با دانش آموزان بیش فعال ابتدایی چه باید کرد؟

نیمکت یا صندلی اورا کنار پنجره یا جایی که ممکن است باعث حواسپرتی او شود، قرار ندهید. بهتر است محل نیمکت اورا کنار میز خود یا در ردیف اول تعیین کنید. اگر راست دست است، او را جلوی کلاس در سمت راست بنشانید. اینکار کمک می کند تا او کمتر حواسش پرت شود.
این قبیل دانش آموزان با روش های عملی بهتر یاد می گیرند تا با روش سخنرانی معلم.
هر چه نکته های جدید تر در تدریس به کار برید برای این دانش آموزان بهتر است.
به آنها یاد بدهید مرتب این خودگویی را تمرین کنند صبر کن! کمی بیشتر دقت کن! حالا انجام بده!" این روش رفتارهای تکانشی او را کاهش می دهد. منظور از رفتار تکانشی رفتارهای آنی و بدون فکر است که در این کودکان زیاد دیده می شود.
او را در یک گروه کلاسی عضو کنید تا کارهایش را به صورت گروهی انجام دهد.
تکلیف های طولانی و بزرگ را برای او به قسمتهای کوتاه و کوچکتر تقسیم کنید.
او را زود به زود تشویق کنید. او به پاداشهای پیاپی در زمانهای کوتاه نیاز دارد.
تماس چشمی خود را با او به طور مستمر حفظ کنید و او را زود به زود نگاه کنید.
در جاهای مهم با حالت ها و حرکت های خود به او بفهمانید که کدام قسمت درس مورد تاکید است.
بهتر است نیمکت او انفرادی باشد. اگر ممکن نیست، به صندلی انفرادی بدهید یا دست کم تعداد نفرات را در نیمکت او کمتر کنید.
سعی کنید از رنگ ها و بخصوص مواد دیداری ( مثل نقاشی، مجسمه، عکس و فیلم) و مواد لمسی (مثل گچ، کاغذ خمیر و مانند اینها) بیشتر استفاده کنید.
تنها تعداد کمی از این دانش آموزان کند ذهن هستند، ولی برای استفاده از تواناییهای هوش خود، به محیطی سازمان دهی شده نیاز دارند.این موضوع را به والدین آنها نیز بگویید.
تکالیف جلسه بعد را بیش از یکبار یادآور شوید و بخصوص تاکید کنید که منظورتان چیست.همچنین از او بخواهید آنها را در دفتر یادداشت خود بنویسد.
به او یاد بدهید که چگونه از حرف های معلم یادداشت برداری کند.در برخی موارد که مشکل دانش آموز شدید است، می توانید جاهای مهم هر مبحث را خودتان به او نشان دهید یا زیر آنها خط بکشید.
هنگامی که دانش آموزان مشغول انجام تمرین یا تکلیف هستند، به کارهای او بیشتر سر بزنید و کار او را وارسی کنید.
این دانش آموزان به جنب و جوش بیشتری نیاز دارند. گاهی به او اجازه بدهید که به حیاط برود و دوباره به کلاس برگردد.
به او یاد بدهیدکه چگونه می تواند با رنگ های مختلف کار هایش را سازمان دهی کند.
او را سرزنش نکنید.
عبارت های : توجه کن! حواست کجاست؟ اگر حواست را جمع کنی..... اگر زیاد تکرار شوند، ممکن است اضطراب او را بیشتر کنند. برخی روش های تقویت حافظه را به او یاد بدهید. مانند: تصویر سازی ذهنی، ربط دادن موضوع ها با یکدیگر، داستان سازی،کشیدن شکل برای مطالبی که خوانده، نوشتن کارها در تقویم یا برنامه زمانی و چیزهایی از این دست.
این اختلال را به هوش کودک نسبت ندهید.
روشهای خشن، تنبیهی و اضطراب زا ممکن است رفتار های مشکل دار را بیشتر کند.
این دانش آموزان به طور کلی در درک و احساس زمان مشکل دارند. به همین علت نمی توانند رفتار های خود را تنظیم کنند و سازمان دهی کنند و صبور و شکیبا باشند.
به کودکان بیش فعال والدین آنها آموزش دهید تا کار هایشان را طبقه بندی کنند و از پوشه های مختلف برای این منظور استفاده کنند. برای مثال کار های انجام شده را در یک پوشه و کارهای انجام نشده را در پوشه دیگر قرار دهند.
به آنها بگویید فصل ها و قسمت های بزرگ درس را جزء به جزء و به تدریج بخوانند و مرور کنند.
گاهی بهتر است درس شان را با یک نفر دیگر بخوانند.
به او یاد بدهید که چگونه باید تکالیفش را مرور کند.
به او یاد بدهید که کارهایش را با سرعت تنظیم کند.
از والدین کودک بخواهید یک تقویم دیواری تهیه کنند تا کارهای روزانه اش را روی آن بنویسد.
مراقب دارو خوردن او در مدرسه یا کلاس درس باشید تا مبادا فراموش کند. با هماهنگی والدین او می تواند در مدرسه نیز تحت نظارت معلم دارویش را مصرف کند.
برنامه ریزی آموزشی : بعضی مدارس ممکن است برنامه یا کلاسهای آموزشی خاصی برای کودکان بیش فعال داشته باشند.
تشویق رفتارهای خوب کودک: البته بیشتر به روش تشویق های کلامی و در مواردی با تهیه جایزه .
