شرح دعای روز بيستم ماه مبارک رمضان
عليرضا احمدي كارشناس مذهبي شرحي بر دعاي روز بيستم نوشت.
به گزارش باشگاه خبرنگاران؛عليرضا احمدي كارشناس مذهبي شرحي بر دعاي روزبيستم نوشت.
«اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ الْجِنانِ، وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ، وَوَفِّقْنى فیهِ لِتِلاوَةِ الْقُرْآنِ، یا مُنْزِلَ السَّکینَةِ فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ»
«خدايا در اين روز براي من درهاي بهشت را بگشاي و درهاي آتش دوزخ را ببند و مرا توفيق تلاوت قرآن عطا فرما اي فرود آورنده وقار و سکينه بر دلهاي اهل ايمان.»
شرح دعا (1) «اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ الْجِنانِ »
«خدايا در اين روز بر روي من درهاي بهشت را بگشاي.»
منظور از «اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ الْجِنانِ»چيست؟
در اينجا منظور از اينکه مي گوييم خدايا درهاي بهشت را بر روي من بگشاي اين است که خداوند ما را از گناهاني که در طول عمر خويش انجام داده ايم پاک سازد و حسنات و کارهاي نيک ما را افزون سازد چرا که تا انسان گنهکار باشد و از خيرات و حسنات به دور باشد، بهشت نیز بر او حرام خواهد بود و تنها هنگامي دربهاي بهشت روي او گشوده مي گردد که هيچ گناهی در نامه عمل او نباشد. لذا در دعای این روز از خداوند خواستاریم که درب های بهشت را بر روی ما بگشاید و این دعا لازمه استجابتش توبه از گناهان و بخشش و عفو و رحمت پروردگار عالمیان است. چنانچه امیر المومنان حضرت علی علیه السلام فرمودند :
«اِزْدَحَمُوا عَلَى الْحُطامِ، وَ تَشاحُّوا عَلَى الْحَرامِ، وَ رُفِعَ لَهُمْ عَلَمُ الْجَنَّةِ وَ النّارِ، فَصَرَفُوا عَنِ الْجَنَّةِ وُجُوهَهُمْ، وَ اَقْبَلُوا اِلَى النّارِ بِاَعْمالِهِمْ، وَ دَعاهُمْ رَبُّهُمْ فَنَفَرُوا وَ وَلَّوْا، وَ دَعاهُمُ الشَّيْطانُ فَاسْتَجابُوا وَ اَقْبَلُوا»(1)
«افسوس که دنیاپرستان بر متاع پست دنیا هجوم آوردند،و برای به دست آوردن حرام یورش آورده و یکدیگر را پس زدند ،نشانه بهشت و جهنم برای آنان بر افراشته ،اما از بهشت روی گردان و با کردار زشت خود به طرف آتش روی آوردند،پروردگارشان آنان را فرا خواند ،اما پشت کرده و فرار کردند و شیطان آنان را دعوت کرد،پذیرفته و به سوی او شتابان حرکت کردند.»
و در جای دیگر نیز فرمودند :
«الفرائض الفرائض ، ادوها الی الله تودکم ای الجنه . ان الله حرم حرما غیر مجهول ، واحل حلالا غیر مدخول، و فضل حرمه المسلم علی الحرم کلها، و شد بالاخلاص و التوحید حقوق المسلمین فی تعاقدها »(2)
«واجبات،واجبات!در انجام واجبات کوتاهی نکنید تا شما را به بهشت رساند،همانا خداوند چیزهایی را حرام کرده که ناشناخته نیست،و چیزهایی را حلال کرده که از عیب خالی است،و در این میان حرمت مسلمانان را بر هر حرمتی برتری بخشید و حفظ حقوق مسلمانان را به وسیله اخلاص و توحید استوار کرد.»
شرح دعا (2) « وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ»
«و در اين روز درهاي آتش دوزخ را بر روي من ببند.»
