سمند چگونه اسب زرد ایران شد؟

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، از اواسط دهه 70 که چندسالی از واردات خودرو می‌گذشت و خودروهای کره‌ای به تعداد فراوان و با مدل‌های متنوع ‏وارد بازار ایران شده بودند، این سوال در ذهن افکار عمومی مطرح بود که چگونه صنعت خودروی کره که همزمان با ‏ایران کارش را شروع کرده، حالا دارای مدل‌های متنوعی است، اما هنوز پیکان در صنعت خودروی ایران بدون ‏تغییر تولید می‌شود که همین امر باعث شد فشار افکار عمومی روی این صنعت سنگینی کند. بازار به دنبال تغییر بود.‏

آغازی پس از یک دهه رکود

صنعت خودروی ایران پس از پایان جنگ تحمیلی یک دهه رکود را تجربه کرده بود و همه از آن‌ به عنوان «صنعت مرده» ‏نام می‌بردند و بسیاری نیز عقیده داشتند که کارخانه‌های خودروسازی باید تعطیل شوند؛ چون ضرورتی برای حضور صنعت ‏خودرو در کشور وجود ندارد.

در این میان این صنعت دوباره راه خود را با پیکان شروع کرد و حال پس از واردات ‏خودرو و ورود خودرو‌های متنوع اروپایی و آسیایی، فشار دوباره‌ای روی این صنعت آورد و این سوال مطرح شد که «‏چرا ما نمی‌توانیم خودرو طراحی کنیم و چرا حتی قیافه پیکان نیز مدت‌هاست تغییر نکرده است؟»

جالب آنکه در همان ‏دوران پژو 405 به صورت مونتاژ کامل وارد بازار ایران می‌شد بی‌آنکه حتی اطلاعات فنی‌اش در اختیار مهندسان ارشد ‏ایران‌خودرو قرار گیرد.‏ طرح خودروی ملی که ایده آن نیز چندان در ایران تازه نبود، دوباره پس از پایان واردات خودرو برای تولید یک پیکان ‏جدید آغاز شد تا به همه اثبات شود که ما هم می‌توانیم مانند کره، خودمان به طراحی خودرو بپردازیم.

نخستین‌بار مردم ‏در حاشیه بازی‌های فوتبال جام ملت‌های آسیا در سال 96 شاهد تیزری بودند که نشان می‌داد طراحی خودروی ملی آغاز شده اما ‏تا پیش از تولید سمند در سال 81 از خودروی ملی خبری نبود.‏

ملی با مصالح خارجی

در آغاز طرح، تولید خودروی ملی چندان مشکل به نظر نمی‌رسید، اما پس از شروع طرح، عظمت آن کاملا مشخص شد. ‏برای آغاز کار، طراحی پلت‌فرم مطرح شد؛ هرچند در ابتدا این کار نیز غیرممکن به نظر می‌رسید اما روش پروتون ‏مالزی که خودروی خود را با طراحی بدنه روی پلت‌فرم میتسوبیشی قرار می‌داد، در نظر گرفته شد.‏

بعد از مدتی مشخص شد که حتی طراحی بدنه نیز کار بسیار دشواری است. در همین زمان در کشور تایوان شرکت «فرست‌اتومیتو» انگلستان طراحی نمونه اولیه خودرویی روی شاسی و قوای محرکه خودرو پژو 405 برای تولید در ‏شرکت تایوانی را به پایان رسانده بود که ناگهان شرکت تایوانی ورشکست شد و شرکت فرست‌اتومیتو که برای طراحی ‏خودرو بسیار هزینه کرده بود، این طرح را به شرکت‌هایی در ایران، آرژانتین و چین پیشنهاد کرد.‏

 از طرحی ورشکسته تا طراحی خودروی ملی

این پیشنهاد با اقدامات اولیه برای تولید خودروی ملی همزمان بود و ایران‌خودرو این طرح را با اشتیاق پذیرفت. مرکز ‏تحقیقات ایران‌خودرو با جمع‌آوری فارغ‌التحصیلان ممتاز دانشگاه‌های امیرکبیر، صنعتی شریف و چند دانشگاه صنعتی ‏دیگر در ایران، طراحی خودرو ملی را در کنار مشاوران خارجی شروع کرد.‏ طراحی شرکت فرست‎ ‎‏‌اتومیتو برای ایران معایب فراوانی داشت.

این خودرو اتاق نسبتا کوچک و ارگونومی متناسب با ‏افراد کوتاه‌قد شرق آسیا داشت.

کارشناسان مرکز تحقیقات ایران خودرو در کنار کارشناسان فرست‌اتومیتو و بعضی ‏کارشناسان خارجی ارگونومی و تا حدودی سیستم تعلیق را دوباره طراحی کردند. این طرح را حتی تا امروز شاید بتوان ‏جدی‌ترین طرح کارآموزی کارشناسان داخلی در زمینه طراحی خودرو قلمداد کرد.‏

در طرح سمند، مهندسان ایرانی به صورت مشترک با تیم خارجی به بررسی محاسبات‌ مهندسی خودروی سمند پرداختند ‏و طراحی بدنه با گروه فرست‌اتومیتو انگلیسی و با همکاری گروهی از مهندسان آلمانی، اتریشی، کره‌ای و ایرانی آغاز شد. ‏طراحی قالب در کره صورت گرفت و داشبورد آن نیز با الهام از خودروهای گروه فولکس‌واگن از سوی تیمی مشترک از ‏مهندسان آلمانی، اتریشی و ایرانی طراحی شد.‏

در نهایت تغییراتی در سیستم فنربندی و فرمان خودرو به دلیل تغییر گرانیگاه‌ها و ایجاد تعادل انجام شد. خودروی سمند در ‏ابتدا قرار بود پیکان جدید باشد و جایگزین این خودرو با همان قیمت شود؛ اما با ادامه کار و مشخص‌شدن هزینه‌های ‏فراوان تولید، قیمت خود‌اش به گونه‌ای افزایش یافت که دیگر نمی‌توانست جایگزین پیکان شود.

در ضمن باید تیراژ این ‏خودرو برای رسیدن قیمت آن به حول و حوش 9 میلیون تومان، به 200 هزار دستگاه در سال می‌رسید.‏ تیراژ این خودرو بعد از 3 سال به یک‌چهارم 200 هزار دستگاه رسید و در نهایت اسم آن به ‏X7‎‏ و سمند تغییر ‏کرد.

این خودرو به دلیل نشان ایرانی آن مورد قضاوت‌های مختلفی قرار گرفت. عده‌ای آن را خودروی اسطوره‌ای ‏می‌دانند و عده‌ای بر این عقیده‌اند که پژو 405 بسیار بهتر است اما به دلیل اطلاع‌رسانی نامناسب مدل‌های جدید خودرو، ‏معمولا اطلاعات درستی از خودروهای جدید وجود ندارد. این در حالی است که مدل‌های جدید خودرو در اروپا بارها از ‏سوی رسانه‌های مختلف امتحان می‌شوند.‏

منبع:همشهری تاکسی