در نوروز کجاي ايران را بگرديم؟(157)

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اراک ، این بنا مربوط به دوران قاجاريه است و از آثار ارزشمند و بسيار زيباي منطقه محسوب مي­شود، اين حمام داراي چهار قسمت حمام مردانه، حمام خصوصی، زنانه و حمام اقليت­هاي مذهبي است که مانند تمام حمام­هاي قديمي از آب جاري استفاده مي­كردند و چند متر از سطح خيابان گودتر است.

هر یک از حمام های گفته شده مربوط به قشر مخصوص به خود است به گونه ای که حمام خصوصی در اختیار بازرگانان و تجار، حمام مردانه برای مردان، حمام اقلیت های مذهبی به دلیل وجود اقلیت های مذهبی مسیحی و کلیمی بصورت یک روز درمیان در اختیار آنها و حمام زنانه برای برگزاری مراسم مختلف زنانه در کنار حمام مانند خواستگاری و حنابندان ساخته شده است که پس از تبدیل شدن به موزه، دیوارهای بین این حمام ها برداشته و تبدیل به سه حمام شده است.

هر چهار حمام از یک آتش دان یا تون استفاده می کردند که حرارت آن از طریق راهروهایی که در زیر حمام ها ایجاد شده است برای گرم نگهداشتن حمام ها انتقال می یابد که وظیفه روشن نگه داشتن آتش درون این تون را غلامان از طریق استفاده از هیزم برعهده داشته­اند.

رخت كن حمام مردانه با كاشيكاري­هاي بسيار زيباي هفت رنگ تزئين شده است و سقف حمام روي هشت ستون قرار دارد كه اين ستون­ها داراي پيچگاه­هاي بسيار زيبا و كاشي­هاي منقوش است که در حال حاضر به عنوان موزه مورد بازديد علاقمندان قرار دارد.

اين مجموعه كم نظير در ضلع شرقي خيابان دكتر بهشتي ( عباس آباد) اراک واقع است و وجه تسميه آن به واسطه تابلوهاي كاشي است كه در ارتباط با چهار فصل سال منقوش شده و در چهار سمت سربينه حمام مردانه نصب است. بر روي اين كاشي­هاي خشتي نقوشي از مناظر طبيعي ديده مي­شود كه احتمالاً حكايت از آن دارد كه اين حمام در چهار فصل سال مي­تواند مورد استفاده باشد.

كاشي­هايي كه نقوش آنها شكارگاهي است و شامل جنگ بين شير و اژدها و شير و گاو است كه در هر دوي آن شير حيوان غالب است و به احتمال قوي بدين معنا بكار برده شده است كه در اين حمام گرما به سرما غالب است چرا كه شير در عربي اسد خوانده مي­شود كه يكي از ماه­هاي گرم تابستان است و به اين ترتيب مردم را براي ورود به حمام و استفاده از آن مشتاق­تر مي­كرده است.

حمام از نظر معماري بسیار غني است و مي­تواند از نظر سبك معماري و ويژگي­هاي تاريخي و از نظر شهرسازي و ارزش­هاي آن مورد بررسي قرار گيرد. در حال حاضر از مجموعه مساحت هزار و 600 متري اين بنا 900 مترمربع آن كه شامل سربينه مردانه و گرمخانه است بازسازي و مورد بهره برداري قرار گرفته و بخش رخت كن مردانه و هشتي بين گرمخانه و رخت كن به موزه تابستاني شناسي تبديل شده است.

اشياء به نمايش گذاشته شده در آن مربوط به دوران قبل و بعد از اسلام بوده و بخش گرمخانه آن در حاضر تبديل به موزه مردم شناسي شده است.اشياء اين بخش شامل ابزار و وسايل روشنايي، قهوه خانه، وسايل حمام، اسناد و قباله­ها و قرآن­هاي خطي استو هنرهاي سنتي مانند كارگاه گيوه كشي و فرش بافي نيز بخشي از اين مكان را به خود اختصاص داده است./س