آئين‌هاي فولكوريك رمضان در سيستان و بلوچستان
آئين‌هاي ماه مبارك رضمان علاوه بر اينكه ريشه در اعتقادات مذهبي دارند، بلكه از نظر فولكوريك هم داراي جنبه‌هاي هنري و فرهنگي هستند.
به گزارش خبرنگار حوزه ميراث فرهنگي باشگاه خبرنگاران، ايرانيان به تناسب فرهنگ و هنر غني خود، آئين‌ها و مراسم زيبايي را براي بزرگداشت ماه مبارك رمضان در گوشه و كنار كشور خلق كرده‌اند كه علاوه بر اينكه ريشه در اعتقادات مذهبي دارند بلكه از نظر فولكوريك هم داراي جنبه‌هاي هنري و فرهنگي نيز هستند.
سحر خواني يكي از سنت‌هاي ديرينه مردمان سيستان و بلوچستان است كه هنوز هم با وجود وسايل سمعي بصري در بخشهايي از آن به اجرا در مي‌آيد.
بطوريكه در هنگام سحر، صداي سحري خواني ريش سفيدان با آواز دلنشين از كوچه‌ها و خيابانهاي سيستان و بلوچستان به گوش مي‌رسد كه با خواندن سروده‌هاي شاعراني چون باباطاهر عريان و يا مناجات خواجه عبدالله مردم را از فرار رسيدن وقت سحر با خبر مي‌كند.
هر چند اين سنت در سيستان و بلوچستان به نسبت گذشته خيلي كمرنگ شده است اما اندك افرادي كه به اجراي اين آئين سنتي مي‌پردازند معمولا بيش از 50 سال سن دارند و با صداي زيبا و دلنشين روزه داران را از وقت سحر آگاه مي‌كنند.
در برخي قسمتهاي استان مخصوصا در روستاها سحري خوان كه فردي معتمد و شناخته شده از بين ريش‌سفيدان بود با رفتن بر پشت بام خانه و با خواند اشعار محلي و مذهبي مردم را براي سحر بيدار مي‌كرد.
در آئين ديگري كه رمضان خواني نام داشت بعد از نماز مغرب و عشاء تعدادي از ريش‌سفيدان و بزرگان در كوچه و خيابان به راه افتاده و با خواندن اشعاري خاص و با مراجعه به درب منازل مردم، هدايا و پول دريافت مي‌كردند.
اهدايي مردم به اين رمضان خوانها شايد خيلي اندك بود، اما از آنجائيكه معتقد بودند حضور رمضان خوان در استانه درب منازل آنها خوش يمن بوده و خير و بركت ساليانه را به دنبال خواهد داشت از آنها استقبال مي‌كردند.
هدايا وپولهايي كه رمضاني‌خوانها از مردم جمع مي‌كردند به مسجد محل منتقل كرده و در بين فقرا و نيازمندان تقسيم مي‌كردند.
امروزه اين آئين در سيستان و بلوچستان بسيار كمرنگ شده و مردم هدايا و نذورات خود را در روز عيد فطر در مسجد به بزرگان و ريش سفيدان محل تحويل مي‌دهند تا به دست فقرا و نيازمندان برسد.
اما بسياري از مردم اين ديار هنوز هم با شنيدن آواز يا صداي سحري خوانها، خاطرات گذشته برايشان زنده مي‌شود.
همچنين در آئيني ديگر، زنان با پختن نان تافتون كه مخصوص اين منطقه است همراه خرما و حلوا در روز عيد فطر در مسجد سفره عيد پهن كرده و از نماز گزاران روزه داري كه بصورت دسته جمعي براي نماز و جشن عيد فطر گرد آمده‌اند پذيرايي مي‌كنند.
مساجد سيستان و بلوچستان در ماه رمضان بيشتر از روزهاي ديگر نوراني و روحاني مي‌شود، چرا كه اكثر مردم سيستان و بلوچستان سني مذهب بوده و اين ماه را بسيار گرامي مي‌دارند.
آنها حتي بعد از افطار نيز در مساجد محل براي اقامه نماز و دعا و نيايش گردهم مي‌آيند.
و از همه مهمتر خواند نمازهاي يوميه به صورت جماعت جلوه اي خاص به مساجد شهري و روستايي سيستان و بلوچستان مي‌بخشد.
آنها همچنين از بيستم ماه رمضان نماز قيام را كه از ساعت 12 شب آعاز و تا پيش از سحر ادامه دارد، هر شب به همراه تلاوت سه جزء از قرآن بجاي مي‌آورند./ي2
گزارش از عليرضا شوكتي.