منظور از« وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ»چيست؟
براي آنکه بدانیم منظور از « وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ» «و در اين روز دربهاي آتش دوزخ را بر من ببند» چه مي باشد، اشاره مي نماييم به فرموده خداوند عزوجل در قرآن کريم:
« أَلَمْ یعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ یحَادِدْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا » (3)
«آيا نمي دانند که هر کس با خداوند و رسولش دشمني نمايد آتش جهنم براي اوست که در آن جاودان خواهد ماند.»
پس با توجه به اين آيه شريفه در مي يابيم که دربهای جهنم هنگامی بر روی انسان بسته می شود که انسان مطیع دستور و فرمان خداوند و رسولش باشد.چرا که آتش دوزخ مخصوص کسانی است که نافرمانی خداوند و رسولش را انجام می دهند . چنانچه امیر المومنین حضرت علی علیه السلام فرمودند :
«فإِنّ الدُّنْيا قدْ أدْبرتْ، وآذنتْبِوداعٍ، وإِنّ الاْخِرة قدْ أقْبلتْ، وأشْرفتْ بِاطِّلاعٍ ألا وإِنّ اليوْم المِضْمار وغداً السِّباق، والسّبقةُ _الجنّةُ،والغايةُ النّارُ؛ أفلا تائِبٌ مِنْ خطِيئتِهِ قبْل منِيّتِهِ ألا عامِلٌ لِنفْسِهِ قبْل يوْمِ بُؤْسِهِ ألا وإِنّكُمْ في أيّامِ أملٍ مِنْ ورائِهِ أجلٌ، فمنْ عمِل في أيّامِ أملهِ قبْل حُضُورِ أجلِهِ فقدْ نفعهُ عملُهُ، ولمْ يضرُرْهُ أجلُهُ؛ ومنْ قصّر في أيّامِ أملِهِ قبْل حُضُورِ أجلِهِ، فقدْ خسِر عملهُ، وضرّهُ أجلُهُ،ألا فاعْملُوا فِي الرّغْبةِ كما تعْملُون فِي الرّهْبةِ »(4)
«دنيا روى بازگردانده و وداع خويش را اعلام داشته است،آخرت روى آورشده و طلايه آن آشكار گرديده استآگاه باشيد!امروز،روز تمرين و آمادگى،و فردا روز مسابقه است،جائزه برندگان،بهشت،و سرانجام عقب ماندگان آتش خواهد بود[2]آيا كسى يافت مىشود كهپيش از فرا رسيدن مرگش از خطاهايش توبه كند؟و آيا انسانى پيدا مىشود كه قبل از رسيدنآن روز،عمل نيكى براى خود انجام دهد؟
آگاه باشيد!همه در دوران آرزوئى بسر مىبريد كه اجل و مرگ بدنبال دارد با اينحال هر كس پيش از رسيدن اجلش،در همان دوران آرزوهايش به عمل پردازد،اعمالشبه او منفعت مىبخشد و مرگش به او زيانى نمىرساند،و آن كس كه در اين ايام آرزو،پيشاز فرا رسيدن اجل در عمل كوتاهى كند گرفتار خسران شده و فرا رسيدن اجل براى وىزيانبخش است.
همانطور كه به هنگام ترس و ناراحتى براى خدا عمل مىكنيد . در روزگار خوشی و کامیابی نیز عمل نمائيد.»
پس باید از خواب غفلت بیدار شده و این سخنان ارزشمند را آویزه گوش نمود،زیرا وقت تنگ و مرگ نزدیک است و درب های جهنم بر روی گناهکاران باز و آتش آن بر روی آنان زبانه می کشد ،لذا در این روز که از خداوند درخواست بسته شدن دربهای جهنم را بر روی خویش داریم،لازمه آن،عمل به دستورات ذات اقدس پروردگار و دوری از معاصی و نافرمانی اوست و این درخواست ما یک نوع عذرخواهی وطلب بخشش از خداوند عالمیان است زیرا تا زمانی که انسان به گناه و معاصی آلوده است،آتش دوزخ نیز بر او واجب می باشد.
