تاريخچه سازمان هواشناسي کشور

به گزارش خبرنگار اقتصادي باشگاه خبرنگاران، مطالعه و بررسی جو همیشه مورد نظر دانشمندان ایرانی بوده است. از این رو خیلی از دانشمندان نجوم در اثر خود بخشی را به مسائل جوی اختصاص دادند.
محمد بن زکریای رازی، ابن سینا، حکیم عمر خیام، ابوریحان بیرونی و انوری شاعر معروف از شخصیها و دانشمندان ایرانی بوده‌اند که پیرامون پدیده‌های جوی مطالبی در آثار خود به یادگار گذاشته اند.
فعالیت‌های منظم هواشناسی اولین‌بار با اندازگیری عناصر جوی توسط سفارتخانه‌های انگلیس و روس در تهران و مناطق نفتخیز جنوب کشور شروع شد که این اطلاعات صرفا به بایگانی کشور های مربوطه منتقل شده و احتمالا در برنامه‌های تحقیقاتی آنها مورد استفاده ویژه قرار گرفته است.
درس هواشناسی در سال 1298 در برنامه درسی مدرسه برزگران منظور شد که این درس توسط معلمان فرانسوی تدریس می‌شد و در همان محل اولین سکوی هواشناسی احداث شد که در آن دمای هوا و رطوبت نسبی و میزان بارندگی اندازه‌گیری می‌گردید.
این ایستگاه در سال 1308 کامل شد و اکثر عناصر جوی را دیده بانی می‌کرد. بتدریج در اثر نیاز شدید بخشهای کشاورزی و آبیاری تعدادی ایستگاه نیز بر حسب ضرورت در نقاط مختلف کشور تاسیس شد که مسئولیت آن با بنگاه مستقل آبیاری وابسته به وزارت کشاورزی وقت بود.
بعد از جنگ جهانی دوم نیروهای متفقین برای سلامت پرواز هواپیماهای خود یک واحد کوچک هواشناسی دایر کردند ک نیازهای هواشناسی بهش هواپیمائی آنها را تامین می‌کرد در این زمان بنگاه مستقل ابیاری وزارت کشاورزی اقدام به تربیت یک گروه دیده بان هواشناس نمود که این دیده بانان در سال 1327 فارغ التحصیل در ایستگاههای هواشناسی مشغول به کار شدند.
هواپیمائی کشوری نیز به علت نیاز به اطلاعات جوی در فرودگاه‌های اصلی کشور اقدام به تاسیس ایستگاه‌های هواشناسی کرد.
در اثر نیاز شدید برنامه ریزان به آمار و اطلاعات اقلیمی از نواحی مختلف کشور و ناهماهنگی در تاسیس ایستگاه‌های هواشناسی که توسط بخشهای مختلف انجام می‌شد، مسئولان وقت تاسیس یک واحد هواشناسی مستقل در کشور را ضروری دانسته و در سال 1334 شمسی اداره کل هواشناسی کشور وابسته به وزارت راه تاسیس شد.
این اداره کل بعدها به صورت سازمانی مستقل زیر نظر وزارت جنگ قرار گرفت که بعد از انقلاب اسلامی مجداد زیر نظارت وزارت راه و ترابری درآمد.
در هنگام تشکیل اداره کل هواشناسی در سال 1334 تمامی ایستگاه‌های هواشناسی که توسط بخشهای مختلف تاسیس بودند به این اداره کل واگذار شد. ایستگاههای واگذار شده از نوع سینو پتیک، اقلیم شناسی و باران بودند که هر یک دیده بانی‌های مربوط بخود را انجام می‌دادند.
در آن زمان تعداد ایستگاههای سینو پتیک 34 و اقلیم شناسی 107 و باران سنجی 160 بود. گسترش در سال 1338 هواشناسی ایران به عنوان یکصدوسومین عضو سازمان هواشناسی جهانی به عضویت این سازمان جهانی درآمد.
ایستگاههای هواشناسی و تو سعه شبکه آن پس از انقلاب اسلامی شتاب بیشتری پیدا کرد. سازمان هواشناسی کشور قبل از انقلاب بیشتر در خدمت حمل و نقل هوایی و صنعت هواپیمائی بود و به مسائل هواشناسی کاربردی کمتر توجه می‌شد ولی پس از انقلاب اسلامی و با تعیین کشاورزی به عنوان محور اصلی فعالیتهای اقتصادی کشور، این سازمان نیز خدمات خود را به سمت کشاورزی متوجه کرد و امروزه توسعه ایستگاهها و بهبود سیستم آمار هواشناسی کشور در جهت ارائه خدمات به بخشهای تحقیقاتی کشاورزی،‌ دامداری، آبیاری و غیره گرایش دارد.
امر تحقیقات به عنوان بخشی از فعالیتهای مستمر این سازمان بدون استفاده از کامپیوتر و اصلاح روشهای جمع‌آوری و بایگانی آمار میسر نبوده و لذا از سال 1362 سعی شد با تجهیز مرکز کامپیوتر سازمان به یکی از پیشرفته‌ترین کامپیوتر های موجود در جهان و با تبدیل نقشه‌ها و گرافها به صورت میکرو فیلم، موجود این مدارک بتوانند پژوهشگران را در دسترسی سریع به اطلاعات یاری کند./س