نسبت به رفتارهای نامناسب کودک تذکر دهید : این کار را همیشه و بطور شفاف انجام دهید ، اجازه دهید کودک چند دقیقه ای در یک محل آرام با خودش تنها باشد . سپس راجع به رفتار مشکل ساز و روشهای تغییر آن با وی صحبت کنید.
کودک را از رفتارش جدا بدانید : با وجود اینکه کودک را می پذیرید و دوستش دارید مشخص کنید که بعضی رفتارها برایتان قابل قبول نیست.
ثبات داشته باشید : برای کودک مقررات رفتاری ثابتی وضع کنید و در انتظاراتتان از وی ثبات داشته باشید.

* «جای» دانش آموز را تغییر دهید، اما توجه کنید تا او به دلیل کار شما پی نبرد. او را قانع کنید که دوست دارید به او نزدیک تر باشید و او را در نزدیک ترین فاصله نسبت به خود بنشانید.
* سعی کنید دانش آموزی آرام و ترجیحا زرنگ را در کنار او بنشانید (کودک بیش فعال، باهوش و سریع است). نگذارید دانش آموزان بیش فعال در کنار یا نزدیک هم بنشینند.
* این گونه دانش آموزان، نباید نزدیک درب ورودی کلاس، پنجره، انتهای کلاس و حتی در کنار کلید برق بنشینند. هر عامل کوچکی، وسیله ای برای حواس پرتی آنها است. حواس آنها حتی با عبور یک پرنده پرت می شود!
* هنگامی که مبحث درسی جدیدی را آغاز می کنید، طوری بایستید که کمترین فاصله با او را داشته باشید. این نکته او را وامی دارد تا به درس گوش کند.
* پیش از آغاز درس جدید، بهتر است از او بخواهید تا درس جلسه قبل را توضیح دهد. از او درس نپرسید بلکه بخواهید درس را مانند شما توضیح بدهد. آنها از نظر شخصیتی در زمره افراد «راهبر» و «مدیر» قرار داشته و «کم رو» و «خجالتی» نیستند.
* پس از پایان درس جدید، از او بخواهید آنچه را که متوجه شده توضیح بدهد، از دیگران نیز بخواهید درس جدید را توضیح بدهند این مسأله راهی برای تکرار درس و آموزش غیرمستقیم به دانش آموز بیش فعال و کم دقت و بازیگوش است.
* این قبیل دانش آموزان علاقه شدیدی به «مطرح شدن» و «مرکز توجه بودن» دارند. از این رو اگر این نیاز آنها برآورده نشود، سرخورده شده و شیطنت را آغاز می کنند. بنابراین به نحوی این نیاز او را پاسخ بگویید (دقت کنید تا بین دانش آموزان تبعیض قایل نشوید).
* قبل از طرح هر پرسشی، همه دانش آموزان را از نظر بگذرانید. این حرکت آنها را به سمت شما متمرکز می کند.
* در میان تدریس، لحن کلام، وضعیت ایستادن و... خود را تغییر دهید. این تغییر وضعیت دانش آموز مورد نظر را به سوی شما متمرکز می کند.
* از وسایل کمک آموزشی استفاده کنید. فیلم، نوارهای آموزشی، کارت های بازی و خلاقیت، فعالیت های گروهی و... را فراموش نکنید. این مسأله همه دانش آموزان مخصوصا دانش آموز بیش فعال را مشتاق می کند.
* از «نام کوچک» دانش آموزان در زمان «پرسیدن درس» ، توجه دادن آنها به صحبت ها و تدریس خود استفاده کنید. صدا کردن اسم هر شخصی شوک آور و بیدار کننده است.
* در اطراف نیمکت دانش آموز فعال حرکت کنید و سعی کنید از کتاب دانش آموزان و مخصوصا دانش آموز مورد نظر استفاده کنید. کتاب را بر ندارید، بلکه با انگشت یا خودکار نکات مهم را نشان دهید (از خط کش استفاده نکنید چرا که وحشت آور است.) این مسأله او را روی درس متمرکز می کند.
استفاده از آزمون های گوناگون
آزمون از مهم ترین شیوه های ایجاد جذابیت در کلاس درس است. آزمون های هوش، سنجش دقت و سرعت و... حتی اگر در حد یک سؤال باشد بسیار مفید است.
نکته مهم این که در بسیاری مواقع دانش آموزان بیش فعال (ADD) به آزمون های آسان پاسخ نادرست و به تست های سخت پاسخ درست می دهند! برای جلب توجه بهتر است اگر سؤال یا سؤال های آزمون را روی تخته می نویسید، از حروف بزرگ و رنگی استفاده کنید تا همه دانش آموزان مخصوصا دانش آموزان مورد نظر متوجه شود.
هیچ گاه درباره شیطنت ها، ناآرامی ها، اشتباه ها و... او با کسی صحبت نکنید و یا حداقل نزد خود آنها مسأله را بازگو نکنید.
این مسأله آنها را ناآرام تر، پرخاشجو، عصبی و... می کند و از آن پس رفتارشان را هدفمند کرده و به قصد آزار، شیطنت خواهند کرد.
* تا جایی که می توانید عزت نفس و اعتماد به نفس آنها را افزایش داده و به آنها شخصیت بدهید.
* اگر در کلاس یا منزل خطایی از آنها سر زد، آنها را تنبیه نکنید؛ بلکه غیرمستقیم خطای آنها را با نقل حکایت و... گوشزد کنید.
* به هر میزان با آنها با ملایمت، مهربانی، صبر و حوصله و منطق برخورد کنید، نتیجه بهتری خواهید گرفت.