شرح دعا (3)« وَوَفِّقْنى فیهِ لِتِلاوَةِ الْقُرْآنِ، یا مُنْزِلَ السَّکینَةِ فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ»
«و مرا در اين روز توفيق تلاوت قرآن عطا فرما اي فرود آورنده وقار و سکينه بر دلهاي اهل ايمان.»
تلاوت قرآن و نورانیت
قرآن کلامی است که تمام آیاتش مملو از نور هدایت و حیات ابدی است ،به طوری که نظر نمودن به آن نور نه به معنای نوری که در دنیا مشاهده می نماییم. باشد بلکه فراتر از آنچه که ما در ذهن خود تداعی می کنیم،به طوری که احادیث بسیاری در فضایل و مناقب قرآن بیان گردیده که هر یک بیانگر بزرگی و عظمت قرآن است.چنانچه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند :
« فضل القرآن على سائر الكلام كفضل الله تعالى على خلقه»(5)
«برتری قرآن بر دیگر سخنان ،همچون برتری خدا بر خلق خود است.»
و امام سجاد علیه السلام نیز فرمودند :
« لو ماتَ مَن بَينَ المَشرِقِ والمَغرِبِ لَما استَوحَشتُ بعدَ أن يكونَ القرآنُ مَعي»(6)
«اگر همه مردم از شرق تا غرب عالم بمیرند ،با وجود قرآن در کنار من ،هرگز احساس وحشت و تنهایی نمی کنم.»
و قرائت قرآن نیز از فضائل و اثرات بسیار زیادی برخوردار است.به طوری که کسی که قرآن می خواند ،زبان او به حق تکان خورده و دهانش به حق باز شده و صدایش به حق شنیده است و همین آثار و برکات بسیار زیادی دارد.چنانچه رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
«نوروا بيوتکم بتلاوه القرآن اولا تتخذوها قبورا کما فعلت اليهود و النصاري، صلوا في لکنائس و البيع و عطلوا بيوتهم فان البيت اذا کثر فيه تلاوه القرآن کثر خيره و انسع اهله و اضاء لاهل السماء کما تصنئي نجوم السماء لاهل الدنيا»(7)
«خانه هاي خود را به تلاوت قرآن روشن کنيد و آنها را گورستان نکنيد چنانچه يهود و نصارا کردند، در کليساها و عبادتگاههاي خود نماز کنند ولي خانه هاي خويش ار معطل گذارده اند (و در آنها عبادتي انجام ندهند) زيرا که هر گاه در خانه بسيار تلاوت قرآن شود خير و برکتش زياد گردد و اهل آن به وسعت رسند و آن خانه براي اهل آسمان درخشندگي دارد.»
« اَحسِنُوا تِلاوَةِ القُرءَانِ فَاِنَّهُ اَنفَعُ القِصَصِ، وَاستَشفَعُوا بِهِ فَاِنَّهُ شِفَاءُ فی الصُّدور»(8)
«قرآن را نیکو و با دقت تلاوت کنید زیرا که سودمندترین داستان است و از آن شفا بجویی،زیرا که شفای سینه هاست.»
لذا در این روز از خداوند به حق آرامش بخشی و بزرگواریش خواستاریم که تلاوت کلامش را نصیب ما گرداند.»
نکته ها
1-که تا انسان گنهکار باشد و از خيرات و حسنات به دور باشد، بهشت نیز بر او حرام خواهد بود و تنها هنگامي دربهاي بهشت روي او گشوده مي گردد که هيچ گناهی در نامه عمل او نباشد.
2- که دربهای جهنم هنگامی بر روی انسان بسته می شود که انسان مطیع دستور و فرمان خداوند و رسولش باشد و از نافرمانی خداوند بپرهیزد.
3- قرآن کلامی است که تمام آیاتش مملو از نور هدایت و حیات ابدی است ،به طوری که نظر نمودن به آن نور ،تلاوت آن نور و عمل نمودن به آن نیز نور می باشد.
