سفره‌های افطار خیابانی، چالش بزرگ و جدید اردوغان

به گزارش سرويس بين‌ الملل باشگاه خبرنگاران ، پایگاه تحلیلی "المانیتور" در مقاله‌ای به قلم "فهیم تاستکین" می‌نویسد:‌ روح اعتراضات پارک گزی در ترکیه، جهان کفر را در مقابل سفره‌های افطاری ماه مبارک رمضان در پیاده‌روها، به زانو درآورده است. این اعتراضات با مخالفت علیه سیاست‌های اکثریتی و زورگویانه دولت اردوغان آغاز شد و در مرحله بعد، به چشم انداز سیاسی و اجتماعی ترکیه، چیز تازه‌ای افزود. هر بار با دیدن اینکه روح اعتراضات گزی قادر به انجام چه کارهایی است، متحیر می‌شویم. فیض و رحمت رمضان امسال، چپگرایان و جهان کفر را نیز شامل حال خود کرده است. در حال حاضر، «برگ برنده دین» که در دستان رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه قرار داشت و از آن در تبلیغات سیاه مبارزات انتخاباتی خود استفاده می‌کرد تا به وسیله آن معترضان را بی‌اعتبار کند، تاثیر خود را از دست می‌دهد.

هنگامی که معترضان برای فرار از گاز اشک آور پلیس و آب فشار قوی به مسجد ولید سلطان پناه بردند، اردوغان از این جریان، سوء استفاده سیاسی کرد و معترضان را متهم کرد که با کفش داخل مسجد شدند و در داخل مسجد نوشیدنی الکلی نوشیدند. محکم‌ترین پاسخ معترضان به این اتهام، برپایی سفره‌های افطاری در خیابان‌ها بود.

نخستین سفره افطار خیابانی در خیابان استقلال، معروف‌ترین خیابان استانبول برای خرید، برپا شد که از دبیرستان گالاتاسرای آغاز و به تمامی مسیرهای منتهی به میدان تقسیم، جایی که اسپری‌ فلفل و آب فشار قوی انتظار معترضان را می‌کشید، ختم می‌شد. مردم در پاسخ به درخواست گروه‌های «مسلمانان ضد سرمایه داری» و «مسلمانان انقلابی»، در حالی که با خود غذایی معمولی به همراه داشتند، برای صرف افطار به آنجا آمده بودند. روزه ‌داران به کسانی که شاید برای بار اول در زندگی خود روزه می‌گرفتند، پیوستند. از انواع سالاد و دلمه برگ مو گرفته تا پیتزا، سفره افطار آنها را تشکیل می‌داد. روز دوم افطار خیابانی، در پارکی در منطقه فاتح و روز سوم، برای نشان دادن همبستگی با جامعه علویان، در منطقه «ساری گزی سموی» برگزار شد. قرار است که تا پایان ماه رمضان، سفره‌های افطار خیابانی در مکان‌های مختلف برپا شوند.

سال‌های زیادی بود که شهرداری استانبول در ماه رمضان، چادرهای افطار برپا می کرد و در آنجا مقامات دولتی با مردم نشست و برخاست می‌کردند و از این فرصت برای تبلیغ خود استفاده می‌کردند؛ جایی که پول و عبادت با هم مخلوط می‌شد. افطارهای خیابانی با سه شعار، این تضاد را به چالش کشیدند. این سه شعار عبارتند از: «افطار تجمل آمیز ثروتمندان یعنی نظام سرمایه داری»، «چادرهای افطاری رؤسا یعنی استثمار» و «مردم در سفره‌های افطار خیابانی، یعنی آزادی.»

افرادی که تا امروز با یکدیگر اختلاف عقیده داشتند و از دنیاهای متفاوتی بودند، تحت تاثیر این شعارها، بر سر یک سفره می‌نشینند و نان خود را با هم تقسیم می‌کنند. در حالیکه این افراد در پیاده روها نشسته و غذایی را که از خانه با خود به همراه آورده‌ بودند را می‌خورند، ظاهرا شهرداری محله «بی اوغلو» تصمیم گرفته بود تا به آنها اجازه ندهد که بیش از این جلب توجه کنند و برای این کار یکی از شرکت‌های تهیه غذا را به خدمت گرفته بود تا یک مراسم افطاری ــبا میز و صندلی ـــ در میدان تقسیم برگزار کند. در حالیکه این دو افطاری فاصله چندانی با هم نداشتند، اما تضاد زیادی بین این دو به چشم می‌خورد.

