدتی در حوزه‌ی علمیه‌ی قم سطوح عالیه راتدریس می‌فرمود و از سال 1326 شمسی به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشت و شاگردان بسیاری را پرورش داد.
این عالم بزرگ، کلیه‌ی دروس فقه و اصول خود را شخصاً به رشته‌ی تحریر درآورد که هم اکنون یک دوره‌ی کامل اصول فقه و نیز کتاب‌های طهارت، خمس، مکاسب و قسمتی از بحث صلوة، از ایشان در دست است. یک جلد از مکاسب این فقیه جلیل نیز به نام اِبْتِغاةُالفَضیلَه فی شَرحِ الوَسیله به چاپ رسیده است. آیت‌اللَّه مرتضی حائری یزدی بر رفع حوائج نیازمندان و رسیدگی به مستمندان نیز سعی وافر داشت. این فقیه جلیل سرانجام در 25 اسفند 1364 به ملکوت اعلی پیوست.
درگذشت "آیت اللَّه شیخ فیاض زنجانی" عالم مسلمان(1360 ق)
آیت اللَّه شیخ فیاض زنجانی در سال 1285 ق در یکی از روستاهای اطراف زنجان به دنیا آمد. وی ابتدا نزد پدرش به فراگیری علوم دینی پرداخت و سپس در تهران از محضر دانشمندان گرانقدر عصر خود همچون میرزا ابوالحسن جلوه و میرزا محمدحسن آشتیانی و... بهره برد تا به اجتهاد دست یافت و پس از دست‌یابی به مراتب والای علمی و مهارت کافی به تدریس پرداخت. اگر در ضمن بحث، صحّت گفته‌های شاگردش با دلیل و برهان برای او مسلّم می‌شد، در کمال فروتنی و تواضع می‌پذیرفت. ایشان کتبی درباره‌ی احکام اسلامی تالیف نموده است که کتاب الاجاره و ذخایرُالامَّه از آن جمله‌اند. سرانجام این عالم ربانی در حالی که مرجعیت مردم زنجان را برعهده داشت در 75 سالگی درگذشت و در همان دیار به خاک سپرده شد.
برپایی کنفرانس صلح خاورمیانه در مادرید در چهارشنبه سیاه (1991م)
در روز سی‌ام اکتبر 1991م همایش به اصطلاح صلح خاورمیانه میان رژیم اشغال‌گر قدس و مصر، اردن، سوریه، لبنان و سازمان آزادی‌بخش فلسطین و با حضور جورج بوش (پدر) رئیس جمهور پیشین امریکا و میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی در شهر مادرید پایتخت اسپانیا برگزار شد. این همایش زمانی کار خود را آغاز کرد که موقعیت سیاسی کشورهای عربی در جنگ دوم خلیج فارس، شدیداً تضعیف شده بود.
در این اجلاس و جلسات دیگر که برای سازش بین اعراب و اسرائیل تشکیل گردید، رژیم صهیونیستی بر اصلِ "صلح در برابر صلح" تأکید می‌کرد اما دولت‌های عربی اصل زمین در برابر صلح را مطرح می‌کردند و خواستار عقب‌نشینی اسرائیل از سرزمین‌های اشغالی بودند. سرانجام تل آویو به کمک واشینگتن توانست در صف مذاکره کنندگان عرب اختلاف ایجاد کند. این کنفرانس که در 4 نوامبر همان سال خاتمه یافت.
درگذشت "هانری دونان" مؤسس صلیب سرخ جهانی (1910م)
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک
کنید