پی نوشتها:
1-نهج البلاغه ،خطبه 144،ص266
2- نهج البلاغه ،خطبه 167،ص320
3-توبه/63
4- نهج البلاغه ،خطبه 28،صص76-78
5-بحار الانوار،ج92،ص19،ح18
6-اصول کافی،ج2،ص602،ح13
7-اصول کافی ،جلد 4
8-غرر الحکم،ح2543
«اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ الْجِنانِ، وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ، وَوَفِّقْنى فیهِ لِتِلاوَةِ الْقُرْآنِ، یا مُنْزِلَ السَّکینَةِ فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ»
«خدايا در اين روز براي من درهاي بهشت را بگشاي و درهاي آتش دوزخ را ببند و مرا توفيق تلاوت قرآن عطا فرما اي فرود آورنده وقار و سکينه بر دلهاي اهل ايمان.»
شرح دعا (1) «اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ الْجِنانِ »
«خدايا در اين روز بر روي من درهاي بهشت را بگشاي.»
منظور از «اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ الْجِنانِ»چيست؟
در اينجا منظور از اينکه مي گوييم خدايا درهاي بهشت را بر روي من بگشاي اين است که خداوند ما را از گناهاني که در طول عمر خويش انجام داده ايم پاک سازد و حسنات و کارهاي نيک ما را افزون سازد چرا که تا انسان گنهکار باشد و از خيرات و حسنات به دور باشد، بهشت نیز بر او حرام خواهد بود و تنها هنگامي دربهاي بهشت روي او گشوده مي گردد که هيچ گناهی در نامه عمل او نباشد. لذا در دعای این روز از خداوند خواستاریم که درب های بهشت را بر روی ما بگشاید و این دعا لازمه استجابتش توبه از گناهان و بخشش و عفو و رحمت پروردگار عالمیان است. چنانچه امیر المومنان حضرت علی علیه السلام فرمودند :
«اِزْدَحَمُوا عَلَى الْحُطامِ، وَ تَشاحُّوا عَلَى الْحَرامِ، وَ رُفِعَ لَهُمْ عَلَمُ الْجَنَّةِ وَ النّارِ، فَصَرَفُوا عَنِ الْجَنَّةِ وُجُوهَهُمْ، وَ اَقْبَلُوا اِلَى النّارِ بِاَعْمالِهِمْ، وَ دَعاهُمْ رَبُّهُمْ فَنَفَرُوا وَ وَلَّوْا، وَ دَعاهُمُ الشَّيْطانُ فَاسْتَجابُوا وَ اَقْبَلُوا»(1)
«افسوس که دنیاپرستان بر متاع پست دنیا هجوم آوردند،و برای به دست آوردن حرام یورش آورده و یکدیگر را پس زدند ،نشانه بهشت و جهنم برای آنان بر افراشته ،اما از بهشت روی گردان و با کردار زشت خود به طرف آتش روی آوردند،پروردگارشان آنان را فرا خواند ،اما پشت کرده و فرار کردند و شیطان آنان را دعوت کرد،پذیرفته و به سوی او شتابان حرکت کردند.»
و در جای دیگر نیز فرمودند :
«الفرائض الفرائض ، ادوها الی الله تودکم ای الجنه . ان الله حرم حرما غیر مجهول ، واحل حلالا غیر مدخول، و فضل حرمه المسلم علی الحرم کلها، و شد بالاخلاص و التوحید حقوق المسلمین فی تعاقدها »(2)
«واجبات،واجبات!در انجام واجبات کوتاهی نکنید تا شما را به بهشت رساند،همانا خداوند چیزهایی را حرام کرده که ناشناخته نیست،و چیزهایی را حلال کرده که از عیب خالی است،و در این میان حرمت مسلمانان را بر هر حرمتی برتری بخشید و حفظ حقوق مسلمانان را به وسیله اخلاص و توحید استوار کرد.»
شرح دعا (2) « وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ»
«و در اين روز درهاي آتش دوزخ را بر روي من ببند.»
منظور از« وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ»چيست؟
براي آنکه بدانیم منظور از « وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ» «و در اين روز دربهاي آتش دوزخ را بر من ببند» چه مي باشد، اشاره مي نماييم به فرموده خداوند عزوجل در قرآن کريم:
« أَلَمْ یعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ یحَادِدْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا » (3)
«آيا نمي دانند که هر کس با خداوند و رسولش دشمني نمايد آتش جهنم براي اوست که در آن جاودان خواهد ماند.»