«احسان الیاچیک»، رهبر روشنفکر گروه «مسلمانان ضد سرمایه داری»، در پاسخ به این سوال که چه ایده‌ای پشت افطارهای خیابانی نهفته است، گفت: «چادرهای افطاری توسط دولت برپا می‌شوند. ما با این چادرها که مردم را با استثمار به دولت پیوند می‌دهند، مخالفیم. ما به همان اندازه با چادرهای افطاری که مقامات برپا می‌کنند و یا برگزاری این مراسم در هتل‌های مجلل، مخالف هستیم.»

«هدیه یولکو»، یکی از فعالان این جنبش افزود: «ما، مسلمانان ضد سرمایه داری، و مسلمانان انقلابی، در حالی این سفره ها را برپا می‌کنیم که رهبران ما فقط به آن فراخوان داده‌اند. مردم خودشان این افطاری را برگزار می‌کنند. همه با هر عقیده‌ای به این سفره‌های خیابانی افطاری دعوت هستند.»

«باروک کورو»، خبرنگاری که سر سفره خیابانی افطار می‌کرد مشاهدات خود را با «المانیتور» در میان گذاشت: «تمام کسانی که اینجا هستند، دوست دارند به این افطار بپیوندند در حالیکه پیش از این، از کنار چنین چیزی عبور می‌کردند. مردم فهمیده‌اند که وقتی برای صرف افطار کنار هم جمع می‌شوند، نسبت به چیزهای دیگر، حس بهتری دارند. در واقع همه کسانی که به اینجا آمده‌اند، روزه نیستند اما آن عده که روزه نیستند نیز ترجیح می‌دهند که در اینجا و در زمان افطار غذای خود را میل کنند. تمام کسانی که در خیابان حضور دارند، در این افطاری شرکت کرده‌اند. من هیچ گاه میهمان‌نوازی و مهربانی این افراد را که به هرکس که از پیاده رو عبور می‌کرد، تعارف می‌کردند، فراموش نخواهم کرد. مردم نشان دادند که برای برقراری ارتباط، نیازی به واسطه ندارند. آنها با این کار خود نشان دادند که به کسی نیاز ندارند که به آنها بگوید چگونه افطار کنند.»

«برپایی سفره خیابانی به طرفداری از برابری، عدالت، آزادی و برادری»، چالشی است که مقابله با آن، برای اردوغان بسیار دشوار است. وی تاکنون از انجام این کار خودداری کرده اما تا پایان ماه رمضان هنوز فرصت باقیست ..هر چند که رسانه‌های طرفدار دولت، به اندازه او صبور نبودند. آنها معترضان را متهم کرده‌اند که از دین سوء استفاده می‌کنند.

از نظر «نهال بنگیسو کاراکا»، ستون نویس «هابرترک»، این داستان مردمی است که در این نمایش همبستگی، به حقیقت الهی پی می‌برند حتی اگر کسی از عقاید ایدئولوژیکی خود عقب‌نشینی نکند. وی می‌نویسد: «در گذشته، آنها با آغاز ماه رمضان، از مضرات روزه گرفتن صحبت می‌کردند. برخی نیز حتی با همکاران روزه دار خود رفتار ناشایستی داشتند. اما همه چیز عوض شد: این جنبش، از ارزش‌های مردم که علیه سکان کشور به پا خواسته، حمایت می‌کند. شرایط به قدری تغییر کرده است که آنها را بر این داشته تا سفره های افطار برپا کنند. 

به عقیده نویسنده این مقاله، تمام اتفاقاتی که می‌افتد، حکمت خداست. مردم با برپایی افطارهای خیابانی می‌خواهند به اردوغان بگویند که «اگر با ما از تقوا سخن می‌گویی، ما می‌توانیم از تو با تقواتر باشیم». اشتیاق آنها به این کار، آنها را به حقیقت سوق داده است. به عبارتی، حقیقت از گمراهی مشخص شده است.»

در گذشته، اندیشمندان اسلامی از عدم همبستگی مردم شکایت داشتند و به دنبال آشتی مردم دارای عقاید گوناگون با یکدیگر بودند. امروزه، سخنان تند و زننده دولت،‌ مردم را با دین آشتی داده و موجب شده تا مردم، با هر عقیده و مسلکی با یکدیگر متحد شوند.

آخرين اخبار جهان را اينجا بخوانيد.