پس با توجه به اين آيه شريفه در مي يابيم که دربهای جهنم هنگامی بر روی انسان بسته می شود که انسان مطیع دستور و فرمان خداوند و رسولش باشد.چرا که آتش دوزخ مخصوص کسانی است که نافرمانی خداوند و رسولش را انجام می دهند . چنانچه امیر المومنین حضرت علی علیه السلام فرمودند :
«فإِنّ الدُّنْيا قدْ أدْبرتْ، وآذنتْبِوداعٍ، وإِنّ الاْخِرة قدْ أقْبلتْ، وأشْرفتْ بِاطِّلاعٍ ألا وإِنّ اليوْم المِضْمار وغداً السِّباق، والسّبقةُ _الجنّةُ،والغايةُ النّارُ؛ أفلا تائِبٌ مِنْ خطِيئتِهِ قبْل منِيّتِهِ ألا عامِلٌ لِنفْسِهِ قبْل يوْمِ بُؤْسِهِ ألا وإِنّكُمْ في أيّامِ أملٍ مِنْ ورائِهِ أجلٌ، فمنْ عمِل في أيّامِ أملهِ قبْل حُضُورِ أجلِهِ فقدْ نفعهُ عملُهُ، ولمْ يضرُرْهُ أجلُهُ؛ ومنْ قصّر في أيّامِ أملِهِ قبْل حُضُورِ أجلِهِ، فقدْ خسِر عملهُ، وضرّهُ أجلُهُ،ألا فاعْملُوا فِي الرّغْبةِ كما تعْملُون فِي الرّهْبةِ »(4)
«دنيا روى بازگردانده و وداع خويش را اعلام داشته است،آخرت روى آورشده و طلايه آن آشكار گرديده استآگاه باشيد!امروز،روز تمرين و آمادگى،و فردا روز مسابقه است،جائزه برندگان،بهشت،و سرانجام عقب ماندگان آتش خواهد بود[2]آيا كسى يافت مىشود كهپيش از فرا رسيدن مرگش از خطاهايش توبه كند؟و آيا انسانى پيدا مىشود كه قبل از رسيدنآن روز،عمل نيكى براى خود انجام دهد؟
آگاه باشيد!همه در دوران آرزوئى بسر مىبريد كه اجل و مرگ بدنبال دارد با اينحال هر كس پيش از رسيدن اجلش،در همان دوران آرزوهايش به عمل پردازد،اعمالشبه او منفعت مىبخشد و مرگش به او زيانى نمىرساند،و آن كس كه در اين ايام آرزو،پيشاز فرا رسيدن اجل در عمل كوتاهى كند گرفتار خسران شده و فرا رسيدن اجل براى وىزيانبخش است.
همانطور كه به هنگام ترس و ناراحتى براى خدا عمل مىكنيد . در روزگار خوشی و کامیابی نیز عمل نمائيد.»
پس باید از خواب غفلت بیدار شده و این سخنان ارزشمند را آویزه گوش نمود،زیرا وقت تنگ و مرگ نزدیک است و درب های جهنم بر روی گناهکاران باز و آتش آن بر روی آنان زبانه می کشد ،لذا در این روز که از خداوند درخواست بسته شدن دربهای جهنم را بر روی خویش داریم،لازمه آن،عمل به دستورات ذات اقدس پروردگار و دوری از معاصی و نافرمانی اوست و این درخواست ما یک نوع عذرخواهی وطلب بخشش از خداوند عالمیان است زیرا تا زمانی که انسان به گناه و معاصی آلوده است،آتش دوزخ نیز بر او واجب می باشد.
شرح دعا (3)« وَوَفِّقْنى فیهِ لِتِلاوَةِ الْقُرْآنِ، یا مُنْزِلَ السَّکینَةِ فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ»
«و مرا در اين روز توفيق تلاوت قرآن عطا فرما اي فرود آورنده وقار و سکينه بر دلهاي اهل ايمان.»
تلاوت قرآن و نورانیت
قرآن کلامی است که تمام آیاتش مملو از نور هدایت و حیات ابدی است ،به طوری که نظر نمودن به آن نور نه به معنای نوری که در دنیا مشاهده می نماییم. باشد بلکه فراتر از آنچه که ما در ذهن خود تداعی می کنیم،به طوری که احادیث بسیاری در فضایل و مناقب قرآن بیان گردیده که هر یک بیانگر بزرگی و عظمت قرآن است.چنانچه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند :
« فضل القرآن على سائر الكلام كفضل الله تعالى على خلقه»(5)
«برتری قرآن بر دیگر سخنان ،همچون برتری خدا بر خلق خود است.»
و امام سجاد علیه السلام نیز فرمودند :
« لو ماتَ مَن بَينَ المَشرِقِ والمَغرِبِ لَما استَوحَشتُ بعدَ أن يكونَ القرآنُ مَعي»(6)
«اگر همه مردم از شرق تا غرب عالم بمیرند ،با وجود قرآن در کنار من ،هرگز احساس وحشت و تنهایی نمی کنم.»
و قرائت قرآن نیز از فضائل و اثرات بسیار زیادی برخوردار است.به طوری که کسی که قرآن می خواند ،زبان او به حق تکان خورده و دهانش به حق باز شده و صدایش به حق شنیده است و همین آثار و برکات بسیار زیادی دارد.چنانچه رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
«نوروا بيوتکم بتلاوه القرآن اولا تتخذوها قبورا کما فعلت اليهود و النصاري، صلوا في لکنائس و البيع و عطلوا بيوتهم فان البيت اذا کثر فيه تلاوه القرآن کثر خيره و انسع اهله و اضاء لاهل السماء کما تصنئي نجوم السماء لاهل الدنيا»(7)
«خانه هاي خود را به تلاوت قرآن روشن کنيد و آنها را گورستان نکنيد چنانچه يهود و نصارا کردند، در کليساها و عبادتگاههاي خود نماز کنند ولي خانه هاي خويش ار معطل گذارده اند (و در آنها عبادتي انجام ندهند) زيرا که هر گاه در خانه بسيار تلاوت قرآن شود خير و برکتش زياد گردد و اهل آن به وسعت رسند و آن خانه براي اهل آسمان درخشندگي دارد.»
« اَحسِنُوا تِلاوَةِ القُرءَانِ فَاِنَّهُ اَنفَعُ القِصَصِ، وَاستَشفَعُوا بِهِ فَاِنَّهُ شِفَاءُ فی الصُّدور»(8)
«قرآن را نیکو و با دقت تلاوت کنید زیرا که سودمندترین داستان است و از آن شفا بجویی،زیرا که شفای سینه هاست.»
لذا در این روز از خداوند به حق آرامش بخشی و بزرگواریش خواستاریم که تلاوت کلامش را نصیب ما گرداند.»
نکته ها
1-که تا انسان گنهکار باشد و از خيرات و حسنات به دور باشد، بهشت نیز بر او حرام خواهد بود و تنها هنگامي دربهاي بهشت روي او گشوده مي گردد که هيچ گناهی در نامه عمل او نباشد.
2- که دربهای جهنم هنگامی بر روی انسان بسته می شود که انسان مطیع دستور و فرمان خداوند و رسولش باشد و از نافرمانی خداوند بپرهیزد.
3- قرآن کلامی است که تمام آیاتش مملو از نور هدایت و حیات ابدی است ،به طوری که نظر نمودن به آن نور ،تلاوت آن نور و عمل نمودن به آن نیز نور می باشد.
پی نوشتها:
1-نهج البلاغه ،خطبه 144،ص266
2- نهج البلاغه ،خطبه 167،ص320
3-توبه/63
4- نهج البلاغه ،خطبه 28،صص76-78
5-بحار الانوار،ج92،ص19،ح18
6-اصول کافی،ج2،ص602،ح13
7-اصول کافی ،جلد 4
8-غرر الحکم،ح2543
